Terwijl ze almaar meer zuchtten onder de torenhoge inflatie vanaf 2022, bleef het loon van de apotheekwerknemers nagenoeg gelijk. Een lange strijd bleek nodig. Pas na negen maanden actievoeren kwam in maart 2025 een fatsoenlijk cao-resultaat uit de bus. Met de actievoerders kijken we terug naar die lange strijd.
Niet te filmen. De boodschappen werden door de hoge inflatie almaar duurder maar het loon bleef steeds even laag. In 2024 liep de emmer over voor de apotheekmedewerkers. Op een eerste protestdag van FNV en CNV in juni in Utrecht kwamen al 1.000 assistenten bij elkaar. Na die zomer startte een stiptheidsactie, gevolgd door estafettestakingen en landelijke stakingen. Op de landelijke stakingsdag van 12 november stonden geen 1.000 maar meer dan 10.000 stakers op het Haagse Malieveld. De werkgevers kwamen echter niet over de brug. Nieuwe stakingen volgden in november, december en januari. Eerst eind maart 2025 bleken de werkgevers alsnog bereid de hoge inflatie te compenseren: stapsgewijs 20 procent erbij.
Kunna Haan (54) van de apotheek in Grouw en haar collega’s waren erbij op het Malieveld: ‘Met bussen vol reden we erheen. Het maakte diepe indruk op ons. Alle apotheken in Nederland waren die dinsdag dicht, want wij waren naar Den Haag. Daar stonden we dan met meer dan 10.000 collega’s. Een duidelijk teken dat iedereen meedeed aan het protest tegen het laag blijvende loon. Dat zag je ook bij de stakingen. Het aantal apotheken dat stil kwam te liggen bij acties nam bij elke nieuwe actie toe.’
‘Onze apotheker stond meet af aan achter onze acties,’ vertelt Marjan Drijfhout (28) van de apotheek in Buitenpost, ‘die vond ook dat ons loon beneden alle peil was en dat vonden heel veel apothekers. Toen we naar het Malieveld gingen, regelden de werkgevers hier in Friesland de bussen. Gaaf was dat. Dat we met zoveel collega’s op het Malieveld protesteerden was ook super. Een cruciaal moment. Wij hebben een zorghart, eigenlijk willen we helemaal niet moeten staken maar er voor de klant zijn, en dan toch allemaal op een werkdag naar Den Haag om samen kracht te zetten achter onze eisen!’
‘De cao en de acties werden een steeds belangrijker gespreksonderwerp op het werk,’ zag Kunna, ‘het besef werd steeds meer: het is nu of nooit.’ En hoe reageerden de klanten? ‘Geen enkele wanklank of klacht gehoord,’ reageert Kunna, ‘eigenlijk alleen maar begrip. We zorgden er natuurlijk wel voor dat onze klanten tijdig op de hoogte waren. Voor spoedzaken zorgden we uiteraard wel voor levering.’
‘We zijn wel eens met busjes naar het kantoor van de werkgevers gereden als het met de cao niet wilde vlotten,’ herinnert Jur Huizenga zich. Hij is 68 en zijn leven lang actief kaderlid bij de bond. Hij werkte bij de apotheek in Bedum en ging in maart 2024 met pensioen: ‘Maar ik blijf actief voor de bond. Ik zit onder andere in het verantwoordingsorgaan van de PMA, het Pensioenfonds Medewerkers Apotheken.’
Terug naar de acties. ‘We voerden dus wel eens actie voor het kantoor van de werkgevers, en we droegen ook wel actiebuttons,’ vertelt Jur, ‘maar staken, nee. Maar daar op het Malieveld, waar we met zovelen stonden, dat was geweldig! De saamhorigheid. We gaan ervoor. Daar maakten we duidelijk dat we het niet langer pikten dat we achtergesteld bleven en dat de hyperinflatie niet gecompenseerd werd.’
De vakbonden riepen rond de kerst 2024 een meerdaagse staking uit, maar de rechter verbood dat in een kort geding dat de werkgeversorganisatie aanspande. ‘Dat was heel raar,’ zegt Marjan, ‘want ineens waren we een wezenlijk beroep en zou de volksgezondheid in gevaar komen. Terwijl we bij alle acties, ook deze, wel zorgden dat de spoedopdrachten afgewikkeld werden.’
‘We doen meer dan een stickertje op een medicijndoosje plakken,’ vult Marjan aan, ‘mensen realiseren zich niet altijd dat wij een dubbele check op een recept doen, of de patiënt de juiste medicijnen krijgt, of de dosering klopt, of dat wel passend is bij andere gebruikte medicijnen of bij de leeftijd. En dat we de patiënt goed voorlichten over de werking van de medicijnen. De enige plus van het stakingsverbod was de erkenning van de rechter en de maatschappij dat ons werk van hoge waarde is.’
De regering kwam tussenbeide en stelde eind januari een bemiddelaar voor de cao-partijen voor: oud-minister Van Rijn. Na twee maanden kwam een loonsverbetering van 20 procent tot stand. ‘We zijn er blij mee,’ zegt Kunna, ‘eindelijk loon naar werken.’ ‘Een heel mooi resultaat’, vindt Marjan, ‘onze bestuurder heeft het meer dan goed gedaan.’ En dat zegt ook Jur, ‘maar,’ voegt hij er aan toe, ‘het allermooiste vond ik de enorm grote actiebereidheid, op het Malieveld en in de apotheken.’ Marjan: ‘Ik ben zo trots en blij dat de collega’s zo goed voor zichzelf opgekomen zijn.’
‘Het personeelstekort is hoog en dus is ook de werkdruk hoog,’ signaleert Marjan, ‘en hoe zorgen we dat we nu en op lange termijn nieuwe collega’s kunnen verwelkomen. De loonaanpassingen zijn een eerste stap, maar dan zijn we er nog niet. Een grote groep werknemers heeft minder dan tien jaar te gaan tot de AOW-datum, en daar moet wel tijdig beleid op gevoerd worden.’ ‘De kwaliteit van de cao moet gewoon beter worden,’ vult Kunna aan, ‘het gaat er ook om dat de arbeidsvoorwaarden eigentijds worden. We lopen nu ver achteraan bij wat in andere cao’s al lang geregeld is. Bijvoorbeeld een generatiepact, het korter werken voor oudere werknemers in de jaren voor de AOW-datum, de 80-90-100 regeling. Dan werk je 80 procent van wat je nu werkt, je krijgt 90 procent loon en je pensioenopbouw blijft 100 procent.’
‘Onze cao heeft ook achterstallig onderhoud,’ zegt Kunna, ‘de functies zijn in de loop van de jaren zwaarder geworden en er komen al meer taken en verantwoordelijkheden bij. Dat zie je niet terug in de beloning. De functiebeschrijvingen zouden dan aangepast moeten worden en mogelijk leidt dat dan ook tot indeling in een hogere loonschaal.’
De nieuwe cao Apotheek geldt van 1 juli 2024 en tot 31 december 2027. De lonen gaan in stappen 20 procent omhoog. De eerste verhoging van 8 procent is per september 2025. Dan volgt ook een eenmalige uitkering van 59,3 procent van het loon. In januari 2026 stijgt het loon weer 8 procent. Nieuw is de eindejaarsuitkering, 2 procent in 2025, 4 procent vanaf 2026. In januari 2027 volgen de toekenning van de Overheidsbijdrage Arbeidsvoorwaarden (OVA), wat een volgende loonstijging oplevert, en een nacalculatie van de lonen. Meer informatie over de cao en het resultaat vind je op de actiepagina van de FNV.
Foto:
FNV
Tekst:
Nieuwsredactie FNV NoordJanwillem Compaijen