Werk en corona

Dat betekent dat voor jou andere regels gelden tijdens deze crisis. Als jij als enige voor je kind(eren) zorgt, kun jij je kind(eren) naar de opvang of school brengen. Dit geldt ook als je partner ook een cruciaal beroep heeft. Heb jij een partner in een niet cruciaal beroep? Dan wordt verzocht om zelf de kinderen op te vangen als dat kan. Mocht dit echt niet lukken, overleg dan of je kind toch naar de opvang kan. Er moet opvang zijn, zodat mensen met cruciale beroepen aan het werk kunnen blijven. Ook rondom zieke huisgenoten gelden andere regels. Voor niet-cruciale beroepen geldt dat iedereen in het huishouden moet thuisblijven als 1 persoon klachten heeft. Bij cruciale beroepen moet je in de gaten houden wanneer jij zelf ziek wordt. 

De overheid heeft een lijst gemaakt van cruciale beroepen. Omdat deze lijst nog wordt geactualiseerd, sturen we je hiervoor door naar de website van de Rijksoverheid.

Als jouw beroep niet in de lijst van cruciale beroepen staat die de overheid heeft opgesteld, dan kunnen je kinderen in principe vanaf maandag 16 maart niet meer terecht op de opvang of op school. Het uitgangspunt is echter dat ouders in een cruciale beroepsgroep kunnen blijven werken. Als in een gezin 1 ouder een cruciaal beroep uitvoert, is het verzoek om zelf de kinderen op te vangen als dat kan. Als dat niet lukt, kun je eventueel je kind naar school of kinderopvang brengen. Het is geen harde eis dat beide ouders in een cruciale beroepsgroep werken. Er moet opvang zijn zodat mensen met cruciale beroepen aan het werk kunnen blijven.

Om maatschappelijke ontwrichting te beperken en te zorgen dat vitale sectoren zoals zorg, brandweer en elektriciteit blijven functioneren, is het belangrijk dat je naar je werk gaat als je geen klachten hebt zoals neusverkouden, keelpijn, hoesten of verhoging tot 38 graden. Dit geldt in principe ook voor mensen uit risicogroepen. Als je twijfelt of je kunt werken, neem dan contact op met je werkgever en/of je bedrijfsarts. Een bedrijfsarts kan een goede inschatting maken of het in een individueel geval verantwoord is om te gaan werken.

Als je om jouw werk te kunnen doen een laptop nodig hebt, dan moet je werkgever dit voor je regelen. Je werkgever is er verantwoordelijk voor dat jij je werk kunt doen. Bespreek dit dus met je werkgever.

Het uitgangspunt is dat de werkgever moet zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Dit geldt ook voor je thuiswerkplek. Als je nog geen goed ingerichte thuiswerkplek hebt, dan kan je met je werkgever overleggen wat je nodig hebt om klachten te voorkomen. Je kunt hierbij denken aan een goede bureaustoel, laptopstandaard, losse muis en een toetsenbord. Je werkgever moet de kosten hiervan betalen. Vanwege de coronacrisis moeten opeens heel veel mensen thuiswerken, waardoor je werkgever in de knel kan komen met het regelen van een goede thuiswerkplek. Houd hier rekening mee en probeer tot een gezamenlijke oplossing te komen. Daarom al wat tips om klachten zoveel mogelijk te voorkomen:

Heb jij een baan die je ook vanuit huis kunt uitvoeren? Dan kan je werkgever je daartoe verplichten. De Rijksoverheid heeft de oproep gedaan om tot en met 6 april zoveel mogelijk thuis te werken, zolang je werk dat toelaat. Ook als je geen of heel weinig klachten hebt. 

Ben je wel ziek? Dan kan je werkgever je niet verplichten te werken. Ook niet thuis. 

De coronacrisis zorgt voor uitzonderlijke situaties. Voor de korte termijn kun je gebruik maken van het wettelijke calamiteitenverlof. Dit verlof is betaald en mag niet geweigerd worden door je werkgever. Wel is het verlof in principe van korte duur. Voor de langere termijn, zolang de kinderopvanginstellingen en scholen zijn gesloten, adviseren we je om te overleggen met je werkgever over hoe je thuis kunt werken in combinatie met de zorg en thuisonderwijs voor je kind.

Nu de school of kinderopvang vanwege corona is gesloten, is het goed om met je werkgever te bespreken of je thuis kunt werken. Als jij niet:

dan zul je met je werkgever hierover in gesprek moeten gaan.  

De FNV vindt dat in deze uitzonderlijke situatie begrip van werkgevers mag worden verwacht voor werknemers die het niet lukt om de opvang (volledig) te regelen. Van jou als werknemer en ouder mag worden verwacht dat je er alles aan doet om opvang te regelen voor de kinderen voor wie opvang noodzakelijk is; dat wil zeggen voor kinderen die op de crèche of basisschool zitten. In diverse sectoren kunnen er oplossingen gevonden worden door werk en opvang te combineren of te werken op verschoven tijden.

Als er geen alternatieven voor opvang zijn, dan ligt het voor de hand dat beide partners, als zij allebei werken, de opvang zoveel mogelijk gelijk over elkaar verdelen.

Als het je niet lukt om opvang te regelen voor alle dagen waarop je normaal gesproken werkt, zijn er verschillende mogelijkheden. Hierbij kan ook meespelen in hoeverre jouw werkgever zelf getroffen is door de corona-crisis en wat zijn financiële mogelijkheden zijn. Er zal dus altijd sprake zijn van maatwerk en het is uiteindelijk aan jou en je werkgever om dit samen op te lossen.

Enkele mogelijkheden zijn:

Zijn er andere onvoorziene omstandigheden dan de sluiting van de scholen en kinderopvang, dan kun je gebruikmaken van calamiteitenverlof. Nu de coronacrisis langer duurt, is calamiteitenverlof geen optie meer. Dit verlof kan namelijk gebruikt worden voor spoedeisende, onvoorziene en bijzondere persoonlijke omstandigheden. De werkgever betaalt tijdens dit verlof je loon door. Het is niet de bedoeling dat je werkgever je dwingt om verlofdagen af te schrijven terwijl je geen verlof hebt aangevraagd.

De overheid heeft toegezegd dat de gemaakte kosten voor de kinderopvang worden gecompenseerd voor de periode dat de opvang gesloten is. Dat is vooralsnog voor de periode tussen 16 maart en 6 april. Mocht deze situatie langer duren, dan worden ouders ook voor deze langere periode gecompenseerd in de kinderopvangkosten. Om in aanmerking te komen voor compensatie van de kosten is het noodzakelijk dat je de rekening van de kinderopvang gewoon blijft betalen. De kinderopvangtoeslag zal ook doorlopen. Heb je te maken met een plotseling inkomensverlies, pas je inkomensgegevens dan snel aan via de belastingdienst. Je hebt dan recht op een hogere kinderopvangtoeslag.

De compensatie voor de gemaakte kinderopvangkosten wordt door de Rijksoverheid overgemaakt aan de kinderopvanginstelling. Om de eigen bijdrage terug te kunnen betalen heeft de kinderopvanginstelling gegevens van de ouder nodig, namelijk hoeveel kinderopvangtoeslag of subsidie je als ouder per maand ontvangt. Je moet deze informatie zelf aan de kinderopvanginstelling doorgeven. Hiervoor wordt een formulier ontwikkeld. Dit zal naar verwachting vóór eind maart beschikbaar zijn en via de kinderopvangorganisatie aan de ouders worden gestuurd. Voor ouders die geen kinderopvangtoeslag of subsidie ontvangen, wordt waarschijnlijk een apart formulier ontwikkeld.

De noodopvang is gratis. Ook ouders die in een cruciaal beroep werken en waarvoor de kinderopvang niet gesloten is, worden gecompenseerd.

Als je werkgever door coronamaatregelen je niet langer je werk kan laten uitvoeren, dan blijft in de basis het recht op loondoorbetaling bestaan. Thuiswerk is een van maatregelen die veel wordt toegepast. Maar vaak zal je werkgever een beroep doen op maatregelen zoals tijdelijke werkloosheid of werktijdverkorting, afhankelijk in welk land je werkt.

Het toegenomen gebruik van telewerk kan in sommige gevallen zorgen voor een verandering van de toepasselijke sociale zekerheidswetgeving (van werkland naar woonland). Je werkt immers vanuit huis, terwijl je normaal op je werkplek aan de slag bent. Vanwege de coronamaatregelen hebben al verschillende landen zoals België, Luxemburg en Duitsland een uitzondering toegestaan, waarbij de telewerkdagen geneutraliseerd worden alsof je op je gewone werk over de grens was.

Een grensarbeider die volledig werkloos raakt moet normaal gesproken een werkloosheiduitkering in het woonland aanvragen. Omdat in geval van tijdelijke werkloosheid of werktijdverkorting het dienstverband blijft bestaan is er geen sprake van “volledige” werkloosheid. Als grensarbeider heb je in dat geval recht op inkomsten en/of een uitkering in het werkland.

Verschillende landen hebben regelingen waarbij je onderweg gecontroleerd kunt worden of je het wel noodzakelijk is dat je onderweg bent. Wil je zeker zijn, laat je werkgever dan een verklaring opmaken die je kunt laten zien als je wordt gecontroleerd.