Wat is het probleem rondom WIA?

De WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) is een belangrijk vangnet voor mensen die niet (volledig) meer kunnen werken vanwege gezondheidsproblemen. Maar door alle wijzigingen sinds de invoering in 2006 werkt dit vangnet niet goed genoeg. Bovendien zitten er bepaalde hardheden in waardoor de WIA slecht uitpakt voor veel mensen.

Tijd voor actie

De FNV zet zich al lange tijd in voor een betere WIA. Het kabinet doet al jaren toezeggingen, maar er is nog niks gebeurd. Tijd voor actie.

Wat is een WIA-uitkering?

De WIA biedt een inkomensverzekering voor als je na twee jaar ziekte nog niet (helemaal) kunt werken. Na die twee eerste ziektejaren hoeft je werkgever je loon over de niet gewerkte uren in de meeste gevallen namelijk niet door te betalen. Je kunt dan recht hebben op de WIA-uitkering. We gaan dieper in op voorwaarden van de WIA op WIA-uitkering - FNV.

De FNV vertelt in acht video’s wat je moet weten als je werkt en ziek wordt.

Wanneer heb je recht op een WIA-uitkering?

Je bent na twee jaar nog ziek. Het UWV gaat uit een database van 7000 functies kijken naar welke functies je nog wel kunt uitoefenen. Het salaris van die functies wordt naast jouw laatstverdiende salaris gelegd. Is de achteruitgang in jouw inkomen meer dan 35%? Dan heb je recht op een WIA-uitkering. Je hebt al door: wanneer je voorheen een hoog salaris had, is de kans op de uitkering groter.

Mensen aan het werk houden

De WIA is er op gericht om mensen zo veel mogelijk aan het werk te houden.. Kenmerkend voor het systeem is dat het voor de sociale zekerheid niet uitmaakt wat de oorzaak is van de arbeidsongeschiktheid. Er wordt niet gekeken of je ziek bent van het werk of dat je dat bijvoorbeeld opliep tijdens je sport. . Dit is een cruciaal onderdeel van het systeem en moet in de toekomst zeker behouden blijven. Verder is het dus een inkomensverzekering.

Doolhof van regels

De WIA kent veel problemen. Een van de zorgen is dat de regeling te ingewikkeld is. Voor mensen die er mee te maken krijgen, kan het een doolhof zijn van regels, formulieren en criteria. Dit maakt het voor veel mensen moeilijk om hun weg te vinden binnen het systeem en om de juiste ondersteuning te krijgen die ze nodig hebben.

Een ander probleem is de lange en ingewikkelde beoordelingsprocedure om in aanmerking te komen voor een WIA-uitkering. Mensen die al in een kwetsbare positie zitten door hun gezondheidstoestand, ervaren dit als extra belastend. Daarnaast zijn er zorgen over de hoogte van de uitkeringen en de financiële situatie waarin mensen terechtkomen als ze (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt worden verklaard of als ze door de te hoge drempel van 35% er juist niet voor in aanmerking komen.

Heb je zelf te maken met ziekte en heb je hulp nodig bij de aanvraag van je uitkering? De FNV heeft WIA-begeleiders die jou als lid gratis helpen. Lees hier hoe je in contact met hen komt.

Uitvoering loopt vast

Het UWV kampt al jaren met grote achterstanden rondom de WIA-claimbeoordeling en de herbeoordelingen. De oorzaak hiervan is onder meer een groot tekort aan verzekeringsartsen. De wachttijd voor een beoordeling is momenteel gemiddeld een half jaar. Mensen krijgen tussentijds een voorschot. Voor velen is dit emotioneel belastend omdat ze niet weten waar ze aan toe zijn. Voor mensen die nog deels werken is de situatie vaak onduidelijk en onzeker. Uit een onderzoek dat het UWV zelf in 2023 heeft uitgevoerd, blijkt dat in meer dan de helft van de dossiers fouten zijn gemaakt met het vaststellen hoeveel uren iemand nog kan werken. De vraag is of de eindbeoordelingen over wel of geen WIA uitkering in die dossiers wel juist is. Kortom: de uitvoering is gebrekkig en daarbij speelt het tekort aan artsen een grote rol.

Witboek ‘Hardheden in de WIA’

In veel gevallen pakken deze problemen hard uit voor arbeidsongeschikte werknemers. Daarom heeft de FNV samen met het CNV en de VCP een witboek met hardheden in de WIA aangeboden aan de minister en de Tweede Kamer. We lichten deze hardheden en andere problemen toe met daarbij onze eisen.

Menselijker, eerlijker, uitvoerbaar en betaalbaar

In Januari 2022 heeft het toenmalige kabinet zich in het regeerakkoord tot doel gesteld om de bestaande ‘hardheden’ uit de WIA weg te nemen. Een onafhankelijke commissie (Octas) is aangesteld met de opdracht om te kijken wat er nodig is om het arbeidsongeschiktheidsstelsel op de lange termijn menselijk, eerlijk, uitvoerbaar en betaalbaar te houden. Tot op de dag van vandaag is er nog niks gebeurd, ook niet door het nieuwe kabinet. Dat vinden wij onacceptabel en het kabinet moet zo snel mogelijk aan de slag om het stelsel aan te passen.