Is een vierdaagse werkweek mogelijk in mijn functie?

Als je nu 40 uur per week werkt, ga je bij een vierdaagse werkweek meestal naar 32 uur per week. Met behoud van loon natuurlijk! Het gaat om een collectieve werktijdreductie van minimaal 10 tot 20%. 

Hoe dat er in de praktijk uitziet, hangt af van je functie en organisatie. Net als bij een vijfdaagse werkweek zijn er verschillende manieren om het werk en de werktijden te organiseren. 

De meest voorkomende optie is vier dagen van 8 uur werken, met één vaste vrije dag – ook wel ‘stopdag’ genoemd (bijvoorbeeld elke vrijdag vrij). 

Een andere optie is dat de uren worden verdeeld over vijf kortere werkdagen, bijvoorbeeld 5 dagen van 6 uur.  

Maar er is nog veel meer mogelijk, ook als je in ploegendienst of onregelmatige diensten werkt. Zie daarvoor ‘Ik werk in ploegendienst of onregelmatige diensten.’  In onze whitepaper worden nog meer modellen toegelicht.   

Ook als je nu deeltijd werkt, profiteer je van een vierdaagse werkweek. Er zijn verschillende opties. Welke opties mogelijk zijn, gaat in overleg met sociale partners en is afhankelijk van onder andere het type werk, de financiële haalbaarheid en het aantal deeltijders in jouw organisatie. Voorbeelden van opties (afhankelijk van de mogelijkheden van de organisatie): 

Loonsverhoging 

Als er wordt gekozen voor 32 uur als de nieuwe voltijd en jij werkt al 32 uur en dat wil je blijven doen, dan kan afgesproken worden dat je naar rato een loonsverhoging krijgt. Ditzelfde principe geldt ook voor andere deeltijdcontracten.

Minder uren, zelfde loon 

Een andere optie die kan worden afgesproken is het naar rato verminderen van werkuren. Je werkt dan minder dagen per week of kortere werkdagen, maar behoudt wel je huidige loon.  

Opbouwen extra vrije tijd 

Er kan ook worden afgesproken dat je je huidige werkdagen en -uren aanhoudt, maar extra vrije tijd opbouwt. Die kun je later inzetten, bijvoorbeeld door om de week een dag vrij te nemen of eens per maand. Hoeveel je opbouwt, hangt af van je werkuren.  

Op het eerste gezicht lijkt een vierdaagse werkweek vooral iets voor mensen met dagdiensten, zoals een kantoorbaan. Maar ook in organisaties met ploegendiensten of onregelmatige werktijden is het ook vaker mogelijk dan je denkt én het hardste nodig.  

Juist voor werknemers met zware roosters, weinig zeggenschap en een laag inkomen is voldoende hersteltijd cruciaal. Daarom zouden juist zij de mogelijkheid moeten krijgen om minder uren per week te werken. 

Het gaat daarbij niet om het sluiten van ziekenhuizen in het weekend of het stilleggen van fabrieken, maar om slimmer en innovatiever naar roosters en werkprocessen te kijken. Door te organiseren op basis van de daadwerkelijke bezetting kunnen we functies en werktijden beter afstemmen op de praktijk en kunnen ziekenhuizen en fabrieken met dezelfde output doordraaien. Zo creëren we roosters die zowel de collectieve als de individuele belasting in balans brengen, met meer ruimte voor herstel, gezondheid en duurzame inzetbaarheid. 

En het werkt. Kijk maar naar de politie in Golden (VS): daar leidde een pilot met een vierdaagse werkweek tot snellere reactietijden en 50% minder ontslag of vervroegd uittreden. Of een kinderopvang in Portugal: die ging van 37 naar 30 uur per week, zonder de openingstijden aan te passen. Met één extra werknemer kregen ze het rond en het leverde meer rust op de lange termijn. 

Natuurlijk vraagt de investering in nieuwe roosters en efficiëntere processen wel wat tijd van organisaties.  Maar de winst? Werknemers krijgen meer grip op hun rooster, meer autonomie én krijgen de ruimte om langdurig gezond te blijven werken. En dat leidt tot minder uitval en aantrekkelijke organisaties, waar ook jongeren in willen werken.  

Het is begrijpelijk dat je denkt dat je werkdruk stijgt als je minder gaat werken. Maar als we kijken naar pilotprojecten zien we juist dat de werkdruk bij de meeste pilots gelijk blijft of zelfs afneemt. Dat komt omdat de vierdaagse werkweek niet draait om harder of sneller werken, maar om slimmer werken. En dat doe je niet in je eentje, maar als team of organisatie. Door beter prioriteiten te stellen en minder tijd te besteden aan minder belangrijke taken, ontstaat er meer rust en focus, zonder dat de werkdruk toeneemt. 

Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar de vierdaagse werkweek kan juist helpen om het personeelstekort te verkleinen. De vierdaagse werkweek verlaagt stress en ziekteverzuim, waardoor meer mensen gezond aan het werk blijven. Daarnaast maakt het werken minder zwaar voor oudere werknemers, zodat zij langer inzetbaar blijven. Tot slot kan een kortere werkweek fulltime werken aantrekkelijker maken. Zo kunnen meer werknemers meer uren werken, zonder dat dit ten koste gaat van hun welzijn. Al deze factoren bij elkaar kunnen zorgen voor netto méér werkuren en het terugdringen van een personeelstekort.