EU kan onnodig banenverlies voorkomen

Vandaag verscheen in de Duitse krant de Rheinische Post een gezamenlijke opinie van vakbondsvoorzitters Han Busker en Reiner Hoffman (de Duitse DGB).

Na het uitbreken van de coronacrisis namen de lidstaten ieder voor zich, nationale maatregelen om de pandemie te beperken. FNV en DGB constateren dat het grote aantal tijdelijke Europese noodmaatregelen er in belangrijke mate aan bijgedragen heeft dat alle lidstaten besluiten hebben kunnen nemen ter ondersteuning van hun nationale economieën, die door de coronapandemie grotendeels tot stilstand werden gebracht.

Overal in de Europese Unie worden we de komende periode geconfronteerd met miljoenen werkenden die werkloos geworden zijn of hun inkomen verloren hebben zonder compensatie. De situatie is nog erger voor flexibele werknemers en voor zelfstandigen, die in de meeste lidstaten geen beroep kunnen doen op de corona steunmaatregelen, om nog maar te zwijgen van grensarbeiders en arbeidsmigranten. Sommige regeringen introduceren juist nu wetgeving die vakbondsrechten en de bescherming van werknemers vermindert. De pandemie creëert zo een dramatische Europa brede sociale crisis, die in rap tempo uitgroeit tot een zware economische crisis.

Democratie, stabiliteit en cohesie

De vakbonden DGB en FNV zijn ervan overtuigd dat we snel een gezamenlijk lange termijn EU herstelplan nodig hebben dat gebaseerd is op democratie, stabiliteit en cohesie en dat bijdraagt aan de duurzame modernisering van de nationale economieën. Het recente Frans-Duitse voorstel voor een dergelijk EU herstelplan van 18 mei j.l. biedt hiertoe een goede aanzet.  

FNV en DGB willen dat het EU-herstelplan gebaseerd wordt op een EU-financieringsregeling die de lidstaten in staat stelt het economische systeem te ondersteunen om de economische activiteit zo snel mogelijk te hervatten; alle lidstaten moeten de ruimte kunnen hebben om te investeren en de sociale gevolgen van de crisis te beperken. De tijdelijke EU-noodmaatregelen zijn daartoe onvoldoende. Het herstelplan moet hand in hand gaan met een veel ruimer Meerjarig Financieel Kader van 2% van het Europese BBP. DGB, FNV en het Europees Verbond van Vakverenigingen, ETUC, pleiten daarom voor door de EU gegarandeerde gezamenlijke obligaties die de eigen middelen van de EU om de EU-brede economische en sociale gevolgen van de coronacrisis te bestrijden, aanzienlijk kunnen vergroten.

Oneerlijke concurrentie 

De huidige nationale belastingaanpakken hebben gezorgd voor een dynamiek van oneerlijke concurrentie op belastingvlak. Bedrijven dragen steeds minder bij aan de nationale inkomsten, maar worden nu uit publieke middelen ondersteund. Met lidstaten die dringend behoefte hebben aan substantiële publieke middelen, kan de EU bestrijding van belastingfraude en –ontduiking en – ontwijking, alsmede de invoering van een minimum grondslag voor de vennootschapsbelasting, niet langer worden vertraagd.

Green Deal

FNV en DGB zijn ervan overtuigd dat de Green Deal, de EU-digitaliseringsstrategie en een sterk EU-industriebeleid richting kunnen geven aan de noodzakelijke investeringen voor een duurzaam en socialer Europa. Vanuit onze vakbondswens van een sociaal Europa en een betere bescherming van werkenden, benadrukken DGB en FNV dat het beginsel van opwaartse convergentie centraal moet staan in het EU herstelplan. 

Werkenden in de publieke sector

Juist in deze coronacrisis hebben we gezien hoe essentieel werkenden in de publieke sector zijn. Zij verdienen erkenning en goede arbeidsvoorwaarden. Als samenleving hebben we alle gezien hoe onmisbaar kwalitatief hoogwaardige, toegankelijke en betaalbare publieke dienstverlening van hoge kwaliteit is. Deze status van publieke diensten is absoluut essentieel, zoals de crisis heeft aangetoond, en moet ook worden gegarandeerd door de financiële instrumenten van de EU. We moeten niet alleen de aanbodszijde maar ook de vraagzijde versterken om sociaal en economisch herstel te verzekeren. Voldoende koopkracht is gebaseerd op goedbetaalde, zekere banen en sociale zekerheid vergroot het vertrouwen en heeft daardoor een positief effect op de consumentenvraag. Het EU-herstelplan moet daarom maatregelen nemen om de werkloosheid te bestrijden, de sociale dialoog en collectieve onderhandelingen te bevorderen en de socialezekerheidsstelsels, de werkloosheidsuitkeringen en de gezondheids- en pensioenstelsels te consolideren.

Banen in gevaar

DGB en FNV roepen de EU en de lidstaten op om te voorkomen dat werkenden de uiteindelijke rekening van de coronacrisis gaan betalen. Analyses tonen dat meer dan 55 miljoen banen in de EU in gevaar zijn en verloren kunnen gaan. Daarenboven worden groepen werknemers meer getroffen dan anderen, ook omdat ze geen sociale vangnetten hebben: jongeren in onzekere banen, flexwerkers, oudere werknemers, vrouwen, zelfstandigen of platformwerkers, laagbetaalde arbeiders en migranten. De Duitse en Nederlandse vakcentrales benadrukken daarom dat het EU-herstelplan moet leiden tot kwalitatief hoogwaardige werkgelegenheid met echte banen voor alle werkenden.

De lidstaten en de EU moeten de verantwoordelijkheid nemen voor een gezamenlijk EU herstelplan om de gevolgen van een langdurige recessie te beperken en te voorkomen dat miljoenen banen worden vernietigd. De enorme uitdagingen die al vóór de crisis bestonden - die voortvloeien uit klimaatverandering, de digitalisering en uitdagingen voor onze democratie van extreemrechts en de opkomst van nationalisme in heel Europa - verdwijnen niet, maar worden nog urgenter door de pandemie. Het is nu tijd om te borgen dat werkenden niet de rekening gaan betalen van de coronacrisis. Het is nu tijd om fors te investeren in echte banen; om fors te investeren in al die mensen die onze economie nu draaiende houden. Het is nu tijd om ervoor te zorgen dat de Europese Unie sterker, sociaal rechtvaardiger, democratischer, verantwoordelijker en ecologisch duurzamer uit deze crisis komt.