Toekomst van een kwalitatief goed spoorvervoer staat op het spel

De FNV ziet geen heil in meer marktwerking op het spoor. Dinsdag 16 juni overhandigt FNV het witboek ‘Toekomst van het Nederlandse spoor’ aan Tweede Kamerleden. In het witboek staan verhalen van NS-medewerkers over onder meer veiligheid en voorbeelden uit andere sectoren waar marktwerking is mislukt.

De FNV wil veilig, zeker en gewaardeerd werk in de sector. Zowel in het belang van personeel als reizigers. Hiervoor is meer samenwerking en minder marktwerking nodig.

Henri Janssen, bestuurder FNV Spoor: ‘Het spoor speelt een cruciale rol in het klimaatakkoord, in de strijd tegen files, bereikbaar houden van Nederland en ook moet zij haar weg zien te vinden in de anderhalvemetersamenleving. Het openbaar vervoer, de werknemers en de reizigers zijn niet gebaat bij investeerders die op zoek zijn naar een goed rendement op korte termijn. De rendementen worden vertaald naar prestatiecontracten.’

Belang medewerkers en reizigers

Wilbert Festen, machinist bij de regionale vervoerder Keolis ziet reizigers worstelen met de overstap tussen verschillende vervoerders. ‘Het komt vaak voor dat reizigers de trein voor hun neus zien wegrijden. Keolis heeft dan een prestatiecontract waarbij het extreem belangrijk is dat de trein op tijd vertrekt. Het maakt de vervoerder niet uit hoeveel mensen er in de trein zitten, zolang hij maar op tijd kan vertrekken.’

Geen echte marktwerking

De FNV stelt in het witboek dat echte marktwerking op het spoor niet eens mogelijk is. Janssen: ‘Echte marktwerking houdt in dat verschillende vervoerders op hetzelfde tijdstip dezelfde verbinding uitvoeren en dat reizigers zelf hun vervoerder kunnen kiezen. Geen van beiden is het geval.’ Het streekvervoer zou daarnaast zo afhankelijk zijn van subsidies dat geen ondernemer het op eigen kracht zou overleven.

Buitenlandse vervoerders

Staatssecretaris Van Veldhoven heeft gisteravond aangekondigd vanaf 2025 zelfs nog meer concurrentie op het Nederlandse spoor te willen organiseren. Zij nodigt hiervoor ook buitenlandse vervoerders uit. Janssen: ‘Hiermee geeft zij de Nederlandse regie en zeggenschap over de voor Nederland belangrijke internationale verbindingen volledig uit handen.’

Investeren

De NS heeft, juist omdat ze een integraal landelijk netwerk heeft, kunnen investeren in concepten als de OV-fiets. Een concept dat haar succes heeft bewezen, vindt FNV Spoor. Janssen: ‘De OV-fiets is nu winstgevend, maar de NS heeft hier jarenlang verlies op geleden. Als zij zou zijn afgerekend als een marktpartij, hadden ze dit nooit kunnen doen. En ja, de NS heeft goede arbeidsvoorwaarden. Niet alleen financieel. Machinisten bij de NS worden beter opgeleid in vergelijking met machinisten bij andere vervoerders en dat komt de veiligheid op het spoor ten goede.'