Technologie moet zorgprofessional ondersteunen, niet sturen

De FNV roept werkgevers, brancheorganisaties en beleidsmakers in de gezondheidszorg op om technologie niet langer als doel op zich te zien, maar als middel dat zorgvuldig moet worden ingebed in de praktijk en waarbij werknemers actief worden betrokken.

Onderzoek over technologie in de sector

De vakbond reageert hiermee op het nieuwste onderzoek van onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (AZW), uitgevoerd door Newcom, over technologie in de sector. Hierin worden de belangrijkste randvoorwaarden genoemd om technologie op de juiste manier in de zorg door te voeren en te gebruiken. Elise Merlijn, bestuurder FNV Zorg en Welzijn: ‘Niets zo frustrerend voor een verpleegkundige of een begeleider in de geestelijke gezondheidszorg dan het gevoel om meer met een systeem te praten dan met een patiënt of een cliënt. Door al de vinkjes die je moet zetten vergeet je soms waar je gebleven bent in een gesprek.’

Frustratie, stress en verlies van autonomie

Technologie moet ondersteunen, niet sturen, vindt de FNV. Merlijn: ‘We zien dat systemen die goed aansluiten bij het werkproces rust en overzicht brengen. Maar als technologie wordt opgelegd zonder uitleg, oefentijd of inspraak dan leidt het tot frustratie, stress en verlies van autonomie bij de mensen die werken in zorg en welzijn en gaat het juist meer werk opleveren. Wij horen het al langer vanuit de praktijk. Het is goed dat dit nu wordt onderstreept door dit onderzoek.’

Praktijkverhalen uit tien branches

Het onderzoek, dat gebaseerd is op praktijkverhalen uit tien branches, laat zien dat technologie pas werkt als het vakmanschap van zorg en welzijnsprofessionals centraal staat. Zo moet altijd de mens centraal staan en is de technologie er voor ondersteuning. Merlijn: ‘Technologie mag het contact met patiënten en cliënten nooit vervangen of in de weg staan, want de intuïtie en het gevoel van de zorgprofessional zijn onmisbaar om technologische data betekenis te geven.’

Snelle toegang tot informatie

Het onderzoek toont aan dat elke branche in de zorg en welzijn andere behoeften en uitdagingen heeft op het gebied van technologie. Waar in ziekenhuizen en universitair medische centra (UMC’s) de focus ligt op snelle toegang tot informatie is het in het sociaal werk een uitdaging om de vele losse systemen aan elkaar te koppelen.

Beeldbellen voelt anders dan écht gesprek

In de verpleging en verzorging helpt technologie vooral om cliënten zelfstandiger te maken en om als zorgverlener overzicht te houden. In de GGZ en jeugdzorg zijn professionals alert op het effect van technologie op het contact met cliënten, omdat beeldbellen of registreren anders voelt dan een echt gesprek. En bij de huisartsenzorg en gezondheidscentra is de uitwisseling van gegevens met ketenpartners belangrijk.

Medewerkers gelijk betrekken bij systemen

Merlijn: ‘Voor alle branches geldt echter dat technologie een stille kracht kan zijn die ruimte schept voor menselijk contact, vakmanschap en duurzame inzetbaarheid, maar alleen als we de menselijke maat als uitgangspunt nemen. Wanneer zorg en welzijnsorganisaties met nieuwe systemen gaan werken moeten zij hun medewerkers gelijk betrekken bij het kiezen van deze systemen en de inrichting ervan. Dit zijn immers de mensen die ermee moeten werken.’

Genoeg begeleiding en oefentijd 

Ook is het belangrijk dat zij genoeg begeleiding, oefentijd en zogeheten nazorg krijgen. Zorg en welzijnsorganisaties moeten ervoor zorgen dat hun mensen een gelijk niveau hebben om met systemen te werken. Technologie als middel voor duurzame inzetbaarheid, verbindt innovatie aan fysieke ontlasting, werkplezier en behoud van personeel. Het is dan wel van belang dat er maatwerk komt per branche stelt de FNV.
-----