Een reorganisatie heeft altijd gevolgen voor jou als werknemer. Daarom spreekt de FNV met de werkgever een sociaal plan af. Daarin staan afspraken om de gevolgen voor jou zo goed mogelijk op te vangen.
Het eerste doel van een sociaal plan is om gedwongen ontslagen voorkomen. Zijn er wel ontslagen nodig? Dan moet een sociaal plan de gevolgen voor de werknemers verzachten. Een sociaal plan geeft je vooraf zekerheid over je werk, functie, salaris en ontslagvergoedingen.
In het sociaal plan staan regels waar je baas zich aan moet houden. Bijvoorbeeld als je op een andere afdeling of plek moet werken. Zo worden vervelende gevolgen voor jou minder vervelend gemaakt, financieel vergoed of voorkomen. Niet ieder sociaal plan is hetzelfde. Er kunnen afspraken in staan over een schadevergoeding, van werk-naar-werk, ontslagvergoeding, herplaatsing enzovoort.
Bij het opstellen van een sociaal plan zijn meerdere partijen betrokken: de vakbond, de leden van de vakbond, de ondernemingsraad en de werkgever. Zij hebben elk een eigen rol en verantwoordelijkheid in het proces.
De meeste sociale plannen worden afgesproken tussen de werkgever en de FNV. Een sociaal plan heeft de status van een cao.
De leden moeten het sociaal plan goedkeuren op ledenvergaderingen of bij een referendum. Als de leden niet akkoord gaan, dan zal de FNV het sociaal plan niet goedkeuren. De werkgever mag niet discrimineren tussen leden en niet-leden. Het sociaal plan geldt voor iedereen in het bedrijf. Leden en niet-leden.
De ondernemingsraad (or) kan ook met de werkgever een sociaal plan afspreken. Daarvoor moeten er wel afspraken zijn gemaakt met de werknemers in de individuele arbeidsovereenkomst. Het kan ook zijn dat de or de partij is die altijd de arbeidsvoorwaarden afspreekt.
De werkgever kan zelf ook (eenzijdig) maatregelen vaststellen om de gevolgen van de reorganisatie op te vangen. Pas als de individuele werknemer deze maatregelen accepteert, dan moeten de werkgever én de individuele werknemer zich hieraan houden.
Een werkgever is niet verplicht een sociaal plan af te spreken. Wel is in sommige cao’s opgenomen dat de werkgever bij grote reorganisaties met de vakbond om tafel moet. Bedrijven kiezen vaak wel voor een sociaal plan omdat dit voor iedereen die is ontslagen geldt. Het werkt sneller en duidelijker dan meerdere losse ontslagzaken.