Column: destillatie in de pensioenpot

Volatiel is het jargon in de beurswereld als de koersen op en neer springen. Het is een ander woord voor vluchtig. Koerswinsten die verdampen. Chemici doen het slimmer. Die maken bij destillatie gebruik van verdamping gevolgd door condensatie, met een verrijkt product als resultaat. Een destillatieproces in de pensioenpot valt waarschijnlijk buiten het verbeeldingsvermogen van de vermogensbeheerders dus de vakbond FNV stookt de ketels op.

Destillatie

Het proces waarbij door opwarming van een mengsel van vloeistoffen de bestanddelen ontsnappen en verdampen. Al eeuwen geleden kwam men er achter dat men de dampen terug kan winnen door ze af te koelen, ofwel te condenseren. Hieruit zijn mooie dingen ontstaan. Door destillatie van de alcohol die ontstaat bij fermentatie van gemoute gerst wordt, na rijping van het destillaat in eikenhouten vaten, whisky verkregen. Een ander voorbeeld van destillatie is de raffinage van aardolie. LPG en benzine als meest vluchtige componenten en zwaardere oliën als brandstof of als grondstof voor de kunststofindustrie.

Vandaag de dag niet louter positief vanwege het broeikaseffect, maar het proces is essentieel geweest voor de welvaart van vele mensen heden ten dage.

Dit zijn slechts twee voorbeelden waar door goed benutten van volatiliteit een belangrijke basis is gelegd voor vele mooie ontwikkelingen.

Vermogen

Onze pensioenpotten zijn afgeladen vol met bestanddelen als vastgoed, aandelen en obligaties. Met name in de hoek van de aandelen is vluchtigheid een goede bekende. In deze omgeving waar volatiliteit het resultaat is van emoties als begeerte, scoringsdrang en angst, kan iets vluchtigs als een dwarsliggende scheet bij een CEO al tot koersdaling en paniek leiden.

Vermogensbeheerders zien het liefst het kapitaal in de pot maar groeien en groeien, aangezien hun eigen inkomen daar aan verbonden is. We hebben zien gebeuren dat de totale pensioenpot in Nederland is opgestookt van 800 miljard euro in 2008 naar 1600 miljard euro in 2019. Het rare is dat ondanks deze ongekende waardestijging de dekkingsgraden rond of onder de 100% zijn gebleven, pensioenen niet of nauwelijks geïndexeerd en er zelfs over korten van pensioenen wordt gesproken. Hoe kan dat nou?

Continuïteit in de aanvoer

Maar wacht, chemici zorgen bij destillatie ook voor aanvoer van verse grondstoffen aan het mengsel. De whiskystoker fermenteert telkens weer nieuwe mout, de oliemaatschappij voert nieuwe aardolie aan naar de raffinaderij. Nederland, de Nederlandse politiek, heeft de aanvoer naar de pensioenpot verwaarloosd met haar arbeidsmarktbeleid. Steeds meer mensen zijn weggezet in armzalige flexbanen waar opbouw van pensioen niet meer bij de arbeidsvoorwaarden hoort. Geen pensioenpremie, geen aanvoer naar de pensioenpot, geen destillatie, geen indexatie. Het is nogal zinloos zo. Laten we gaan destilleren. Volatiele delen worden gecondenseerd, ofwel koerswinst wordt in geld omgezet en het destillaat, dat in dit geval liquiditeit heet, gaan we herinvesteren in sectoren waar logica, duurzaamheid, lange termijnvisie en echte banen de norm zijn.

Volatiele elementen

Waterstof is één van de meest volatiele elementen in onze dampkring. Ondanks de vluchtigheid is waterstof wel een heel concreet bestaand element. Er ligt een gigantische kans om volatiliteit nuttig aan te wenden want waterstof verbrandt met zuurstof tot zuiver water. Water is door wind-, of zonne-energie of door waterkracht opgewekte elektriciteit om te zetten in waterstof en zuurstof.

Water – Waterstof + Zuurstof – Water. We hebben de meest klimaatneutrale energiebron en energieopslagmogelijkheid binnen bereik.

Door investeren van uit de pensioenpot gedestilleerde liquiditeit in de opwekking en toepassing van het volatiele waterstof komt een solide basis voor een duurzame samenleving in beeld. Omdat het een lange termijn ontwikkeling is kunnen de werknemers in deze bedrijfstak aan het het werk met degelijke arbeidsvoorwaarden en een stabiele bijdrage aan het pensioenfonds. Vermogensbeheerders die leren destilleren kunnen de stap zetten die hun bestaan rechtvaardigt, nu en in de duurzame toekomst.

Jeroen van Linge,
FNV-kaderlid bij NEG