Reactie FNV op brief Nobel aan de Kamer

Op 11 juni is het luchtvaartdebat in de Kamer. De FNV heeft samen met een brede coalitie met onder meer KWF, de gemeente Amsterdam, de Longalliantie en verschillende artsen en wetenschappers aan de Kamer gevraagd om een onafhankelijk onderzoek naar de kankerverwekkende luchtvaartuitstoot. De Kamer heeft dit voorgelegd en de staatsecretaris en die kwam onlangs met zijn antwoord: Hij wil géén onafhankelijk onderzoek instellen.

'Het is echt bizar dat Nobel zelf geen stap zet en medewerkers onderaan zijn prioriteitenlijst zet terwijl de overheid hier grote verantwoordelijkheid voor heeft', zegt Jaap de Bie, FNV Campagneledier Schiphol. 'Iedere dag staan medewerkers in de kankerverwekkende uitstoot en vragen om erkenning en duidelijkheid. De gezondheidsraad zal dit niet bieden en Lexces is geen reëel alternatief. Iedereen wil een onderzoek, zelfs Schiphol Group wil het. Iedereen, behalve de staatssecretaris: dat is niet uit te leggen. Al helemaal niet aan de mensen die nu kanker hebben (gehad) en hun naasten.'

Deur dicht

Ook werkers zijn teleurgesteld in de reactie. Tom Blom, zelf werkaam op het platform zegt: 'Ik baal hiervan. We zijn hier al jaren mee bezig en de staatssecretaris doet de deur gewoon dicht. Ik baal voor mijn collega’s, deze reactie hebben wij gewoon niet verdiend. Ik hoop dat de kamerleden hem op andere gedachten kunnen brengen want voor mij en mijn collega’s is dit van levensbelang.'

Waarom geen Lexces?

De reactie van de staatssecretaris is dat de FNV zelf een verzoek moet doen bij 'Lexces'. 'Dat is het ontwijken van verantwoordelijkheid en daarmee spreekt hij zichzelf tegen', zegt De Bie daarover. 'Blijkbaar hecht hij geen grote waarde aan de veiligheid en gezondheid van werkers. Inhoudelijk is Lexces ook nog eens een slechte keuze: Lexces is geen op zichzelf staand onderzoeksinstituut, maar een samenwerkingsverband tussen vijf instituten. En van deze vijf instituten, heeft alleen het RIVM de kennis, ervaring en de capaciteit om onderzoek naar de dosisresponsrelatie voor het risico op kanker te leiden. Als je dit onderzoek via Lexces laat lopen, creëer je in feite een extra managementlaag die de voortgang van het onderzoek niet zal bespoedigen. Daarnaast heeft Lexces als primaire missie “om kennis en expertise op het gebied van gevaarlijke stoffen en gezondheidsrisico's voor werkenden te verzamelen, verder te ontwikkelen en de verspreiding ervan te bevorderen.” Dit is wat anders dan zelf primair onderzoek uitvoeren. Tenslotte kun je bij Lexces alleen een ‘verzoek’ doen, terwijl de overheid het RIVM een opdracht kan geven. Dus wil de staatssecretaris nog verder aanmodderen of doorpakken?'

Waarom is het uitgezette onderzoek van de Gezondheidsraad onvoldoende?

Het is zeer onwaarschijnlijk dat de Gezondheidsraad tot grenswaardes kan komen, omdat het zelf geen onderzoek uitvoert, maar alleen de bestaande literatuur bestudeert. In de bestaande wetenschappelijke literatuur zijn geen dosis-respons relaties tussen kerosine uitstoot en kanker te vinden. 'We trekken de kwaliteiten van de Gezondheidsraad niet in twijfel, maar doordat het een literatuuronderzoek is zullen ze niet tot grenswaarden kunnen komen', aldus De Bie.

Waarom is RIVM de beste partij voor dit onderzoek?

Het RIVM is kan een dergelijk onderzoek uitvoeren, heeft internationaal aanzien en is onafhankelijk. Daarnaast kan de overheid het RIVM een opdracht geven en het onderzoek opstarten. RIVM heeft veel ervaring met onderzoek naar de gezondheidseffecten van vliegtuiguitstoot. Daardoor zijn ze praktisch in staat om dit onderzoek uit te voeren én hebben ze de benodigde expertise in huis (zoals bv. over chemische stoffen) en levert kwalitatief ontzettend goed werk. RIVM heeft een zorgvuldig opgebouwde internationale reputatie: dat is een voorwaarde om niet alleen in Nederland maar in heel Europa tot verbeteringen te komen voor medewerkers op de luchthavens. Dat is belangrijk voor al deze werkers, maar ook voor een gelijk speelveld van luchthavens in Europa. Als alleen Schiphol zich aan normen moeten houden voor gezonde werkomstandigheden zorgt dit ervoor dat Schiphol duurder zal worden dan andere vergelijkbare luchthavens waar dit niet de norm is.  RIVM is onafhankelijk: het heeft geen belang bij de uitkomst van het onderzoek of het verwerven van nieuwe opdrachten bij betrokken partijen. RIVM heeft de capaciteit en de snelheid om dit onderzoek uit te voeren.

Inkeer

De FNV en de andere betrokken partijen hopen dat de staatsecretaris tijdens het luchtvaartdebat toch nog tot inkeer komt en toch iets wil doen voor de grote groep werknemers op Schiphol die dagelijks in de schadelijke vliegtuiguitstoot werken.