Ontslag bij ernstig gewetensbezwaar

Begin januari 2023 nam een medewerker ontslag bij de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) omdat hij het principieel niet eens was met het uitgevoerde beleid. Reden voor FNV Overheid om nog eens goed te kijken hoe het eigenlijk is geregeld wanneer een medewerker in gewetensnood komt met het beleid.

Ernstig gewetensbezwaar

Het moet dan wel gaan om een onoverkomelijk bezwaar tegen de taak die de medewerker van zijn werkgever moet uitvoeren. Denk aan religieuze, maatschappelijk erkende ethische en politieke motieven. Bijvoorbeeld het drukken en verspreiden van uitgaven met een onzedelijk of kwetsbaar karakter, aanleg van een weg door een natuurgebied, verzekeren van bontjassen. In het Burgerlijk Wetboek is ter bescherming van medewerkers een artikel opgenomen, waarover hieronder meer. Het UWV, de uitkeringsinstantie, heeft richtlijnen opgesteld hoe er moet worden omgegaan met personeel in ernstig gewetensbezwaar. Als je werk weigert zónder een ernstig gewetensbezwaar, dan kan dat door je werkgever verweten worden. Wees dus voorzichtig.

Richtlijnen UWV en wetgeving

Wanneer je als medewerker ernstig gewetensbezwaar hebt, dan kan je hier op verschillende manieren mee omgaan. Ten eerste kan je als medewerker ontslag nemen, zoals in het geval van de IND gebeurde. Een principiële opstelling met grote gevolgen, want door zelf ontslag te nemen heb je geen recht op WW.

In sommige situaties kan het ook zo zijn dat je als medewerker weigert (een deel van) je werk te verrichten wegens een ernstig gewetensbezwaar. In artikel 7:669, lid 3 onderdeel f van het Burgerlijk Wetboek is bepaald dat het weigeren van de werknemer om de bedongen arbeid te verrichten wegens een ernstig gewetensbezwaar een redelijke grond kan vormen voor ontslag. De werkgever moet dan wel eerst nagaan of het mogelijk is om het werk van betrokkene aan te passen.

Tenslotte zegt het UWV dat een werkgever, vóórdat ontslag kan volgen, aannemelijk moet maken dat de medewerker niet binnen redelijke termijn (het UWV noemt hier de wettelijke opzegtermijn) kan worden herplaatst in een andere passende functie. Dat is dan wel een inspanningsverplichting. Wil je hier meer over weten? Lees de richtlijnen van het UWV goed door.

Vragen?

Het is niet makkelijk, als je gewetensbezwaren hebt. Maar je bent als medewerker wel enigszins beschermd. Mocht je hier ooit mee te maken krijgen, neem vooral contact op met de FNV of stuur een mail naar yntse.koenen@fnv.nl.