FNV maakt zich hard naar aanleiding van rapport Fokkens
De FNV heeft zich naar aanleiding van het rapport Fokkens hard gemaakt voor de verbetering van de sociale veiligheid van het personeel van het Openbaar Ministerie (OM). De sociale veiligheid van het personeel moest behoorlijk verbeterd worden. Fokkens had veel kritiekpunten en constructieve aanbevelingen.
Medewerkers onder druk om integer te handelen
Eind 2018 deed de FNV een onderzoek naar de integriteit bij de Rijksoverheid. Het bleek dat 1 op de 6 medewerkers van de Rijksoverheid zich regelmatig onder druk gezet voelde om niet integer te handelen (zie bijlage via deze link). Dat rapport is nog steeds actueel voor de hele Rijkssector en het is enorm te hopen dat door alle affaires (Belastingdienst) de Sociale Veiligheid voor Rijkspersoneel nu echt wordt aangepakt. Loyale tegenspraak moet kunnen!
Fokkens was niet positief over de manier waarop er door leidinggevenden met tegenspraak en klachten van personeel werd omgegaan bij het OM. Gelukkig wordt er na Fokkens door de leiding en de hele organisatie al een tijd heel serieus aan een verbetertraject gewerkt. Met die aanpak zijn we blij. De behandeling van klachten van medewerkers moest ook sterk verbeteren. Een toegang tot onafhankelijke klachtbehandeling hoort wat de FNV betreft ook tot één van de verbeterpunten voor de sociale veiligheid. Daar hebben we bij jullie werkgever hard op aangedrongen in eerdere nieuwsberichten en nieuwsbrieven. En nu hebben we goed nieuws.
Onafhankelijke integriteitscommissie JenV
Bij het ministerie van Justitie en Veiligheid hebben we sinds kort de Integriteitscommissie JenV. Die commissie is door de minister van JenV ingesteld na initiatief van FNV-Justitie en Veiligheid en in samenwerking tussen bonden, Departementale Ondernemingsraad (DOR) en de Secretaris-Generaal namens de minister. Kijk vooral ook even naar deze link.
De commissie is paritair samengesteld, dat wil zeggen dat er één lid namens de bonden en de DOR is aangesteld, één lid namens de werkgever en een onafhankelijke voorzitter die door alle partijen wordt gedragen. Daarmee is de commissie onafhankelijk.
We hebben op donderdag 15 april 2021 in het Departementaal Georganiseerd Overleg (DGO, het vakbondsoverleg met de jullie werkgever) overeenstemming bereikt over de mogelijkheid voor het personeel van het Openbaar Ministerie om naar de onafhankelijke commissie te gaan, als klachten over gedragingen van leidinggevenden onvoldoende gemotiveerd intern zijn afgehandeld (zie hieronder).
Let op: de commissie is op dit moment nog niet opengesteld voor klachten, maar dat zal dit jaar zeker wel het geval zijn. De tekst van de regeling waarover we overeenstemming hebben is de volgende:
"Toegang tot de onafhankelijke vaste Integriteitscommissie JenV:
Medewerkers van het Openbaar Ministerie worden in de gelegenheid gesteld een melding te doen bij de vaste Integriteitscommissie van J&V, indien zij een melding willen doen over een gedraging van een leidinggevende en daarbij is voldaan aan de volgende voorwaarden:
- de medewerker heeft het OM-meldproces doorlopen en het OM reageert niet op zijn of haar melding na rappel
of - de medewerker heeft het OM-meldproces doorlopen en de reactie van het OM op de melding is naar objectieve maatstaven onvoldoende gemotiveerd.
Een melding bij de vaste Integriteitscommissie mag niet het gevolg zijn van rechtspositioneel- of arbeidsconflict.
Na de melding bij de commissie kan er op drie wijzen opvolging gegeven worden aan de melding:
- De commissie bekijkt of de melding in een gesprek met de betrokkenen en leidinggevenden van het OM kan worden opgelost.
- De commissie vraagt aan het OM zelf een onderzoek in te stellen en daarover de commissie te informeren.
- De commissie doet zelf onderzoek. Na afloop daarvan geeft zij een oordeel over de melding en eventueel een advies aan het OM.’’
We tellen de zegeningen
De toegang tot deze commissie voor medewerkers van het OM was lange tijd voor jullie werkgever een gevoelig punt. Eigenlijk wilden we ook mogelijkheid tot toegang tot de commissie bij vermoedens van misstanden creëren en wilden we een directe toegang naar de commissie mogelijk maken voor medewerkers die geen vertrouwen hebben in een goede interne procedure. Voor vermoedens van (maatschappelijke) misstanden is er natuurlijk ook het huis voor de klokkenluiders. En omdat het OM ook de eigen integriteitsprocedures en handelwijze sterk gaat verbeteren, is er nu eerst de interne procedure.
We hebben dus niet alles binnen kunnen slepen, maar we zijn verheugd dat we hiermee wat ons betreft wel een instrument hebben kunnen toevoegen waarmee jullie sociale veiligheid mede vergroot kan worden. We tellen met andere woorden de zegeningen.
De mogelijkheid om naar de externe commissie te stappen als een klacht intern niet naar behoren is afgehandeld is natuurlijk niet bedoeld als heksenjacht om leidinggevenden in de picture te brengen. Dit gaat om het verder verbeteren van de sociale veiligheid. Dat weet de werkgever ook. Het gaat uiteraard om serieuze zaken waarbij medewerkers onder druk worden gezet om niet integer te handelen, onheuse bejegening, (seksuele) intimidatie en dergelijke. Uiteraard wijzen we ook op de vertrouwenspersonen die bij klachten kunnen worden benaderd. Het is altijd zaak om eerst de interne procedure te gaan volgen.
Eerst intern, en zo nodig extern
Nog even een toelichting op het feit dat een melding niet een gevolg mag zijn van een rechtspositioneel- of arbeidsconflict. Natuurlijk kunnen de gemoederen soms hoog oplopen bij conflicten. Het gaat hier echter om de gedraging op zich waartegen een klacht ingediend kan worden. Wanneer er bijvoorbeeld sprake is van intimidatie of schreeuwen tijdens een conflict dan kan dit feit op zich reden zijn om - eerst intern - en als daarna nodig ook extern aan de bel te trekken bij de externe commissie. Die weg mag niet geblokkeerd worden.
Houdt goed in de gaten hoe de werkgever jullie informeert over de nieuwe aanpak van integriteit, cultuur, leiderschap, omgangsvormen. En ook hoe jullie worden geïnformeerd over de manier waarop zaken, als ze dan toch fout gaan, ordentelijk gemeld kunnen worden en goed kunnen worden afgehandeld. Eerst intern, en zo nodig extern!
Steun van alle gezamenlijke bonden
Gisteren (15 april 2021) in het DGO memoreerde CNV Publiek Belang terecht dat we als gezamenlijke bonden eerder hebben gepleit een ‘hersteloperatie’ te doen. Daarbij doelend op het feit dat individuele personeelsleden de afgelopen jaren enorm veel last hebben gehad van de oude cultuur waarover Fokkens’ rapport gaat. Bij alle verbeteractiviteiten mogen we inderdaad niet vergeten dat er de afgelopen jaren personeel ‘tussen de raderen’ is gekomen. Alle gezamenlijke bonden (FNV, Justitievakbond Juvox, CNV Publiek Belang en de CMHF) steunen dit van harte. Natuurlijk willen we oude wonden niet openrijten en geen oude koeien uit de sloot halen, maar als mensen beschadigd zijn in een cultuur waarvan nu ook door de werkgever afstand wordt genomen, moet er over die zaken gesproken kunnen worden. Hopelijk is er al veel goed werk verricht op dit terrein, maar zorgvuldige personeelszorg is ook maatwerk.
Voor vragen over dit artikel, mail of bel Yntse Koenen, yntse.koenen@fnv.nl, 06-51218353, 088-3681684. FNV Overheid behartigt de belangen van medewerkers bij het Openbaar Ministerie.
