Grensoverschrijdende bescherming werknemers en handhaving hard nodig

Vandaag wordt in Brussel de Europese Arbeidsautoriteit (ELA) officieel opgericht. FNV pleit al lang voor een betere bescherming van buitenlandse werknemers. De ELA gaat elk jaar rapporteren aan de Europese Commissie en het Europees Parlement. Nationale vakbonden kunnen zelf ook zaken voorleggen.

Tuur Elzinga, vicevoorzitter van FNV: ‘We zien dat Nederlandse bedrijven bewust brievenbusfirma's openen in een land als Polen of Roemenië.  Via die landen halen ze ook mensen uit bijvoorbeeld Oekraïne, Wit-Rusland, Maleisië of Vietnam om hier voor een schijntje te komen werken.’

FNV ziet de samenwerking tussen nationale arbeidsinspecties van lidstaten als een eerste stap. Als er sprake is van internationaal georganiseerde uitbuiting en misbruik moet die over de grenzen van alle lidstaten bestreden kunnen worden. ‘Het is duidelijk dat een nationale arbeidsinspectie dit niet alleen kan handhaven. Deze bedrijven ontwijken zo niet alleen sociale premies en belastingen in verschillende lidstaten, ze verdienen grof geld aan het uitbuiten van mensen’, aldus Elzinga. 

Eerste stap
FNV is blij met de snelle oprichting van ELA na de toestemming hiervoor van het Europees parlement op 14 februari dit jaar. Tuur Elzinga: ‘Het is een belangrijke eerste stap om werkenden te beschermen en om gelijk loon voor gelijk werk te realiseren. Maar we zijn er nog niet. We moeten nu kijken hoe we preventief kunnen werken aan het voorkomen van uitbuiting van buitenlandse werknemers. Alleen met naleven komen we er niet. Goede controle van data en identificatie van medewerkers voorafgaand aan de tewerkstelling, zijn erg belangrijk om veel problemen op voorhand te voorkomen. Daar zijn oplossingen voor.’ 

Overheid
‘De overheid heeft ook een belangrijke rol te spelen’, aldus Elzinga. ‘Dit najaar wordt de Meldplicht voor buitenlandse bedrijven geïntroduceerd. Belangrijk hierbij is dat de overheid ook daadwerkelijk alle aangeleverde data controleert. Dat zal de slagkracht van ELA vergroten.’ 

Zwartwerken
Detachering en de sociale zekerheid van werknemers vallen onder de onderzoeksbevoegdheid van de ELA. Daarnaast is een grote rol weggelegd voor de aanpak van zwartwerken. Ook kan de ELA detacheringsconstructies onderzoeken met zogenaamde derdelanders, mensen die via een ander land als Polen tewerkgesteld worden in Nederland. Dit zijn belangrijke stappen in de goede richting.

FNV vindt het een gemiste kans dat lidstaten niet verplicht zijn om mee te doen aan gezamenlijke inspecties. Jammer is ook dat de resultaten van de uitgevoerde inspecties en uitkomsten van bemiddeling van ELA niet openbaar zijn. De ELA moet jaarlijks een activiteitenrapport opstellen voor het Europees parlement, maar ‘gevoelige informatie’ mag daarin worden weggelaten. Als het Management Board van de ELA zelf over ‘gevoelige’ zaken discussieert, is er geen plaats aan tafel voor sociale partners.