Vijfde havencongres onder meer in teken van AI

De toekomst van werk in de haven stond centraal tijdens het vijfde havencongres van FNV-Havens, dat op woensdag 21 mei plaatsvond. Speciale aandacht ging uit naar de opkomst van kunstmatige intelligentie AI. FNV Havens heeft samen met internationale havenvakbonden, de Internationale Transportarbeiders Federatie (ITF) en de Erasmus Universiteit onderzoek laten doen naar de impact van technologische ontwikkelingen op het havengebied.

De eerste resultaten werden op het congres gepresenteerd. ‘AI en robots worden onmiskenbaar een factor van betekenis in de havens’, zegt Niek Stam, vakbondsbestuurder FNV Havens. ‘Dat gaan we niet tegenhouden, maar we gaan wél bepalen onder welke voorwaarden en met respect voor onze mensen. Geen technologie zonder zeggenschap.’

AI draait op kennis

‘Duidelijk is dat AI getraind wordt door onze leden’, vervolgt Stam. ‘Stel dat een kraan autonoom gaat draaien, zoals dat waarschijnlijk nu al in China gebeurt, dan komt dat door een ervaren kraanmachinist die de kraan jarenlang heeft bestuurd. Als iemand zijn kennis levert aan een systeem, dan verdient hij daar een eerlijke compensatie voor. Wij accepteren geen digitalisering zonder rechtvaardige afspraken en vinden dat er volwaardige functies moeten blijven bestaan.’ Hiervoor is een inmiddels praktische toolkit ontwikkeld voor onderhandelingsteams die cao’s afsluiten, zodat vakbonden lokaal en internationaal beter voorbereid het gesprek kunnen aangaan over automatisering.

Internationaal

De ontwikkelingen in de haven stoppen niet bij de landsgrenzen. Vertegenwoordigers van buitenlandse havenvakbonden en de ITF waren aanwezig. ‘Vakbondswerk is per definitie internationaal. Alleen door internationale samenwerking kunnen we AI in dienst van werkenden houden – niet andersom’, stelt Stam.

Onmisbare Sjorclausule

Ook de zogenoemde ‘sjorclausule’ werd uitgebreid besproken: Werkgevers hebben cao-afspraken over het sjorren van zeeschepen jarenlang naast zich neergelegd. FNV Havens heeft daar altijd voor gestreden en werd nog niet zo lang geleden ook door de rechter in het gelijk gesteld. ‘Het sjorren van zeeschepen moet veilig en volgens de cao gebeuren. Punt uit’, zegt Bruce Heezen, voorzitter van de Sectorraad Havens. ‘Wij blijven deze strijd voeren en gaan er niet mee stoppen. We blijven knokken voor veilige arbeidsomstandigheden voor elke havenwerker en zeevarende in elke haven. Daar gaan we ons als vakbond de komende tijd nog meer voor inzetten.’

Arbeidsvoorwaardenbeleid

Ruim 120 kaderleden bepaalden tijdens het congres het arbeidsvoorwaardenbeleid van FNV Havens voor de komende vier jaar. Deze kaderleden zijn afkomstig uit verschillende bedrijven en vertegenwoordigen diverse sectoren binnen de havensector. Er werd beleid vastgesteld op het gebied van veiligheid, werkdruk en automatisering. Deze speerpunten worden leidend in toekomstige cao-onderhandelingen.