Toekomst van het arbeidsongeschiktheidsstelsel
Er wordt veel gesproken over de WIA. Politieke partijen zoals VVD, JA21, BBB en D66 vinden dat het wel wat minder kan met de sociale zekerheid. Dat is asociaal en schandalig. De FNV wil geen bezuinigingen, maar verbeteringen in de WIA. Samen strijden we voor het behoud van een fatsoenlijk sociale vangnet, ook in de toekomst.
Om het arbeidsongeschiktheidsstelsel te verbeteren heeft de commissie OCTAS (Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel) in februari 2024 drie varianten voorgesteld voor de toekomst van het arbeidsongeschiktheidsstelsel. Dat deed de commissie in opdracht van de minister.
Wat vindt de FNV van de varianten van OCTAS?
We vergelijken de drie verschillende varianten aan de hand van de hardheden en problemen die de FNV heeft aangekaart in het Witboek ‘Hardheden in de WIA’ en in het rapport ‘Verbeter de WIA, begin bij flex’.
Overzicht
In de tweede kolom staan de eisen van de FNV om deze hardheden en problemen op te lossen. In kolom 3 tot en met 5 wordt weergegeven hoe de door Octas voorgestelde varianten deze problemen proberen aan te pakken. Groen gemarkeerde tekst zijn voor de FNV acceptabele verbeteringen, geel gemarkeerde tekst zijn neutrale veranderingen, en rood gemarkeerde tekst zijn duidelijke verslechteringen.
Kun je de afbeelding niet goed zien? Klik dan hier om de afbeelding te downloaden
Variant 1 biedt meeste kans
Uit dit schema wordt duidelijk dat alleen de eerste variant ‘Huidig stelsel beter’ een reële kans biedt om tot de broodnodige verbeteringen van ons arbeidsongeschiktheidsstelsel te komen. Variant 3, maar met name variant 2 bevatten enkele zeer zorgelijke voorstellen voor arbeidsongeschikten.
Fundamentele probleem niet aangepakt
De 3 varianten bieden verbeteringen op het gebied van re-integratie voor flexwerkers, maar ze pakken niet het fundamentele probleem aan: het ontbreken van een werkgever voor deze groep bij wie zij kunnen re-integreren. De huidige re-integratie door het UWV laat veel te wensen over, en de voorgestelde verbeteringen zullen naar verwachting weinig doen om deze problematische situatie voor flexwerkers te veranderen. Daarnaast is flex de grootste veroorzaker van instroom in de WIA. Ook dit probleem wordt niet aangepakt.
Geen oplossing voor mensen met een arbeidsbeperking
De FNV betreurt dat er voor mensen met een arbeidsbeperking die in de Participatiewet zitten, zoals ook de Wajonger, geen oplossing wordt gepresenteerd. In eerste instantie zou er een variant komen zonder vermogens- en partnertoets voor deze groep. Helaas is deze variant verdwenen uit het uiteindelijke rapport. Een vrijstelling van de vermogens- en partnertoets had zeer zeker uitkomst geboden voor veel mensen die in de problemen zitten.
Variant 1 verder uitwerken
De FNV zet in op het verder uitwerken en verbeteren van variant 1. Dit is ook de enige variant die op korte termijn de hardheden uit de WIA kan halen en de problemen voor veel arbeidsongeschikten kan verlichten. Varianten 2 en 3 kunnen dit niet en zouden in sommige gevallen de problematiek van het arbeidsongeschiktheidsstelsel zelfs verergeren. Dat is voor de FNV ondenkbaar. We gaan aan de slag om de beste variant waarheid te maken.