Column: Polderen op drijfzand

‘Coronocomplotten en mondkapjesschandalen hebben mij niet verhinderd om 2 belangwekkende krantenartikelen over belasting tot me te nemen. Via kostbare moerasgrond gaan onvoorstelbare geldstromen door het Nederlandse belastingparadijs. Voor we verder gaan met het slagveld bij PPG moeten we het hier even over hebben Tai.’

Belastingparadijs de basis van drijfzand en omgekeerd

Follow the Money brengt het bericht dat Poetin de belastingverdragen met Nederland wil beëindigen. Naast filosoferen over zijn drijfveren waarbij nobele varianten al snel verbleken beschrijven de journalisten hoe dat werkt met zulke verdragen. ‘Ik wil één onderdeel even kort belichten, de bfi ofwel bijzondere financiële instelling. In dergelijk drijfzand voelt tenenkrommen heel natuurlijk aan. Bfi’s zijn bedacht om buitenlandse bedrijven via Nederland in een ander buitenland te laten beleggen. Een balanstotaal van 3.400 miljard euro gaat er om in zo’n 12.000 bfi’s. De Nederlandse Bank weet niet eens hoeveel het er precies zijn. Als dit zou stoppen wordt de Zuidas de meest aantrekkelijke spookstad van de wereld.

In een ander wekelijks terugkerende column, ‘Het spel en de knikkers’, gaat het over de geringe interesse van het ministerie van Financiën, Wopke voorop, voor de gemiste belastinginkomsten als gevolg van 116 fiscale regelingen. De auteur noemt een bedrag van 111 miljard euro dat de schatkist misloopt. Geen klein bier dus.

‘Tai!’, Ik begin zelfs te roepen. ‘Zo kom ik op iets belangrijks van een hele andere orde maar interessant om even bij stil te staan. De vestiging Hoogezand van PPG betaalde jaarlijks grote bedragen aan Corporate voor zogenaamd IT-service. Een bedrag waarvoor je al gauw zo’n 15 IT-ers fulltime in dienst hebt. Wij hadden er lokaal 3,5. Ik denk dat met 3,5 IT-ers erbij alle digitale zaken goed te behappen zouden zijn geweest. Temeer omdat ons lokaal ontworpen logistiek systeem nog steeds keihard het beste is. Hier hebben we ook zo’n mechanisme waarmee bedrijven belastingvrij geld kunnen verplaatsen. En wij simpele arbeiders laten ons belazeren met berichten dat het zo slecht gaat.’

Zwarte bladzijden

‘Tai’, zeg ik. ‘In het jaar 2013 kijken we met zonnebrillen naar het zwarte gat om toch nog iets van licht te zien.’
‘Dat klinkt nogal somber Jeroen.’
‘Klopt, klopt helemaal Tai.’
Als inleiding en ter illustratie van het niveau van de bestuurders in dit concern vertel ik Tai eerst over een faalmoment in 2012.
Na een belangrijke revisie van een glasoven komt een engineer erachter dat Amerikaanse inzichten anders zijn dan de Nederlandse. Er is bij de plaatsing van de stenen geen ruimte gelaten om de uitzetting bij de verhitting tot zo’n 1200 graden op te vangen. Hoeft geen grote ramp te zijn. Voor een systeem dat 25 jaar mee moet gaan zou je denken dat een weekje opschuiven van de opstart acceptabel is. De steentjes iets uit elkaar trekken. Klaar is Kees. Het bestuur ziet dat anders. De draad van de markt hangt tamelijk slapjes boven de fabriek. Opstarten is niet keihard noodzakelijk. Toch eisen ze dat de oven in de brand gaat, zoals men dat in glasfabrieken populair zegt.

‘Achteraf Tai, kun je deze beslissing waarbij een fundamentele natuurwet genegeerd wordt zien als het eerste moment van een reeks van onbegrijpelijke beslissingen.’
Eigenwijs is de term.

Eigenwijs

Ik zie dat er voor gaan zitten op Mars niet wezenlijk anders gaat dan op aarde. Wel komt het op mij over dat Tai dit soort momenten al kent.
Ik vraag hem ernaar.
‘Tegen beter weten in beslissen kennen we hier ook Jeroen. Je bent inmiddels al bekend met de catastrofale gevolgen waardoor we nu meestentijds ondermars ’moeten leven’.
Wanneer de helse hitte zijn werk doet, de stenen uitzetten en een weg zoeken begint het hele systeem te vervormen. Een engineer noemt het kwispelen, een term die meestal blijdschap aanduidt. De medewerkers die hier draadjes van 10 micron trekken zijn helemaal niet blij. Wij kwispelen in somberheid naar de duisternis van 2013.
Gesterkt door dit debacle kondigt onze topbestuurder in een suïcidale nieuwjaar speech aan dat  Hoogezand naar een vierploegendienst gaat. Een bedenksel van de topbestuurders als oplossing voor een bezuiniging van 8 miljoen euro op personeelslasten. Er wordt gedreigd met sluiting als we het niet doen.

Domheid

De or-toppers moeten weer in actie komen. Deze ontmaskeren het management met de kennis dat de beoogde vierploegendienst, 4 diensten van 12 uur of 42-urige werkweek, wettelijk niet is toegestaan.
De kwalificatie voor deze bestuurders is: ‘dom’. Een andere niet natuurkundige wet blijkt met succes getart te kunnen worden. De wet dat domheid vaak een groot aantal volgelingen aantrekt, gaat in Westerbroek niet op. Slechts enkele loyalisten tonen aan dat het goud van de ketting het zelfstandig denkvermogen meedogenloos aantast. Logisch zou zijn dat je de bezuiniging van 8 miljoen evenredig bijstelt naar een wettelijk toegestaan werkrooster.
‘Gaan we niet doen’, reageert de bestuurder.
Eigenwijs.
Revolutionaire ideeën om naast werktijden te kijken naar salarisvermindering zijn niet bespreekbaar. Welk bedrijf zou zoiets afwijzen? PPG dus.
Dom.
De or-toppers werken nog wat ideeën uit met o.a. wijzigingen in de pensioenopbouw. Ze komen tot een bezuiniging van 6,8 miljoen. En dat binnen 2 maanden na de nieuwjaarstoespraak. Met een verlies van 7 á 8 ton per maand zou je zeggen dat een directie direct toehapt.
‘Gaan we niet doen. 8 miljoen moeten we bezuinigen.’
Eigenwijs.
De vraag naar glasvezel neemt toe. We moeten capaciteit uitbreiden.
‘Gaan we niet doen.’
Dom.

Chantage

Ondertussen zijn de OR-leden en vakbonden aan het sleutelen aan allerlei roosters.
3 maanden later en ruim 2 miljoen euro verlies verder komt de knal.
Op een loeiend hete zomerdag worden vakbonden en or bij het mankement, pardon management, verordonneerd. De 8 miljoen is iets geslonken tot 7,6 miljoen door de verminderde pensioenkosten.
Dit moet de cao worden en anders gaat de fabriek dicht. De dodelijke combinatie van dom en eigenwijs heeft de macht.
De stemming bij de vakbondsvergaderingen zal duidelijk maken of het personeel zwicht voor deze chantage.

De ijle atmosfeer op Mars is niet de reden dat Tai ademloos heeft zitten luisteren.

Jeroen van Linge
Kaderlid FNV