De vierdaagse werkweek voor werknemers

Nee, een vierdaagse werkweek kan er verschillend uitzien, net als bij een vijfdaagse werkweek zijn er meerdere modellen mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan 5 dagen van 6 uur, of een reeks vrij als je in ploegendienst werkt. Daarnaast ziet een vierdaagse werkweek er anders uit voor bedrijven die hun organisatie één dag kunnen sluiten, dan voor bedrijven die 24/7 open zijn.  

Kortom, elke organisatie kijkt wat het beste past bij de werkzaamheden. Eén ding staat wél vast: een vierdaagse werkweek betekent altijd dat je 10 tot 20% minder werkt, mét behoud van loon.   

Nee, de vierdaagse werkweek kan juist helpen om het personeelstekort te verkleinen. De vierdaagse werkweek verlaagt stress en ziekteverzuim, waardoor meer mensen gezond aan het werk blijven. Daarnaast maakt het werken minder zwaar voor oudere werknemers, zodat zij langer inzetbaar blijven. Tot slot kan een kortere werkweek fulltime werken aantrekkelijker maken, vooral voor deeltijders. Zo kunnen meer mensen meer uren werken, zonder dat dit ten koste gaat van hun welzijn. Al deze factoren bij elkaar kunnen zorgen voor netto méér werkuren en het terugdringen van een personeelstekort. 

Ook in sectoren met onregelmatige of ploegendiensten is een vierdaagse werkweek mogelijk. Alleen zal het in dit type roosters niet altijd uitkomen op elke week 4 dagen werken. Het uitgangspunt is dat je totale werktijd omlaaggaat zodat je gemiddeld 32 uur werkt per week. Of 28 uur bij vijfploegendiensten die nu 33,6 uur werken. 

Hoe dat er in de praktijk uitziet? Een voorbeeld is een drieploegendienstrooster: je werkt de eerste twee weken vijf dagen, maar de derde week slechts twee dagen. Zo “spaar” je dagen en verdeel je de extra vrije tijd over een langere periode. Gemiddeld kom je dan uit op een vierdaagse werkweek of 32 uur. 

Per roostervorm en afhankelijk van jouw wensen – en de mogelijkheden binnen je ploeg of afdeling – kan er een rooster op maat worden gemaakt. Dit komt dan per cyclus, maand, kwartaal of jaar gemiddeld uit op een vierdaagse werkweek van 32 uur. 

Bij een vierdaagse werkweek behoud je je loon. Werk je nu bijvoorbeeld 40 of 36 uur? En is dat voltijd? Bij een vierdaagse werkweek krijg je hetzelfde loon, omdat de nieuwe norm, bijvoorbeeld 32 uur, de nieuwe voltijdnorm wordt. Werk je nu deeltijd? Dan kun je naar rato meer gaan verdienen of minder gaan werken. Hier vind je meer informatie.  

Nee. Het klopt dat het uurloon van de werknemers stijgt door verkorting van de werkweek. Echter is het geen uitruiling voor een directe loonsverhoging en staat het los van maatregelen om koopkracht te behouden. Bovendien pleiten wij voor een vierdaagse werkweek door slimmer organiseren van werk. Hierdoor neemt de productiviteit per uur toe, zodat de totale output gelijk blijft of zelfs toeneemt. Zo verliest de organisatie geen geld en is er geen reden om loonsverhogingen tegen te houden.  

Nee, we beginnen met een aantal organisaties en sectoren die de eerste stap willen maken en samen met ons, op basis van ervaringen van anderen, willen onderzoeken wat werkt. Door klein te beginnen, kunnen we leren van de praktijk: wat gaat goed, wat kan beter, en welke aanpak past het beste bij verschillende sectoren en functies. Die inzichten helpen om de vierdaagse werkweek op een verantwoorde manier breder in te voeren zonder dat het extra werkdruk oplevert en ten koste gaat van werkplezier of productiviteit. 

Nee, bij een vierdaagse werkweek hoeft de werkdruk niet te stijgen. Bij de invoering wordt via een testfase goed gekeken hoe het werk slimmer en anders kan worden ingericht. Het doel? Dezelfde output, zónder dat de werkdruk toeneemt. Want een vierdaagse werkweek draait niet om harder of sneller werken, maar om slimmer werken. En dat doe je niet in je eentje, maar als team of organisatie. Door beter prioriteiten te stellen en minder tijd te besteden aan minder belangrijke taken, ontstaat er meer rust en focus. 

De relatie tussen werktijd en technologie is complex. Want ja, technologie kan ons helpen naar een vierdaagse werkweek met meer vrije tijd en een betere balans tussen werk en privé. Maar als we AI verkeerd gebruiken, kan het juist zorgen voor meer werk, hogere werkdruk en een sneller werktempo. Dit zagen we ook bij de industriële revolutie: technologie zorgde eerst vooral dat we méér gingen werken. Pas door vakbonden, wetgeving en vooruitdenkende werkgevers kregen we uiteindelijk de 40-urige werkweek. 

Als vakbond zorgen we er daarom voor dat de voordelen van technologie eerlijk verdeeld worden. Krijgt de eigenaar van de technologie alle voordelen en werken wij alleen maar harder en meer, of gebruiken we technologie om een vierdaagse werkweek mogelijk te maken? Dat laatste deed bijvoorbeeld consultancybureau &samhoud in Utrecht.

Wil je meer weten over AI en de vierdaagse werkweek? In deze Vierdaagse-nieuwsbrief gaan we er dieper op in.