FNV-kaderleden actief aan de slag met veilig en gezond werk

In 2025 komen volgens het CBS nog meer mensen door een bedrijfsongeval te overlijden dan de 52 in 2024. Aan de gevolgen van onveilig werk onder meer door blootstelling aan stoffen komen jaarlijks vierduizend mensen te overlijden. De FNV leidt kaderleden op om samen met hun collega’s werk te maken van onveilig werk.

Links: Nicole Pikkemaat en rechts: Fransien de Jong (Foto: FNV)

Werkdruk, te zwaar en te vaak tillen, hete stoffen, schadelijke stoffen, onheuse bejegening, onopgeleide werknemers, onevenredige taakverzwaringen, ongewenst gedrag. Onderwerpen die allemaal aan de orde kwamen op de driedaagse kaderopleiding Veilig en Gezond Werk bij FNV Noord. Op 21 oktober 2025 was de aftrap.

Opleiding 2.0

‘Vier jaar geleden hielden we de opleiding Arbeidsomstandigheden (Arbo) tegen het licht om hem vervolgens waar nodig te verbeteren,’ vertelt Fransien de Jong van de FNV Kaderacademie. ‘Het is nu een strakke en eigentijdse “2.0” opleiding Veilig en Gezond Werk met veel handvatten om knelpunten zowel te analyseren als tot een duurzame oplossing te brengen. Dat doen we in een digitale leeromgeving met e-learning, checklijsten, huiswerk en zo concreet mogelijke voorbeelden. Iedere cursist komt vandaag bij de aftrap met een eigen knelpunt om bij het einde van de opleiding met een degelijk actieplan de eigen organisatie in te gaan.’

Iedereen meenemen

‘Steek positief en constructief in,’ is vandaag het advies van Nicole Pikkemaat van opleider SBI Formaat. Al meer dan 25 jaar adviseert zij de medezeggenschap in bedrijven en instellingen over arbeidsomstandigheden. ‘Alles begint bij een degelijke eigen voorbereiding,’ houdt zij de cursisten voor, ‘breng het knelpunt eerst zelf goed in kaart, verzamel informatie en raadpleeg degenen die met het knelpunt te maken hebben. Betrek iedereen erbij, je collega’s, ‘arbo-spelers’, zoals de preventiemedewerker, de arbo-afdeling en uiteraard ook de leidinggevenden. Laat iedereen meedenken aan mogelijke oplossingen en wat de eigen bijdrage daaraan kan zijn.’

Werkdruk

De cursisten nemen werkdruk waar en vaak ook onvoldoende opgeleid personeel. Waar werknemers nog niet de juiste vaardigheden hebben, komen de lasten en verantwoordelijkheden bij de ervaren werknemers te liggen, bovenop de normale taken. Dat oplossen is geen appeltje-eitje. Het op het gewenste niveau brengen van werknemers laat zich niet in een paar maanden regelen.

Hitte

Is veiliger werken met verhitte stoffen sneller oplosbaar? ‘Bij de productie bij ons hebben we te maken met materiaal dat stolt als het te veel afkoelt,’ vertelt een cursist, ‘en dan komen de onderdelen die eruit gehaald moeten worden vast te zitten. Je moet ze er dus wel onder een bepaalde hoge temperatuur uithalen. Je zit dan altijd met gevaar voor letsel door verbranding. Je zou het kunnen oplossen met een takel of een hefkraan en betere handschoenen die ook de armen bedekken. Het loopgebied en de werkbank moeten dan wel vrij blijven van obstakels zodat je niet valt. ‘Hier lijkt een actieplan mogelijk,’ zien de andere cursisten.

Ongewenst gedrag

‘Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) door stress die ontstaat als reactie op ongewenst gedrag en een te hoge werkdruk. Dat krijgt veel meer aandacht dan pakweg 25 jaar geleden,’ ervaart Nicole, ‘ook wel logisch door de maatschappelijke ontwikkelingen en door het ziekteverzuim dat door PSA ontstaat.’

Leiding

‘Ongewenst gedrag kan hem ook in de manier van leiding geven zitten,’ brengt een cursist in, ‘praat die leidinggevende tegen een medewerker of commandeert die of schreeuwt die. Ik kreeg een melding dat zoiets plaatsvindt in onze organisatie ten koste van een collega met een beperking. Ik wil tijdens deze opleiding onderzoeken of dit meer voorkomt en hoe we hier iedereen bij een duurzame oplossing kunnen betrekken.’

Vierduizend doden door onveilig werk

Tachtig procent van de vierduizend doden per jaar door onveilig werk zijn gepensioneerden, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat komt door  langetermijneffecten van blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Bijvoorbeeld asbest, dieselrook, zwavelzuur, oplosmiddelen zoals in verf, of stofdeeltjes. Herkenbaar voor de cursisten, want de omgang met dergelijke stoffen is nog wel een dingetje. ‘Afvoer via afzuiging, persoonlijke bescherming en net onder de wettelijke normen blijven, is eigenlijk niet genoeg’, stellen ze vast.

Praktijkboek Arbeidsomstandigheden
‘Jullie hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden want jullie krijgen een extra hulpmiddel mee om een goed onderbouwd actieplan voor jullie knelpunt te maken,’ besluit Fransien de Jong de dag, ‘iedereen krijgt vandaag het Praktijkboek Arbeidsomstandigheden mee van Koen Langenhuysen, van VMN Media en FNV.’ 500 pagina’s waarin Langenhuysen de onderwerpen van vandaag uitvoerig en gedegen beschrijft en 36 arbo-checklijsten toevoegt.

Aanmelding

Meer informatie, ook over je aanmelden in 2026, vind je op de site FNV Vakbondsopleiding Veilig en Gezond Werk.

Tekst:

Nieuwsredactie FNV Noord
Janwillem Compaijen