Opinie: Onthulling geheim experiment met basisinkomen

Vakbond FNV en werkende deelnemers aan een project met het basisinkomen verzamelen indrukken op social media en in de publieke ruimte. Het is bijna niet te geloven, maar de VVD lijkt in haar verkiezingsreclame een groot voorstander. Of ze het zelf al doorhebben?

Gemiste kans

‘Genoeg tumult in basisinkomen-land’, roept Diederik. Er lijkt van alles los te komen sinds we openheid geven aan onze revolutionaire aanpak.|
‘Vertel op’, roept Sjoerd.
‘De website van de vereniging basisinkomen. Deze club bestaat natuurlijk al langer. Gewoon waanzinnig zo veel informatie. Berichten, boeken, artikelen, flyers, hoe te financieren. Buitenlandse initiatieven.
Misschien goed om even te noemen dat in 1991 deze vereniging is voortgekomen uit de Werkplaats Basisinkomen die weer verbonden was aan de voedingsbond FNV en opgericht in 1987’,
‘Echt waar?’
Stemverheffing verraadt Els’ ergernis. ‘Dus als ze het in de jaren ’90 een beetje slim hadden aangepakt, was met de invoering van de flexwet in 1998 maatschappelijk verantwoord flexibele arbeid inhuren een automatisme geweest. Wat een politieke sukkels zeg.’
Na een ogenblik van bedachtzame stilte. ‘Niet dat het tegenwoordig beter is hoor. De onvrede die deze week tot explosie kwam bij de verkiezingen zegt genoeg.’

Cynisme zegeviert

We realiseren ons allemaal de strekking van deze opmerking. Jarenlang pappen en nathouden en problemen niet bij de bron  aanpakken, is het beste recept voor een crisis. Stikstof is het duidelijkste voorbeeld. Het systeem falen van de zorg, de huizenmarkt, de armoedeproblematiek , de arbeidsmarkt, alles de gevolgen van blijven volharden in een foute denkwijze en politiek voeren met  eigen- en deelbelang voorop.
‘Cynisme zegeviert’, roept  Sjoerd. ‘De grote winnaars zijn afkomstig uit een denkwereld die ten grondslag ligt aan alle crisissen in dit land. Ik citeer Einstein. “Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt”.’
Ik moet even bijsturen. ‘De politiek moet zeker aan bod komen bij het basisinkomen, maar zullen we eerst onze social media ervaringen op tafel leggen?’

Negatieve Inkomsten Belasting

Friedman, voor economen geen onbekende, stelde al in 1962: ‘Vrijemarktkapitalisme kan slechts bestaan naast een universeel basisinkomen’.

Diederik neemt ons mee in een simpele overgangsmethode naar het basisinkomen,voorgesteld door bovengenoemde Nobelprijswinnaar. Een Negatieve Inkomsten Belasting. Hij legt ons met een getallenvoorbeeldje uit hoe dat werkt. Voor iedereen geldt een vlaktaks van 50%. Iemand met een inkomen van 0 euro ontvangt een negatieve inkomstenbelasting van 1000 euro en betaalt geen belasting. Iemand die 2000 euro verdient houdt na ontvangst en afdracht van belasting precies 2000 euro over. Iemand die 4000 euro verdient, betaalt per saldo 1000 euro belasting en houdt dus 3000 euro over.

‘1962 zei je, Diederik?’ Els spreekt de verbazing uit die bij ons allemaal van de gezichten druipt.’ En anno 2023 zijn we een hele stapel berekeningen, een aantal proefjes, een hoop publicaties en boeken verder. Welke idioten houden dit nog tegen?’

Huilen

‘Deze, waarschijnlijk!’
Marjan leest ons iets voor vanaf haar telefoon.
‘Als dit er ooit komt dan is de toestroom aan gelukzoekers helemaal niet meer te stoppen. Tegenovergestelde moet gebeuren. Wie niet werkt zal niet eten. De werkende van nu werken zich in het rond voor een schijt loontje. Iemand in de bijstand denkt ook voor die paar tientjes meer zie je mij niet werken.’
‘Een reactie van, laat ik hem Floris-Jan noemen, op LinkedIn’, zegt Marjan In zijn profiel staat dat hij een bruggenbouwer is, die alle stakeholders bij elkaar weet te krijgen.
‘Een ding weet ik zeker. Ik waag me niet op door hem gebouwde bruggen’, lacht Ageeth. Instemmend geloei is het gevolg.
‘Mijn standaard reactie is altijd: “Het eerste wat ieder mens na de geboorte doet is eten. Pas veel later begin je met werken”. Uiteraard heb ik hem ook nog gewezen op de collectieve voordelen van het basisinkomen.’
Na deze uitleg kijkt Marjan nogmaals op haar telefoon.
Zijn antwoord: ‘Collectieve voordelen voor wie? Alleen voordelen voor niksnutten, klaplopers en ander werkschuw volk. Eten en drinken op tafel bij ons was geen vanzelfsprekendheid maar niemand van ons gezin heeft zich ooit verlaagd om zijn hand op te houden’.
‘Voorbeeldige burger Marjan’, zegt Bram. ‘Heb je hem nog uitgelegd dat na de geboorte de mens niet alleen begint met eten, maar ook met huilen?’
‘Haha, wie niet jammert mag eten’, brult Sjoerd.
‘Dit is vast een VVD-er.’
‘Let op!’ Ageeth tovert haar maximale grijns op haar gezicht. ‘Eerst deze verkiezingsreclame van de VVD in de bushokjes: “Wie hard werkt verdient geen geldzorgen”. En dan het volgende.

Onze onbetaalde zorgtaken zijn 215 miljard euro

Als je de zorg voor naasten, kinderen en huishouden in geld zou uitdrukken, dan kom je uit op een gigantisch bedrag: 215 miljard euro (oftewel: een kwart van het bbp). Een berekening van het Instituut voor Publieke Economie laat zien hoezeer onze samenleving is gebouwd op een onzichtbaar fundament van onbetaald werk.

‘Een artikel van Lynn Berg in De Correspondent', roept Ageeth.

Het ontneemt de schreeuwers die vinden dat deeltijdwerkers maar een paar uur meer moeten werken, elk recht van spreken. Het BBP is in grote mate een onderdeel van een denkwijze waarbij steeds meer mensen aan de kant komen te staan. Daar doen we niet aan mee. Desalniettemin zien we als groep deze financiële duiding als een stevige steun in de rug voor de maatschappelijke koerswijziging.

‘Met het basisinkomen komen we al die mensen die zo hard werken en volgens de VVD geen geldzorgen verdienen, helemaal tegemoet.’

Jeroen van Linge
FNV-lid

Deel 6 van deze serie over het basisinkomen vind je hier