Column: Polderen op drijfzand

Vliegen in broeikasgas ‘Tjonge jonge, je hielen waren nog aan het oplichten op het scherm of die NASA-helikopter vloog al door onze vluchtige broeikasatmosfeer’, valt Tai met de deur in huis. Ik vraag Tai of er al enig contact is geweest tussen zijn volk en de aardse robotmissionaris. ‘Nee Jeroen. Voorlopig blijft het tussen jou en mij hoor.’

‘Je had het over vluchtige broeikasatmosfeer. Kunnen jullie daar überhaupt in leven zonder zuurstof?’
Ik bespeur ik iets van verlegenheid, misschien wel schaamte bij de Marsman. Aarzeling.
‘Eh tja, Jeroen, zuurstof in vrije vorm komt op Mars alleen maar voor in onze ondermarse verblijven.’
De logica van deze buitenaardse term wekt een vreugdelachje bij mij op.
‘Ik zal er heel eerlijk in zijn Jeroen. Wij hebben het hier wel een beetje verprutst. We hebben hier te veel verbrand en nu is het merendeel van onze zuurstof verbonden met koolstof. We zijn enorm afhankelijk van de zon voor de omzetting van kooldioxide in zuurstof voor een leefbare atmosfeer in onze onderkomens. Gelukkig hebben we hier hoofdzakelijk het zwaardere isotoop 18O zodat ondanks de geringe zwaartekracht van Mars we de zuurstof binnen weten te houden.’
‘Ik proef een beetje een waarschuwing Tai.’
‘Ja nou en of Jeroen. Jullie zijn hard bezig ook steeds meer zuurstof te verbinden met koolstof. Dergelijke verstoringen van het evenwicht kunnen catastrofaal zijn’, spijt overheerst in zijn stemgeluid.

Lean

De heroïsche acties van onze OR-toppers, benoemd in de vorige aflevering blijven niet zonder resultaat, want we leven nog. De vraag naar glasvezel in Europa stijgt explosief en omdat de leveranciers in Azië even niet snel kunnen leveren is er in Hoogezand een serieuze omzetstijging. Deze tijdelijke opleving neemt het structurele probleem van de hoge kostprijs niet weg. PPG komt met het idee om LEAN te gaan werken. Een heuse lean-goeroe uit de VS zet de lijnen uit. Hij schudt de boel flink op wat veel weerstand oproept, vooral bij de directie en de productieleiders. Het is in de goeroe-visie het middenkader dat hier baanbrekend werk moet verrichten. Versterkt met de eerstelijns leidinggevenden pogen we de verbinding met de werkvloer te versterken. Ingesloten tussen  hiërarchische lagen drijfzand trachten we helderheid en transparantie  tot norm te verheffen. Een ondoenlijke zaak wat ook de lean-goeroe tot wanhoop brengt.

Het werk in kaart gebracht

Een corporate audit naar de voortgang van de introductie van lean werken blijkt een blamage voor de directie. Er vallen stevige woorden, maar dadendrang blijft uit bij PPG. Dit is op zijn zachtst gezegd vreemd in een doorgaans keiharde multinational die in Hoogezand zo’n 15 jaar eerder een Europese directeur ontslaat wanneer na een topjaar met 85 miljoen gulden winst, er ‘slechts’ 60 miljoen binnenkomt. De verlammende werking van drijfzand?

Op aangeven van de leidinggevende van productie afdeling gaan de eerstelijns leidinggevenden samen met de collega van instructie en ondergetekende aan de slag met processmaps. We brengen van alle werkzaamheden in productie de tijd- en energetische belasting in kaart. Het doel is om activiteiten, zowel technische als organisatorisch, die geen toegevoegde waarde hebben zoveel mogelijk te elimineren. Na mijn uitleg bij de lean-goeroe over het moerassige proces van de financiering van verbetervoorstellen komt deze na navraag bij de directeur terug met een merkwaardige antwoord. ‘Jeroen wants too much’. Merkwaardig omdat ik, als ik het positief financieel resultaat van 10 jaar de afdeling beheren in eigen zak had kunnen steken ruimschoots miljonair zou zijn geworden.

Over je eigen schaduw springen

De Marsbewoner onderbreekt mijn verslag over deze tijd. ’Jeroen, ik merk dat dit veel emoties bij je oproept. Is het niet beter om we het nu even over het Haagse moeras te  hebben?’
‘Nou ik maak dit verhaal graag af. In Den Haag is het niet veel anders hoor.’
We veranderen de koers. Gezamenlijk met het team en een aantal openminded eerstelijns ontwikkelen we in de nabewerking een werkwijze waarbij we de inzet van karren reguleren op basis van de hoeveelheid aangevoerd product in combinatie met de verwerkingscapaciteit van de installaties.  Het klinkt simpel, is het ook. Belangrijkste is dat de wil om het anders te doen er nu is. Het succes hiervan komt niet zo zeer terug in de arbeidsinzet maar wel in de rendementen van de verwerking. Bij wijze van spreken hebben we binnen 2 maanden onze jaarsalarissen al terugverdiend. Het belangrijkste is dat er een stap is gezet naar een vruchtbare verbetering. Er komt een presentatie op de jaarlijkse heisessie van het managementteam. We oogsten veel lof van verkoop, inkoop, technische dienst. Een significant deel van de aanwezigen waardeert onze presentatie als het meest belovende plan voor de toekomst. Gek genoeg zwijgen de leidinggevenden die het echt aangaat. Het door ons gepresenteerde processmaps-systeem betekent voor velen dat ze over hun eigen schaduw moeten springen. Ik adviseer mensen die die sprong te groot vinden altijd om hun schaduw te verkleinen door richting evenaar te reizen. Het worden interessante tijden als hierdoor de migrantenstromen tweerichtingsverkeer worden. Ik durf te wedden dat het bootvluchtelingenprobleem in no time is opgelost. Alle andere kwesties in deze problematiek trouwens ook.

Den Haag

‘Kippenvel Jeroen’, reageert Tai opgetogen. ‘Ik zie dat het je oplucht om dit verhaal te vertellen.’
‘Klopt Tai. Volgende keer meer.’ 

Wat Den Haag betreft. Daar is de drek alleen maar toegenomen. Iedereen heeft kennis kunnen nemen van de nótulen van de ministerraad. Het drijfzand klotst nu tegen de dijken op Tai. Zoals mensen als Renske Leijten en Pieter Omtzigt zijn gedwarsboomd, is denk ik heel illustratief voor de cultuur, niet alleen bij de overheid. We praten hierover volgende keer verder Tai.’

Jeroen van Linge,
Kaderlid FNV