Gebrek aan zekere contracten leidt óók tot een werksfeer die niet veilig is. Bij de intimiderende sfeer bij De Wereld Draait Door speelde ook een rol dat veel werknemers onzekere contracten hadden. Dat leidde tot gebrek aan tegenmacht op de werkvloer. In de mediawereld heeft ruim 35% van de werkenden een tijdelijk, dus onzeker contract. Dit vergroot de afhankelijkheid en daarmee het risico op machtsmisbruik.
Vrijblijvendheid troef
FNV-vicevoorzitter Kitty Jong: ‘Niet alleen bij een arbeidscontract is het vrijblijvendheid troef. Werkgevers zijn verplicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkvloer, maar laten dat vaak na. En de overheid controleert er niet op. Werkgevers hebben genoeg kansen gehad om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen.’
Cultuur van intimidatie
De overheid legt nauwelijks boetes op aan werkgevers die hun verplichte risicobeleid niet op orde hebben. Bedrijven die geen ondernemingsraad (or) hebben, terwijl dat wettelijk moet, krijgen geen boete. Bedrijfsartsen zijn soms niet eens toegankelijk voor mensen met onzekere contracten. Veel bedrijven hebben geen vertrouwenspersoon. Jong: ‘De overheid kijkt te veel weg en werkgevers komen ermee weg. Daardoor kan een cultuur van intimidatie ontstaan, waarbij werkenden nergens terecht kunnen, met alle kwalijke gevolgen van dien. We zijn klaar met vriendelijk vragen of werkgevers misschien genegen zijn zich aan hun wettelijke plicht van een veilige werkomgeving te houden.’
Forse boetes
De FNV wil een einde aan die vrijblijvende praktijken en wil forse boetes op overtredingen. Jong: ‘In de kern is het simpel: regels opleggen en handhaven. Vergelijk het met jaren geleden niet meer mogen roken in cafés en restaurants. Daar zijn we óók met zijn allen aan gewend geraakt. Een cultuur veranderen vereist daadkracht van directies. Duidelijke regels zijn daarvoor een absolute vereiste. En handhaven: de ‘pakkans’ moet groter zijn, gevolgd door forse boetes.’
Oplossingen: handhaven, vertrouwenspersoon, gedragscode
De Arbeidsinspectie heeft een speciaal team dat handhaaft op sociale veiligheid. Dit team controleert na meldingen of het beleid op orde is en geeft de werkgever de kans dit binnen een jaar in orde te maken. De FNV vindt dat dat sneller moet. Ook wil de FNV dat elke organisatie verplicht een onafhankelijke vertrouwenspersoon krijgt waar elke werknemer een beroep op kan doen en die tegenwicht kan bieden aan toxische, intimiderende werkvloeren. Daarbij zouden zij ook een gedragscode moeten hebben, waarin duidelijk is welk gedrag wel en niet geaccepteerd wordt, en een helder sanctiebeleid bij overtredingen.
Vaste contracten
Jong: ’Medewerkers die ontslagen worden, zouden niet langer verplicht moeten worden te zwijgen over wat ze hebben meegemaakt. En tot slot wil ik nog een keer benadrukken dat de ongewenste afhankelijkheidspositie van werkenden moet stoppen. Dat doe je door vaste contracten te bieden. Dat is de beste preventie van ongewenst gedrag.’
