Kabinet duwt hele sector richting intensive care

De hele sector, van sociaal werk tot ziekenhuizen, ligt straks op de intensive care. Dat is de enige conclusie die FNV Zorg & Welzijn kan trekken na het doorspitten van de Miljoenennota van het demissionair kabinet. De sector kamp al jaren met hoge werkdruk, bezuinigingen, oplopende personeelstekorten en immense wachtlijsten.

In plaats van schouders eronder en investeren lijkt het wel alsof de politiek de eigen veroorzaakte puinhoop ook niet meer kan opruimen en de handdoek in de ring gooit.

Concrete maatregelen ontbreken 

Het aanpakken van de personeelskrapte zou topprioriteit moeten zijn van dit en elk volgend kabinet. Hoe kan het dat het woord “arbeidsmarktbeleid” in de hele Miljoenennota nauwelijks genoemd wordt? Als er geen concrete maatregelen genomen worden is er in 2034 een personeelstekort van bijna 266.000 werknemers. Grotendeels veroorzaakt door de verontrustend hoge uitstroom, als gevolg van onderwaardering, de loonkloof ten opzichte van de marktsectoren en de torenhoge werkdruk. De werknemer staat duidelijk niet centraal voor politiek Den Haag. In plaats van werknemers te waarderen wordt inzet van kunstmatige intelligente en informele hulp als het wondermiddel voor de toekomst van de sector gepresenteerd.

Ouderenzorg 

Voor het oplossen van de druk in de ouderenzorg zet het kabinet onder meer in op meer zorg in de wijk. De vakbond is daar geen voorstander van. De tekorten, met name in het Randstedelijk gebied, zijn enorm en we zien nu al dat de zorg afgeschaald moet worden omdat werknemers het niet meer bolwerken. Gezien de uitdagingen in de ouderenzorg  door de vergrijzing is dit juist de tijd om te investeren in het behoud van werknemers door het werk in de ouderenzorg aantrekkelijker te maken en niet nog zwaarder.

GGZ 

Wat de vakbond ook zorgen baart is dat financiële meevallers gepresenteerd worden als goed nieuws, terwijl die voortkomen uit niet geleverde zorg, grotendeels veroorzaakt door lange wachtlijsten, zoals in de GGZ. Vanaf 2026 is er ook geen extra geld meer voor het aanpakken van de wachtlijsten in de GGZ. Met als gevolg nog langere wachtlijsten en meer werkdruk waardoor werknemers en cliënten de rekening betalen.

Kinderopvang 

Wat betreft de kinderopvang is het mooi dat er nu eindelijk stappen worden gezet naar kinderopvang die voor iedereen betaalbaar is. Daar dringt de FNV al jaren op aan. Alleen denkt het kabinet blijkbaar dat de werknemers in de kinderopvang nog een tandje erbij zetten, want er wordt geen extra geld gereserveerd. Een lichtpuntje is dat het kabinet terugkomt op het onzinnige idee om de kinderopvangtoeslag voor 2026 niet te indexeren. Dat geeft een beetje lucht aan de duizenden gezinnen die toch al moeilijk rondkomen.

Jeugdzorg en sociaal werk 

Gemeenten vrezen al langere tijd voor een financieel tekort in 2026. Dit tekort, dat naar schatting € 2,4 miljard bedraagt, wordt ook wel het "ravijn" genoemd.  Er komt zo’n € 1,3 miljard voor het 'ravijnjaar 2026' om de bezuiniging op het Gemeentefonds te dempen en ook ontvangen gemeenten geld voor het dempen van de tekorten in 2023 en 2024 in de jeugdzorg. Maar de zorgen zijn hiermee niet van de baan en er loert een ander gevaar. Het geld is niet geoormerkt, dus kunnen gemeenten zelf bedenken waar ze het geld aan uitgeven. We vrezen dat het geld grotendeels blijft hangen in gemeentelijke processen en niet naar jeugdzorg en sociaal werk gaat.

De in het regeerakkoord geplande bezuinigen die gefinancierd zouden worden met een eigen bijdrage voor jeugdzorg lijken met deze Miljoenennota van tafel. Maar we blijven scherp, want Den Haag lijkt met de Hervormingsagenda Jeugd toch vooral uit te zijn op kostenbesparingen en niet op het verbeteren van kwaliteit van zorg en het aanpakken van de structurele personeelstekorten. Wat de vakbond betreft is de Hervormingsagenda überhaupt een gedrocht. Een doelgerichte en effectieve aanpak om de werkdruk en de uitstroom omlaag te brengen ontbreekt volledig. Ook in de jeugdzorg komt de rekening bij werknemers en cliënten te liggen.

Gehandicaptenzorg

En tot slot, wat op papier goed nieuws lijkt voor de gehandicaptenzorg is in feite slechts het verder vooruitschuiven van de problemen. De bezuinigingen voor 2026 zijn weliswaar geschrapt, maar ondertussen blijven de structurele tekorten en de hoge werkdruk in de gehandicaptenzorg onverminderd bestaan. Er wordt gewerkt met te weinig collega’s, tegen te lage beloning, in een systeem waarin werknemers steeds minder ruimte ervaren om écht goede zorg te bieden.

Incidentele pleisters 

De Miljoenennota staat bol van incidentele pleisters. Structurele oplossingen ontbreken met als gevolg dat problemen groter worden en het dringen wordt op de intensive care.