Marktwerking is een sprookje dat ons benadeelt

Marktwerking zou leiden tot betere dienstverlening en efficiëntie. Zo verkocht de overheid ons dit sprookje. Maar het gaat de overheid alleen om bezuinigingen met alle gevolgen van dien. Nu is de uitvoering van maatschappelijke taken in het geding en zijn werknemers de dupe. De overheid mag wel eens wat kritischer op marktwerking en aanbestedingen zijn.

Het regende klachten

Zo gaat de provincie Noord-Holland de bediening van sluizen, bruggen en pontjes weer zelf uitvoeren. Het regende namelijk klachten over beveiligingsbedrijf Trigion. Het bedrijf kwam na een aanbestedingsronde als goedkoopste uit de bus. Trigion had zulke slechte arbeidsvoorwaarden dat onvoldoende brug- en sluiswachters voor hen willen werken.

Problemen met vervoer van leerlingen

Zorgorganisaties, scholen en gemeenten in West-Brabant zitten in de problemen met het vervoer van cliënten en leerlingen. Vervoersbedrijf TCR is failliet. Eigenlijk heeft Arriva de aanbesteding gewonnen, maar zij gaf het werk door aan prijsvechter TCR.

Hogere tarieven

In Gooi en Vechtstreek overwegen 8 gemeenten nu om een gezamenlijke organisatie op te zetten voor het doelgroepenvervoer waar 9.000 mensen gebruik van maken. Door te kiezen voor inbesteden (zelf doen) willen ze grip krijgen op de kwaliteit. Tot op heden wordt dat vervoer aanbesteed aan steeds weer nieuwe vervoerders. Opnieuw aanbesteden leidt na jaren van problemen volgens de gemeenten alleen maar tot hogere tarieven voor het vervoer. Zowel klanten als medewerkers worden er dus niets wijzer van.

Geen verbetering van kwaliteit

Volgens Koninklijk Vervoer Nederland gebeurt het steeds vaker dat op vervoersaanbestedingen geen geldige inschrijvingen komen. De reden: vervoerders denken voor de geboden vergoedingen niet rendabel te kunnen werken. Het is opvallend dat bijvoorbeeld de taximarkt zelf signalen begint af te geven richting aanbestedende diensten over de tarieven voor het doelgroepenvervoer. Het beste bewijs dat aanbestedingen en marktwerking niet leiden tot verbetering van kwaliteit en efficiency, maar dat er slechts wordt bezuinigd over de ruggen van inwoners en werknemers. 

Schrappen van buslijnen

Ik schreef al over de provinciale bezuinigingen in het openbaar vervoer die leiden tot het schrappen van onrendabele buslijnen. Inwoners zijn dan aangewezen op vrijwilligers die het werk doen. De bedoelingen van de vrijwillige chauffeurs zijn goed, maar tegenover het werk van een buschauffeur dient een beloning te staan. De busbedrijven en de overheid profiteren. De busbedrijven houden hiermee hun winstcijfers op peil. En de overheid realiseert bezuinigingen.

Dood spoor

Met alle gevolgen van dien voor werknemers en burgers. Waar de FNV zich inzet voor de belangen van werknemers (ook in hun rol als burgers), zouden onze overheden dat moeten doen voor de burgers (ook in hun rol als werknemers). De conclusie is dus dat we met marktwerking voor maatschappelijke taken op een dood spoor zitten.

Roel Berghuis is vakbondsbestuurder FNV en projectleider effecten marktwerking en aanbestedingen.