Vrijgelaten vakbondsleiders in Belarus
Eerste stap, maar repressie blijft
Afgelopen zaterdag stonden we op het Internationaal Solidariteitsfestival van FNV stil bij de vrijlating van twee Wit-Russische vakbondsleiders. Een belangrijke stap, maar de repressie in Belarus houdt aan. Op het festival sprak namens Belarussische vakbond BKDP/Salidarnast Yauheni Dzenisenka. Hij is lid van de ITUC-jongerencommissie en woont in ballingschap in Bremen.
Gevangen vakbondsleiders
De twee vakbondsleiders die zijn vrijgelaten zijn Aliaksandr Yarashuk (73) en Gennadiz Fedynich (66. Yarashuk is voorzitter van het Belarusian Congress of Democratic Trade Unions (BKDP) en vice-voorzitter van de International Trade Union Confederation (ITUC). Hij zat sinds april 2022 in de gevangenis onder een vonnis van vier jaar. Fedynich is voormalig hoofd van de vakbond voor werknemers in de radio- en elektronicabranche (REP). Ook hij zat sinds 2022 gevangen onder een straf van negen jaar. Beiden maakten deel uit van een groep van 52 politieke gevangenen die op dezelfde dag zijn vrijgelaten.
Beelden vrijgelaten Yarashuk
Yauheni toonde op het festival een recente video waarin de vrijgelaten Aliaksandr Yarashuk een speciale boodschap had voor de FNV. Hij dankte daarin de leden van de FNV voor de jarenlange solidariteit en ondersteuning van de onafhankelijke vakbeweging in Belarus. En recentelijk ook voor de steun aan de familieleden van de gevangene vakbondsleiders.
Hoewel de vrijlating van twee vakbondsleiders een welkome verlichting is, blijft de situatie voor andere vakbondsactivisten penibel. De FNV volgt de ontwikkelingen op de voet en dringt aan op volledige vrijheid voor alle betrokkenen en herinvoering van vakbondsrechten in Wit-Rusland.
Systematische onderdrukking
Wit-Rusland kent de afgelopen jaren een gerichte en systematische onderdrukking van onafhankelijke vakbonden. Leiders en leden van vakbonden worden vervolgd op basis van beschuldigingen over “extremisme”, “terroristische activiteiten” of andere politiek gemotiveerde aanklachten.
Vakbonden zoals BKDP en haar aangesloten vakbonden zijn officieel ontbonden, hun activiteiten verboden of zwaar beperkt. Het land scoort zeer slecht op vrijheid van vereniging, arbeidsrechten en democratische normering.
Velen van de gevangenen lijden aan gezondheidsproblemen, hebben beperkte toegang tot familiecontact, medische zorg, etc.
Vrijlating
We zijn natuurlijk heel blij met de vrijlating van Yarashuk en Fedynich. Het toont dat internationale druk effect kan hebben, zeker wanneer mensenrechtenorganisaties, vakbonden wereldwijd en instellingen zoals de ILO betrokken zijn.
Maar de vrijlating betekent helaas geenszins einde van de repressie: tientallen vakbondsleiders en activisten blijven gevangen, velen onder zeer slechte omstandigheden. De wetten waarmee vakbondswerk criminaliseert zijn niet ingetrokken.
Voor vakbonden in Nederland en Europa is dit een oproep tot solidariteit: monitoren, ondersteuning verlenen, politieke druk uitoefenen, en publieke opinie mobiliseren om de rechten van arbeiders waar ook ter wereld te beschermen.
Oproep FNV
De FNV roept de Wit-Russische autoriteiten op om alle politieke gevangenen, met name vakbondsleiders en -actieven, onmiddellijk vrij te laten. We willen dat de discriminerende en repressieve wetgeving wordt ingetrokken of aangepast zodat vakbonden vrij kunnen functioneren zonder vrees voor vervolging. FNV benadrukt het belang van internationale samenwerking: vakbonden, mensenrechtenorganisaties, internationale instellingen moeten de strijd voor arbeidsgelijkheid, verenigingsvrijheid en democratie blijven steunen.
