Nieuwe cao Werken voor Waterschappen

Als medewerker bij de overheid bouw je pensioen op via een collectieve pensioenregeling. Voor de meeste overheidsmedewerkers geldt de regeling van het ABP (Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds). Je pensioenopbouw is gebaseerd op je salaris, inclusief vaste toelagen zoals onregelmatigheidstoeslagen en structurele vergoedingen. Variabele toelagen, zoals overwerkvergoedingen of incidentele vergoedingen, tellen meestal niet mee voor de pensioenopbouw.

Het pensioen bestaat uit twee delen:

- Opbouw van ouderdomspensioen — een uitkering vanaf je pensioenleeftijd.

- Partner- en wezenpensioen — voor je nabestaanden als je overlijdt.

- Je werkgever betaalt een groot deel van de pensioenpremie, jij betaalt een deel via inhouding op je bruto salaris. Het pensioenfonds beheert het geld en zorgt voor de uitkeringen later.

Voorbeeld uit cao gemeenten

In de cao gemeenten is geregeld dat vaste toelagen, zoals onregelmatigheidstoeslag en ploegentoeslag, meetellen voor de pensioenopbouw. Dit staat beschreven in artikel 14.2.

Let op: niet alle toeslagen en vergoedingen tellen mee voor de pensioenopbouw. Het is goed om dit na te vragen bij HR of het pensioenfonds, zodat je weet waar je precies pensioen over opbouwt.

Voor meer informatie, bekijk:

ABP Pensioenregeling

Binnen de overheid heb je recht op een scholingsbudget om je kennis en vaardigheden te ontwikkelen. Dit budget kun je gebruiken voor opleidingen, cursussen of trainingen die relevant zijn voor je huidige functie of je loopbaanontwikkeling. Scholing draagt bij aan je inzetbaarheid en groei binnen de organisatie.

De precieze hoogte van het scholingsbudget en de voorwaarden verschillen per cao en organisatie. Vaak is er sprake van een jaarlijks vast bedrag of een percentage van je bruto jaarsalaris. Soms moet je de scholing in overleg met je leidinggevende plannen en goedkeuren. In sommige cao’s zijn ook studiekostenregelingen opgenomen waarbij je (een deel van) de kosten vergoed krijgt.

Voorbeeld uit cao gemeenten: in de cao gemeenten is geregeld dat medewerkers recht hebben op een scholingsbudget ter grootte van 1,5% van het bruto jaarsalaris. Daarnaast is er ruimte voor scholing die de organisatie ook nodig acht (Artikel 7.1).

Let op: het is verstandig om samen met je leidinggevende een scholingsplan op te stellen dat past bij jouw ontwikkeling en de behoeften van de organisatie. Heb je vragen over scholing of loopbaanmogelijkheden? De FNV kan je hierbij ondersteunen.

Voor meer informatie, bekijk: 

Sinds de coronacrisis is hybride werken (deels op kantoor, deels thuis) in veel overheidsorganisaties de norm geworden. Als medewerker bij een provincie, gemeente, waterschap of veiligheidsregio mag je – afhankelijk van je functie – thuiswerken.

Je hebt recht op een thuiswerkvergoeding. Daarnaast kun je in veel gevallen een vergoeding voor inrichting van je thuiswerkplek aanvragen. Deze vergoeding kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor een ergonomische bureaustoel of een tweede beeldscherm. Soms wordt dit bedrag in één keer uitgekeerd, of in de vorm van een declaratie achteraf.

De precieze voorwaarden verschillen per organisatie en staan vaak in het personeelshandboek of zijn aanvullend geregeld binnen de organisatie.

Voorbeeld uit cao provincies: provinciale medewerkers ontvangen een thuiswerkvergoeding van € 2,35 per dag en hebben recht op maximaal € 750 voor het inrichten van een thuiswerkplek.

Wat kan de FNV voor jou doen?

De FNV maakt afspraken over eerlijke thuiswerkvergoedingen en goede voorzieningen voor hybride werken. Ook kan de FNV je helpen als je werkgever hybride werken niet redelijk toepast.

Voor meer informatie, bekijk: 

Meer weten of problemen melden? Bezoek onze pagina over thuiswerken.  

Vakantiegeld is een extra bedrag dat je meestal in mei of juni ontvangt, bovenop je gewone salaris. Het is bedoeld om mee te betalen aan je vakantie. Je bouwt 8% van je bruto loon op als vakantiegeld en je ontvangt dit één keer per jaar, tenzij je eerder uit dienst gaat. Het is verplicht voor alle werknemers in loondienst.

Het bijzonder tarief is het belastingtarief dat wordt toegepast op extra uitbetalingen, zoals: vakantiegeld, eindejaarsuitkering (dertiende maand), bonusuitkering bij ontslag en soms bij overuren.

Omdat dit extra inkomen is bovenop je gewone loon, ziet de Belastingdienst dit als "bijzondere beloning" en houdt je werkgever daar meer belasting op in dan bij je normale loon.

Let op: Dit betekent niet dat je netto minder verdient dan normaal — maar je houdt wel minder over van bijvoorbeeld je vakantiegeld dan je misschien verwacht.

Voorbeeld

Stel, je verdient € 2.500 bruto per maand. Je vakantiegeld is dan ongeveer:

8% van 12 maanden loon = € 2.400 bruto

Hierop wordt het bijzonder tarief toegepast (bijvoorbeeld 37% of hoger)

Je houdt dan bijvoorbeeld € 1.500 – € 1.700 netto over (afhankelijk van je jaarinkomen)

Wil je weten hoeveel jij netto overhoudt aan vakantiegeld? Dan kun je onze online bruto-netto rekentool gebruiken of je loonstrook bekijken.

Bereken je vakantiegeld

Verlof betekent dat je vrij krijgt van je werk, bijvoorbeeld voor vakantie, ziekte, of bijzondere omstandigheden. Naast het standaard vakantieverlof kun je vaak ook verlof sparen. Verlofsparen betekent dat je extra uren of dagen die je niet opneemt, opspaart om later te gebruiken, bijvoorbeeld voor een langere vakantie, mantelzorg, of eerder stoppen met werken.

De regels voor verlof en verlofsparen verschillen per cao. Meestal is het vakantieverlof wettelijk geregeld, terwijl extra verlofsparen in de cao kan worden afgesproken. Verlofsparen geeft flexibiliteit, maar je moet meestal wel in overleg met je werkgever afspraken maken over het opnemen van dit verlof.

Voor meer informatie, bekijk: 

De ondernemingsraad (OR) is een officieel gekozen medezeggenschapsorgaan binnen een organisatie. De OR vertegenwoordigt de belangen van alle werknemers en overlegt met de werkgever over beleid, werkomstandigheden, werkdruk, reorganisaties en andere belangrijke zaken die werknemers raken. Het doel is om mee te denken, invloed uit te oefenen én te zorgen voor eerlijke besluitvorming.

De grootte van de organisatie bepaalt de verplichting. Heeft een organisatie vijftig werknemers of meer? Dan is een OR wettelijk verplicht. Bij minder dan vijftig werknemers is een OR niet verplicht, maar kunnen wel andere vormen van medezeggenschap worden ingericht (zoals een personeelsvertegenwoordiging).

Wettelijke basis: de Wet op de ondernemingsraden (WOR). De taken, rechten en bevoegdheden van de OR zijn vastgelegd in de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Drie belangrijke artikelen daarin zijn:

Artikel 23 – Overlegrecht
De OR heeft recht op regelmatig overleg met de werkgever. Dit wordt het overlegvergadering genoemd. Hierin worden plannen besproken die invloed hebben op het personeel, zoals reorganisaties, veranderingen in werktijden of bedrijfsstrategieën.

Artikel 25 – Adviesrecht
De OR heeft adviesrecht bij belangrijke economische of organisatorische besluiten, zoals fusies of overnames, reorganisaties of sluiting van (delen van) de organisatie, grote investeringen of bezuinigingen.

De werkgever moet het advies van de OR serieus nemen. Als het advies wordt afgewezen, moet de werkgever dit schriftelijk uitleggen. De OR kan in dat geval bezwaar aantekenen bij de Ondernemingskamer.

Artikel 27 – Instemmingsrecht
Bij besluiten over personele regelingen, zoals arbeidstijden, verzuimbeleid, privacyregelingen (bijvoorbeeld

cameratoezicht of e-mailcontrole) en regelingen voor arbeidsomstandigheden heeft de OR instemmingsrecht. Dit betekent dat de werkgever het besluit alleen mag uitvoeren met instemming van de OR.

Wat betekent dit voor jou als werknemer?

Je kunt je verkiesbaar stellen voor de OR en zo directe invloed uitoefenen op het beleid binnen jouw organisatie. De OR is ook jouw aanspreekpunt als je zorgen hebt over beslissingen van de werkgever. De OR kan alternatieve voorstellen doen om negatieve gevolgen voor jou en je collega’s te beperken.

Wat kan de FNV voor jou doen?

Lees meer informatie

Bij een reorganisatie kunnen functies verdwijnen of veranderen. Gelukkig heb je als werknemer rechten, zoals de Van Werk Naar Werk (VWNW)-regeling, die ondersteuning biedt bij het vinden van een andere baan binnen of buiten je organisatie. In sommige gevallen is er een sociaal plan met een financiële compensatie. De FNV onderhandelt over deze regelingen en kan je adviseren als je met een reorganisatie te maken krijgt.

Wat kan de FNV voor jou doen?

De FNV helpt je bij ontslag en reorganisaties. We adviseren je over je rechten, onderhandelen voor een goed sociaal plan en helpen bij juridische vragen.

Meer weten?

Een salarisschaal is een reeks vaste salarissen waarbinnen jouw loon wordt vastgesteld. Elke schaal heeft meerdere treden, waarbij je met meer ervaring of na positieve beoordelingen kunt stijgen in salaris. Hoe hoger de schaal, hoe hoger het salaris.

Je wordt ingedeeld in een salarisschaal op basis van jouw functie, opleiding en ervaring. Dit bepaalt het salaris dat hoort bij jouw functie. Bij overheidswerkgevers is de functiewaardering vaak formeel geregeld volgens het functiewaarderingssysteem van de cao (zoals HR21). Daarnaast zijn er soms aparte schalen voor leidinggevenden en specialistische functies.

Voorbeeld uit cao gemeenten: in de cao gemeenten wordt je ingedeeld in één van de salarisschalen (bijvoorbeeld schaal 7 of schaal 10) op basis van je functieprofiel en -waardering. Elke schaal heeft meerdere trede-niveaus, waarbij je jaarlijks een trede kunt stijgen als je functie en prestaties dat toelaten.

Let op: jouw salaris wordt niet alleen bepaald door je schaal en trede, maar ook door je ervaring en soms door persoonlijke afspraken. Als je het niet eens bent met je indeling, kun je dit bespreken met je leidinggevende of HR. De FNV kan je ook helpen bij vragen over salarisschalen.

Voor meer informatie, bekijk: 

Een sociaal plan is een afspraak tussen werkgever en vakbonden over hoe werknemers worden ondersteund bij veranderingen in de organisatie, zoals reorganisaties of ontslagen. Het plan bevat regels over financiële compensaties, begeleiding naar nieuw werk, scholing, en andere voorzieningen om de gevolgen van veranderingen zo goed mogelijk op te vangen.

Een sociaal plan biedt extra zekerheid en ondersteuning bovenop de wettelijke rechten bij ontslag. Het helpt werknemers bijvoorbeeld met een uitkering boven het wettelijke minimum, een vertrekregeling of hulp bij het vinden van een nieuwe baan.

Voorbeeld uit cao provincies: in de cao provincies is een sociaal plan opgenomen dat duidelijk maakt welke financiële regelingen en ondersteuning medewerkers krijgen bij reorganisaties of gedwongen ontslag (Artikel 9.7).

Let op: een sociaal plan is bedoeld om jou te beschermen en te helpen als je door veranderingen je baan verliest of andere grote veranderingen meemaakt. Heb je vragen over jouw situatie? De FNV kan je adviseren en ondersteunen bij het bespreken van het sociaal plan met je werkgever.

Voor meer informatie, bekijk: 

Een transitievergoeding is een financiële vergoeding die je krijgt als je onvrijwillig ontslagen wordt, bijvoorbeeld bij een reorganisatie of als je contract niet wordt verlengd. Deze vergoeding is bedoeld om je te helpen de overgang naar een nieuwe baan makkelijker te maken, bijvoorbeeld door scholing of het zoeken naar nieuw werk.

De hoogte van de transitievergoeding hangt af van hoe lang je bij je werkgever hebt gewerkt en wat je salaris was. Je hebt meestal recht op deze vergoeding als je minimaal 24 maanden in dienst bent geweest.

Voorbeeld uit cao Gemeenten

In de cao gemeenten staat dat medewerkers bij ontslag recht hebben op een transitievergoeding conform de wettelijke regels, tenzij er een sociaal plan is dat andere afspraken maakt (Artikel 9.5).

Voor meer informatie, bekijk: 

Extra hulpmiddel: wil je zelf berekenen hoeveel transitievergoeding je kunt krijgen? Gebruik dan de rekentool van de FNV. Heb je vragen of hulp nodig? De FNV biedt ook individuele ondersteuning: fnv.nl/individuelehulp. 

Een vaststellingsovereenkomst is een schriftelijke afspraak tussen jou en je werkgever waarin je samen afspraken maakt over het beëindigen van je dienstverband. Hierin worden zaken geregeld zoals de einddatum, eventuele vergoedingen, en andere voorwaarden. Het is een manier om in goed overleg je arbeidsovereenkomst te beëindigen, zonder dat er een rechtszaak nodig is.

Een vaststellingsovereenkomst kan ook afspraken bevatten over een transitievergoeding, ontslagvergoeding of andere financiële regelingen. Het is belangrijk dat je deze overeenkomst goed leest en bij twijfel advies vraagt, bijvoorbeeld van de FNV, voordat je tekent.

Het Lokaal Overleg is een overleg tussen vakbonden en de werkgever waarin arbeidsvoorwaarden zoals reiskosten, Individueel Keuzebudget (IKB) en toelagen worden besproken. Dit overleg vindt enkele keren per jaar plaats en kan per gemeente verschillen. Werknemers hebben indirect invloed via de FNV. Heb je specifieke wensen of problemen? Dan kun je dit via de jouw bestuurder of kaderleden van het lokaal overleg aankaarten.

Meer weten? Kijk in de cao bij het artikel over het lokaal overleg:

Het Individueel Keuzebudget (IKB) is een extra geldbedrag dat je als medewerker bij de overheid ontvangt boven op je salaris. Het is bedoeld om zelf keuzes te maken over een deel van je arbeidsvoorwaarden.

Wat zit er in het IKB?

Je IKB bestaat uit een percentage van je brutosalaris. Dit budget komt voort uit onder andere het vakantiegeld (8%), bovenwettelijke vakantiedagen en eventuele eindejaarsuitkering.

Wat kun je doen met je IKB?

Je kunt zelf kiezen wanneer en waarvoor je het inzet. Mogelijke keuzes zijn:

Meer weten?

Lees meer over het IKB

Als flexwerker bij de overheid heb je een aantal rechten, ook al heb je geen vast contract. De overheid moet zich houden aan wettelijke regels en aan de cao, zoals cao Gemeenten of cao Provincies. Je rechten hangen af van het soort flexibele arbeid dat je doet (bijvoorbeeld via een uitzendbureau, tijdelijk contract of als oproepkracht). Maar hieronder staan je belangrijkste rechten in het algemeen:

Je basisrechten als flexwerker bij de overheid:

Bij een conflict op de werkvloer heb je als werknemer verschillende rechten. Je hebt recht op een veilige werkomgeving, respectvolle behandeling en de mogelijkheid om je standpunt kenbaar te maken. Als het conflict uit de hand loopt, kun je terecht bij je leidinggevende, HR of – als dat niet helpt – externe instanties zoals de vakbond.

Wat kan de FNV voor jou doen?

De FNV biedt ondersteuning bij arbeidsconflicten in de vorm van juridisch advies en mediation. Dat betekent dat zij je kunnen helpen om je rechten te begrijpen, je positie te versterken en samen met jou naar een oplossing te zoeken. Of je nu te maken hebt met een meningsverschil, pesterijen of ontslagdreiging, de FNV staat aan jouw kant.

Lees meer via Conflict met je werkgever? - FNV

Als je bij de overheid ontslagen wordt, heb je verschillende rechten en wettelijke bescherming. Ontslag kan alleen als daar een geldige reden voor is, zoals organisatieveranderingen, langdurige arbeidsongeschiktheid of verwijtbaar gedrag. Je werkgever moet het ontslag meestal eerst melden bij het UWV of de kantonrechter om toestemming te krijgen.

Je hebt recht op een opzegtermijn die afhankelijk is van je dienstjaren, meestal tussen 1 en 4 maanden. Ook heb je recht op een transitievergoeding als je onvrijwillig ontslagen wordt, om de overgang naar ander werk te ondersteunen. Soms is er ook een sociaal plan dat extra financiële of praktische steun regelt.

Je werkgever moet je vooraf goed informeren en in sommige gevallen met de ondernemingsraad overleggen. Bij een conflict of onterecht ontslag kun je juridische hulp inschakelen.

Voorbeeld uit cao gemeenten: in de cao gemeenten staat dat ontslag zorgvuldig moet verlopen en dat je bij ontslag een transitievergoeding ontvangt volgens de wettelijke regels. Daarnaast is er een sociaal plan om ontslagen werknemers te ondersteunen (artikel 9.1 en 9.6).

Let op: als je ontslag krijgt, kun je altijd hulp vragen van de FNV voor advies, ondersteuning bij procedures of het voeren van gesprekken met je werkgever.

Voor meer informatie, bekijk: 

Als je ziek wordt, heb je recht op loondoorbetaling. In het eerste jaar is dat bij de meeste overheidssectoren 100% van je salaris, en in het tweede jaar meestal 70%. Bij PTSS of andere gezondheidsklachten door het werk (bijvoorbeeld als gevolg van hoge werkdruk of een ongeval), kan je mogelijk recht hebben op een schadevergoeding. De FNV ondersteunt je hierbij via FNV Bureau Beroepsziekten (fnv.nl/beroepsziekten).

Je werkgever is verplicht om actief bij te dragen aan jouw herstel en re-integratie. Doet hij dat niet, dan kan de FNV helpen om je rechten af te dwingen. Bij PTSS zijn er binnen overheidssectoren zoals veiligheidsregio’s vaak ook regelingen voor bijzondere nazorg, extra verlof of toelagen.

Voorbeeld uit cao veiligheidsregio’s (CAR-UWO): medewerkers van veiligheidsregio’s kunnen bij aantoonbare beroepsincidenten (zoals traumatische gebeurtenissen) aanspraak maken op speciale nazorg en een PTSS-vergoeding (bijvoorbeeld via artikel 7:1 lid 4 en aanvullende vergoedingsregelingen binnen de regio).

Wat kan de FNV voor jou doen?

De FNV helpt bij begeleiding bij langdurige ziekte en re-integratie, ondersteuning bij schadeclaims bij beroepsziekten zoals PTSS en bemiddeling als je werkgever niet meewerkt aan herstel.

Meer weten?

Meer info: Ziekte & re-integratie - FNV

Als je zwanger bent, heb je recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof. In totaal heb je recht op minimaal zestien weken verlof, waarvan je vier tot zes weken vóór de uitgerekende datum zwangerschapsverlof opneemt, en de rest als bevallingsverlof na de geboorte. Tijdens dit verlof ontvang je meestal een volledige loondoorbetaling, geregeld via het UWV (WAZO-uitkering) en aangevuld door je werkgever.

Daarnaast kun je als partner recht hebben op geboorteverlof van één week (100% loon) en aanvullend vijf weken geboorteverlof (tegen 70% loon, via UWV). Ook zijn er bij veel overheidswerkgevers extra afspraken over voorzieningen rondom zwangerschap, zoals aangepaste werktijden, rustruimtes of verlenging bij complicaties.

Voorbeeld uit cao gemeenten: bij gemeenten heb je recht op volledig doorbetaald zwangerschaps- en bevallingsverlof (artikel 6.5). Als je partner bent, kun je aanvullend geboorteverlof opnemen met loonsuppletie. Eventuele onregelmatigheidstoeslagen worden tijdens verlof ook doorbetaald.

Let op: tijdens zwangerschapsverlof worden in de meeste gevallen ook vaste toelagen, zoals voor onregelmatige diensten of bereikbaarheidsdiensten, (deels) doorbetaald. De hoogte kan afhankelijk zijn van de lokale regeling.

Wil je weten hoe dit in jouw organisatie is geregeld? Check het personeelshandboek of neem contact op met HR of de FNV.

Voor meer informatie, bekijk: