Or-verkiezingen: uitstellen
Regel vervangende legitimiteit
Soms kan of wil een or geen verkiezingen houden op de datum dat het zou moeten. Zo kan het zijn dat de coronamaatregelen een lopende of nabije verkiezing belemmeren. Maar als de zittingstermijn van de huidige or verstrijkt, zijn de or-leden van rechtswege uit functie. Een ‘or-loze periode’ is onwenselijk en niet de bedoeling. Dus wat zijn de mogelijkheden?
Soms kan of wil een or geen verkiezingen houden op de datum dat het zou moeten. Omdat het technisch onmogelijk is, of omdat de or-leden graag nog een lastige klus willen afmaken met hun opgebouwde ervaring.
Maar de zittingstermijn van de oude or loopt hoe dan ook af. Or-leden hebben een wettelijke houdbaarheidsdatum die is vastgelegd in het reglement. (De WOR zegt 3 jaar, maar de or mag een afwijkende termijn als 2 of 4 jaar hebben). Na het verstrijken van die zittingstermijn zijn de or-leden van rechtswege uit functie. De or kan niet meer rechtsgeldig functioneren. Het is een zittende or niet toegestaan om zijn eigen zittingstermijn te verlengen.
Een ‘or-loze periode’ is onwenselijk en niet de bedoeling. De bestuurder heeft een overlegpartner nodig, want hij is verplicht bepaalde besluiten voor advies of instemming voor te leggen. En de werknemers hebben recht op een vertegenwoordiging in het overleg met de directie.
Legitimiteit nodig voor de overbruggingsperiode
Als een or gegronde redenen heeft om zijn verkiezingen uit te stellen, moet er dus het nodige geregeld worden aan ‘vervangende legitimiteit’. 100% WOR-proof of juridisch sluitend wordt het niet. Maar als je dit niet transparant en zorgvuldig doet, heb je geen verweer als iemand later de rechtsgeldigheid van de besluiten aanvecht (achterban, bestuurder, vakbonden). Neem de volgende stappen:
- Overleg binnen de or. Zijn de leden bereid door te gaan tot de nieuwe verkiezingsdatum? Bepaal een nieuwe verkiezingsdatum. Houd de informele overbrugging zo kort mogelijk!
- Overleg met de bestuurder. Die moet toezeggen dat hij de ‘verlengde or’ erkent als zijn overlegpartner en voortgezette werknemersvertegenwoordiging en dat hij de faciliteiten onverkort zal handhaven.
- Overleg met de werknemersorganisaties. Zij zijn toezichthouder op de goede toepassing van de WOR en toetsen de of de redenen gegrond zijn en de termijn redelijk is. De vakbond is ook belanghebbende partij, vanwege het recht op voordracht van kandidaten.
- Vraag verlengd mandaat aan de achterban. Er moet voldoende draagvlak zijn voor het door-functioneren van de zittende or-leden. Die vraag moet alle medewerkers bereiken en moet bevatten: de reden van uitstel, de nieuwe verkiezingsdatum (je kunt immers moeilijk instemmen met een onbeperkte verlenging van het mandaat), de bezwaartermijn en op welke wijze bezwaar gemaakt kan worden en ook hoe de or zal omgaan met de bezwaren.
- Dit alles moet goed gearchiveerd worden opdat bij een eventueel probleem (werknemer/vakbond/directeur trekt bij een belangrijke adviesaanvraag de rechtsgeldigheid van de or in twijfel) de or kan aantonen dat hij aan vervangende legitimiteit gewerkt heeft.
Overmacht door coronamaatregelen
Het kan zijn dat Corona-maatregelen de verkiezingsorganisatie van een lopende/zeer nabije verkiezing doorkruisen. Dat de stembusgang niet mogelijk is omdat het gebouw dicht is, of dat niet alle thuiswerkers gebruik kunnen maken van de digitale stem-applicatie en dus uitgesloten zouden zijn van de stemming. In het geval door de Corona-maatregelen technische redenen zijn waardoor de verkiezingsprocedure zoals vastgelegd in het reglement niet conform het reglement uitgevoerd kan worden is sprake van overmacht.
Zorg dan voor een gezamenlijke schriftelijke verklaring dat de or-leden langer in functie blijven, dat de bestuurder de or erkent (zie stap 2). Regel op de kortst mogelijke termijn een nieuwe verkiezing; met wat er de komende tijd op de or afkomt is het belangrijk dat deze 100% rechtsgeldig is (dus tot stand gekomen via verkiezingen conform het reglement). Zoek bijvoorbeeld een goede aanbieder van digitale verkiezingen. Zijn er belemmeringen waardoor een digitale stemming niet voor alle kiesgerechtigden toegankelijk is? Dan moet de ondernemer zorgen dat die worden opgelost.
