FNV wil bescherming van klokkenluiders, vertrouwenspersonen en coördinatoren integriteit

FNV Overheid heeft met minister Grapperhaus om de tafel gezeten om te praten over het aftappen van collega’s. We deden dit op ons initiatief samen met CNV Connectief, de CMHF, Justitievakbond Juvox en de departementale ondernemingsraad. De reden van het gesprek is de ophef rond de klokkenluidersklacht. De WODC ophef begon in december 2017. Nieuwsuur kreeg een interne klokkenluidersbrief van een WODC-onderzoeker in handen.

Aangifte

Het ministerie van J&V heeft aangifte gedaan van lekken. De klokkenluider, een vertrouwenspersoon en de integriteits- coördinator van het ministerie van J&V, zijn daarna maandenlang afgetapt.

Onacceptabel

Als FNV vinden wij dat onacceptabel. Naar aanleiding hiervan hebben wij de minister op het matje geroepen en met hem gesproken. Het was wat ons betreft een goed eerste gesprek. Maar er blijven vragen.

Reactie minister in 2018

‘Ik kan u verzekeren dat er ook geen enkel onderzoek is gedaan naar wie dat verder geweest zou zijn. Dit is in ieder geval ook niet de cultuur die ik voorsta. Dat wil ik hier hardop zeggen’, dat zei minister Grapperhaus in de Tweede Kamer over het lekker van misstanden in verband met het WODC. 

Later werd door de minister toch aangifte gedaan. Het was voor de klokkenluider pijnlijk om te horen dat zij maandenlang werd getapt. Ze verwoordde het zo: ‘Terwijl de minister mij rehabiliteerde, werd ik afgeluisterd.’ Klokkenluiders moeten in dit land worden beschermd. Daar blijf je van af. Maar niet alleen zij werd getapt. Ook een voormalig vertrouwenspersoon en een integriteitscoördinator.  

Onderzoek

Toen er eenmaal aangifte was gedaan, is het Openbaar Ministerie aan de slag gegaan met het onderzoek. Het aftappen van een vertrouwenspersoon en een integriteitscoördinator maken ook onderdeel uit van het onderzoek.

Wat ons betreft blijft van belang: hoe proportioneel is het om aangifte te doen? Een intern integriteitsonderzoek was wat ons betreft ook een optie geweest. Na een intern onderzoek was aangifte ook nog mogelijk geweest.  Hoe zwaar moet het zijn wil de minister aangifte doen? 

Onafhankelijke integriteitscommissie

Yntse Koenen, bestuurder FNV Overheid: ‘Wat de FNV betreft moet het veilig zijn voor het personeel. Daarbij hoort ook Sociale Veiligheid. In eerste instantie moeten klachten, meldingen van misstanden fatsoenlijk en zorgvuldig worden behandeld. Dat was juist in deze kwestie niet gebeurd. De klacht was onvoldoende zorgvuldig door het ministerie behandeld.’ 

Gelukkig hebben we nu met een nieuwe onafhankelijke integriteitscommissie een goed instrument in handen voor het personeel. Het personeel kan hier direct naar toe. Zonder tussenkomst van de werkgever.

Klokkenluiders moeten beschermd worden

‘Klokkenluiders hebben niets aan complimenten als ze niet beschermd worden’, zegt Yntse. Hij gaat verder: ‘We willen vertrouwen hebben in de coördinator, maar we kunnen hem niet vertrouwelijk bellen. We willen vertrouwen hebben in een vertrouwenspersoon, maar ook die wordt getapt. Straks krijgen we een echt onafhankelijke integriteitscommissie. Dat is mooi. Wordt die straks ook afgetapt? Dat mag niet zomaar natuurlijk.’

Hoe nu verder?

Binnenkort praten we verder met de minister. Wij willen een verdere verbetering van de veiligheid van het personeel. Daar hoort de al eerder genoemde integriteitscommissie bij, maar er is meer.

Yntse: ‘Klokkenluiders behoren beschermd te zijn. En ook vertrouwenspersonen en coördinatoren integriteit. Want dat hoort bij een goede overheid, die tegenspraak niet schuwt maar als goede werkgever met het personeel omgaat. Misschien moet hiervoor de wet veranderd worden’.

Het beeld dat iemand nagejaagd wordt die informatie naar buiten brengt waarbij de maatschappij gediend is, is niet fraai. Als het integriteitsmechanisme van het ministerie op een juiste manier had gewerkt, dan was deze kwestie misschien nooit zo groot geworden.