Opinie: Meer democratie via referenda

Democratie vergroten door correctief referenda.

Valse praatjes bij referendum

Rimmer Mulder gepensioneerd hoofdredacteur, is tegen referenda zo liet hij weten in de Leeuwarder Courant van 6 september 2019. Hij wijst op het raadgevend referendum over het Oekraïne verdrag en het referendum in UK. Het Oekraïne en het UK referendum zouden door valse praatjes geleid hebben tot tegen stemmen. De opkomst van iets meer van 30% bij het Oekraïne referendum wordt ook genoemd als min punt. 

Verkiezingsprogramma's misleidend

Overigens wordt ook gezegd over verkiezingsprogramma’s dat die misleidend zijn. De € 1000,- van VVD Rutte en de plechtige beloften van VVD en CDA over de hypotheekrente aftrek zijn voorbeelden van misleidende praatjes bij verkiezingen. De opkomst bij provinciale verkiezingen en gemeenteraadverkiezingen liggen rond de 50%. In toenemende mate achten kiezers zich niet vertegenwoordigd. De coalitie tussen partijen leidt ertoe dat verkiezingsbeloftes van de samenstellende partijen, verwateren of zelfs tot compleet andere zaken zoals het afschaffen van de dividendbelasting. Iets wat in geen verkiezingsprogramma stond. D66 bestond het in de coalitie met VVD, CDA en CU akkoord te gaan met het afschaffen van de raadgevend referendum.  D66 ooit opgericht om directe invloed van kiezers te vergroten door referenda en door de gekozen burgemeester.

Standpunt CDA en VVD

De vertegenwoordigde democratie is met moeite bevochten. Weerstand van de voorlopers van het CDA en VVD moest overwonnen worden. Opmerkelijk is dat VVD en CDA tegen het invoeren van referenda en het rechtstreeks kiezen van burgemeesters zijn. Het argument is dat de gekozen vertegenwoordigers in staat zijn ingewikkelde afwegingen te maken en dat in referenda kiezers dat niet kunnen. Met andere woorden burgers zijn wel wijs genoeg om vertegenwoordigers te kiezen maar zijn niet wijs of slim genoeg in referenda ja of nee te stemmen. Dat deze bijzondere redenering niet klopt, lijkt mij voor zich te spreken.

correctief referendum

De staatscommissie Remkes constateert een steeds grotere afstand tussen kiezers en regering. Als oplossing wordt onder meer voorgesteld een bindend correctief referendum in te voeren. Daarbij blijven de gekozen politici wetten maken en beslissingen nemen. Door het correctief referendum moeten belangrijke voorgenomen besluiten, als daar genoeg kiezers om vragen, voorgelegd worden aan de kiezers. Als die instemmen gaat de wet door en als de kiezers afwijzen niet. Ik denk dat belangrijke besluiten zoals het afwaarderen van pensioenen door de laagste rekenrente van Europa terwijl de pensioenfondsen hun vermogens verdubbeld hebben in 11 jaar, een zaak is waarover burgers zich zouden moeten kunnen uitspreken in een correctief referendum.

Ik ben zeer voor het correctief referendum. Het verkleint volgens mij de afstand tussen burgers en regering.

Anne van Dijk, Drachten.