GGZ-personeel zucht onder structurele onderwaardering, hoge werkdruk en steeds minder collega's

Ondergewaardeerd, met te weinig mensen en iedere dag weer risico’s voor hun veiligheid. Voor werknemers in de geestelijke gezondheidszorg wordt het steeds moeilijker om goed hun werk te doen. Dat blijkt uit een peiling van FNV Zorg & Welzijn onder 570 leden die werken in de GGZ.

Medewerker staat niet voorop

Uit de peiling komt een alarmerend beeld naar voren. Maar liefst 76% van de respondenten voelt zich structureel ondergewaardeerd. Zij geven aan dat niet de medewerker, maar de belangen van de organisatie en de cliënt meestal voorop gaan. De situatie wordt steeds nijpender: terwijl de zorgvraag blijft stijgen, lopen patiënten én medewerkers vast in eindeloze wachtlijsten.

Zeker twee keer per week met te weinig

Structurele onderbezetting en veiligheidsrisico’s zijn inmiddels dagelijkse realiteit. Bijna de helft van de respondenten (47%) staat minimaal twee keer per week met te weinig personeel op de werkvloer. Dit heeft directe gevolgen voor de veiligheid van zowel medewerkers als cliënten.

‘Je moet jezelf in drieën splitsen’

Eén medewerker verwoordt het indringend: ‘Er was een dag dat ik alleen in huis was met 9 cliënten. Afspraak is dat dat nooit de bedoeling mag zijn, maar het gebeurde wel.’ Een andere zegt: ‘Meer cliënten raken in crisis omdat er te weinig zorg geleverd kan worden. Je moet jezelf in tweeën of drieën splitsen om aan essentiële zorg toe te komen.’

Spanningen lopen sneller op

Dit soort situaties laat zien hoe kwetsbaar het systeem is. Doordat er minder zicht is op cliënten, lopen spanningen sneller op en worden signalen vaak te laat opgepikt. Grenzen van medewerkers worden stelselmatig overschreden. Uit de peiling blijkt dat 76% van de respondenten regelmatig de eigen grenzen verlegt, uit loyaliteit naar cliënt of organisatie. De rek is eruit, maar toch gaan velen voor het belang van de patiënt door.

Geen tijd om bij te komen van zware diensten

Herstel en verlof zijn daarbij geen vanzelfsprekendheid. 70% van de medewerkers geeft aan onvoldoende tijd te hebben om bij te komen van intensieve diensten. Slechts één op de vier kan zonder problemen vakantie opnemen. Dit gebrek aan rust maakt het werk niet alleen zwaar, maar ook ongezond.

Ziekteverzuim op 7,4%

De gevolgen laten zich raden. Het ziekteverzuim in de GGZ staat op 7,4%. Dat betekent dat dertien medewerkers het werk moeten doen van veertien medewerkers. Op hetzelfde niveau ligt de vacaturegraad: er staan zo’n 9.800 plekken open. Dit zijn de gaten in de formatie van een team. Tijdelijke krachten bieden weinig oplossing. Volgens medewerkers kennen invallers de cliënten onvoldoende, waardoor afspraken worden gemist en zelfs onbedoeld agressie wordt uitgelokt.

Bond gaat in gesprek met GGZ

Elise Merlijn, bestuurder FNV Zorg & Welzijn: ‘Hoe kan het dat de mensen die de zorg dragen zelf zo weinig zorg krijgen? Dat valt niet met goed fatsoen uit te leggen. Wij gaan over deze resultaten zeker in gesprek met vertegenwoordigers van de GGZ. Het wordt tijd dat werkgevers niet alleen zeggen dat zij goed luisteren naar hun mensen, maar dat ook echt gaan doen.’

Inhaalslag is keihard nodig

Ook zal de FNV bij de onderhandelingen over de nieuwe cao volgend jaar maatregelen eisen van de GGZ. Merlijn: ‘Genoeg is genoeg, wij zullen een inhaalslag eisen voor het verbeteren van arbeidsvoorwaarden die zorgen voor het weer gezond maken van de sector, voor de cliënten maar zeker ook voor de medewerkers. Want zolang die niet op één staan, blijft de GGZ kwetsbaar.’