Column: Polderen op drijfzand

De kersverse woordvoerder van de partij M’25 die in 2025 mee gaat doen aan de verkiezingen, signaleert een aantal typische drijfzandverschijnselen. Hoe enkele FNV- en tevens OR-leden in 2008 op eigen kosten het bedrijf hebben gered van de ondergang. De mislukte poging om een helikopter op Mars te starten. Een gedachtewisseling tussen Tai en Jeroen over een dependance van justitie op deze planeet.

Algoritmes

‘Nu ik voor de partij M’25 de woordvoerder op Aarde ben, signaleer ik meer en meer drijfzand Tai.’ Met deze constatering begin ik ontmoeting nummer 6 met de sympathieke bewoner van Mars.
‘Vertel!’, roept hij.
‘Afgelopen week waren er opeens veel meer vaccinaties gezet vanwege een gewijzigde rekenmethode. Wanneer je jezelf een beetje op de hoogte houdt van de misstanden in de samenleving krijg je een gevoel van herkenning. Meestal leidt een nieuwe rekenmethode juist tot vermindering, zoals bij stikstofuitstoot door de bio-industrie, aantal vliegbewegingen bij Schiphol, de te verwachten geluidsoverlast in de aanvliegroutes naar Lelystad. Onze overheid is vooral goed in het rekenen naar de mooiste uitkomst, de volksgezondheid is ondergeschikt.
Een glunderend hoofd op Mars geeft me het gevoel dat ik goed bezig ben.
‘Er is nog meer. Ik citeer even uit een krant. “De algoritmes die de gemeente Rotterdam gebruikt om bijvoorbeeld uitkeringsfraude op te sporen kunnen leiden tot ‘vooringenomen uitkomsten’.” Dit is iets soortgelijks als de toeslagenaffaire waarbij een algoritme de ambtenaarspijlen richt op mensen met een dubbele nationaliteit.’
Tai kijkt nu bedachtzaam en vraagt me door te denken over het aantal nationaliteiten.
Ik denk hardop. ‘Stel nou dat je meer dan 2 nationaliteiten hebt, een multinational?’
‘Je zit op de goede weg Jeroen.’
Als het om aanslagen gaat hebben de multinationals niets te vrezen van onze belastingdienst, bedenk ik. Meer dan 2 nationaliteiten lijkt de oplossing. Malta en Cyprus kunnen daar voor zorgen.
Het drijfzand tiert welig in veel overheidsorganisaties waar de wissels voor klokkenluiders in de stand zijspoor staan.
Ons gesprek vloeit over naar PPG waar we vorige keer eindigden met de productiviteitsverbetering door te zorgen dat mensen hun problemen op kunnen lossen.

Wie redt het bedrijf?

De concurrentie op kostprijs bleef doorzetten. Mede door eliminatie van arbeidsintensieve producten ploeterden we een paar jaar door. Fiberglass had in die tijd ook nog wel een vicepresident met visie. In 2006 kwam er een andere, Curry hebben ze hem een keer genoemd, die maar één visie had. Overheadreductie. Deze obsessie kreeg gestalte toen op een maandagmorgen uit het niets 3 secretaresses werden ontslagen. 
‘Jeroen’, begon Tai zijn vraag. ‘Hoe is dat destijds gegaan? Heb je daar nog een herinnering aan?’
‘Nou, er hing een sfeer van machtsuitoefening om heen. Het is heel waarschijnlijk zo gegaan dat de algemeen directeur dit móest doen of anders zelf kon vertrekken. De wervelkolom begaf het en het eigenbelang hield hem nog overeind. Dit zijn geen onbekende praktijken bij het soort bedrijven als PPG.
Volgens Tai ga je hiermee een bedrijf natuurlijk niet redden.
Ik beaam dat en kom daarmee eigenlijk bij de mensen die het bedrijf wel hebben gered. De kredietcrisis had de hele wereld in de tang. Het angstzweet van bankiers verdreef de strontgeur van dubieuze financiële producten. De echte economie ging mee in de val. Onze omzet halveerde. We moesten wel een oven stop zetten. Onze directie hing lamgeslagen in de touwen. De drie toppers van de ondernemingsraad, Kees Ypma, Marcel Vrielink en Peter Schimmel gingen op eigen kosten naar Den Haag om een weg te plaveien naar werktijdverkorting en deeltijd-WW. Na een stevige studie van de voorwaarden hebben deze musketiers meer dan 500 medewerkers gered, waaronder de directie. Dat laatste was beter niet gebeurd, maar dat kunnen we onze musketiers in hun nobelheid niet aanrekenen.
Het instemmend zwijgen van de Marsbewoner heeft een filosofische uitwerking.
Ik zeg: ’Tai, uiteindelijk is het gewoon pure hebzucht, begeerte en scoringsdrang in de financiële wereld die al dit soort ellende veroorzaakt.’
‘Jeroen, dat klopt. Machtswellust, eigenbelang, hebzucht, schade aan de samenleving, klokkenluiders. Mooie aandachtspunten voor M’25. Hier op Mars hebben we als het ware de benodigde helikopterview om uitstijgend boven het eigenbelang een goede visie te ontwikkelen.

Helikopter

Dit brengt mij op iets heel anders met helikopters.
‘Hé Tai, hebben jullie op Mars meegekregen dat de NASA hun eerste helikoptervlucht op Mars heeft uitgesteld?’
‘Die intentie heeft zeker onze belangstelling. Vroeg of laat zullen we iets van die expeditie merken hier.’
‘Ze hebben jullie volgens mij nog niet ontdekt, of de NASA houdt dat geheim.’
‘Wij zijn nog niet gevonden hoor.’
‘Denkend aan Mars, Tai. Hoe kijken jullie er tegen aan dat ze hier op aarde met plannen rondlopen om naar Mars te reizen?’
‘Ambitieus Jeroen. Ik zou zo’n reis organiseren met een groepje waar je op aarde wel vanaf wil. Ik loop misschien op de zaken vooruit, maar stel dat we als M’25 hier op Mars een soort rechtbank organiseren.’
‘Een kosmische rechtbank!’ Ik kan mijn enthousiasme niet verbergen.
‘Foute zelfzuchtige staatshoofden berechten’, stelt Tai voor.
‘Rusland en China zijn goede kandidaten én hebben een ruimtevaartprogramma’, breng ik naar voren.
‘Ze hebben vast wel plaats aan boord voor de autocraten van Venezuela, de Filipijnen en Turkije.
Bovendien kunnen deze mannen het doorgaans goed met elkaar vinden.’
In de korte stilte die valt kom ik nog op een Hongaar.
Een razend enthousiaste Tai. ‘Als we dan nog 2 Amerikanen nemen. Het voormalig staatshoofd en die SpaceX Bitcoin-aanjager. Een mooi enkelereisgezelschap.’
‘Voorwaarts, Mars!’

Jeroen van Linge
FNV kaderlid