Update gesprekken tijdelijk toezichthouders

Deze week hebben de tijdelijk toezichthouders Lodewijk Asscher en Ton Heerts tijdens twee verschillende bijeenkomsten hun voorstel voor een toekomstbestendige governance van de FNV verder toegelicht.

Maandag spraken zij met tweehonderd vertegenwoordigers van het Ledenparlement, de sectorraden, de aangesloten bonden (de VLR) en lokale en thematische netwerken. Dinsdag spraken ze met ruim vijfhonderd collega’s uit de werkorganisatie. Er leefden nog veel zorgen en vragen, waar de toezichthouders antwoord op konden geven. Hieronder de belangrijkste vragen en antwoorden.

Waarom zetten de tijdelijk toezichthouders de stap naar de Ondernemingskamer?

Het voorstel van de tijdelijk toezichthouders over de inrichting van de governance van de FNV is op 31 oktober besproken in het Ledenparlement. Met 52% van de stemmen ‘tegen’ werd het voorstel net niet aangenomen. 46 mensen (48%) stemden voor, 50 stemden (52%) tegen en één onthouding.

De rechtbank heeft de tijdelijk toezichthouders gevraagd om met een onafhankelijk advies te komen over de governance. Afgelopen maanden zijn er veel gesprekken geweest met Ledenparlement, sectorraden, werkorganisatie en de VLR over de voorstellen. Als gevolg daarvan zijn er ook dingen aangepast waarvan de tijdelijk toezichthouders meenden dat het voorstel daar beter van is geworden.

In de LP-vergadering van 31 oktober stemde een kleine meerderheid tegen de voorstellen. Ook bleken er fundamentele verschillen met het LP te bestaan over de inrichting van de governance, vooral rondom de benoeming van het bestuur en daarmee het recht om bestuurders te kunnen ontslaan. De toezichthouders vinden dat toezicht op inhoud en op mensen duidelijk gescheiden moet zijn. Als er inhoudelijk overeenstemming is over de koers, dan moet het bestuur dat in opdracht van de leden kunnen uitvoeren, zonder de dreiging van een zwaard dat boven het hoofd hangt.

De tijdelijk toezichthouders zijn van mening dat we het ons niet kunnen veroorloven nog weken te wachten terwijl de formatie van het kabinet in volle gang is en het land verdergaat zonder een sterke vakbond aan tafel. Daarom vragen zij de Ondernemingskamer om het mandaat te verruimen, zodat de impasse kan worden doorbroken en er snel een nieuw bestuur kan worden gevormd.

Wat is de urgentie om het proces onder deze tijdsdruk te laten plaatsvinden?

De FNV verkeert al ruim een jaar in een crisis. Helaas bestaan er binnen de FNV op meerdere niveaus hardnekkige problemen die het functioneren en de onderlinge samenwerking bemoeilijken. En ondanks vele pogingen is de organisatie er niet in geslaagd om de onderlinge geschillen zelf op te lossen.

De rechtbank heeft daarop ingegrepen. Sinds juni is door de tijdelijk toezichthouders intensief gesproken met vertegenwoordigers van het Ledenparlement, met de sectoren, de VLR en het personeel. Zolang de structuur niet verandert, blijven we in dezelfde patronen hangen. Daar is nu simpelweg geen tijd meer voor. De formatie in Den Haag is begonnen en de FNV hoort daar met gezag aan tafel te zitten. In plaats daarvan zit de bond gevangen in interne blokkades.

Waarom krijgt de Raad van Toezicht zo veel bevoegdheden in de voorgestelde statuten? 

De Raad van Toezicht krijgt in het voorstel de rol als werkgever van het bestuur, omdat de tijdelijk toezichthouders het belangrijk vinden om het toezicht op inhoud en op personen te scheiden. Toezicht op inhoudelijk vakbondswerk is te vaak vermengd met toezicht op het functioneren van personen, dit beperkt de slagkracht van het bestuur. Als er inhoudelijk overeenstemming is over de koers, dan moet het bestuur dat in opdracht van de leden kunnen uitvoeren, zonder de dreiging van een zwaard dat boven het hoofd hangt.

Wel vinden de toezichthouders het wenselijk dat het bestuur steun heeft onder de leden. Daarom moet het nieuwe bestuur door het Congres worden goedgekeurd. Als die steun er niet is, kan het bestuur ook niet benoemd worden. Als die goedkeuring er is dan volgt daarna pas de formele benoeming door de Raad van Toezicht. Leden hebben dus nog wel degelijk inspraak, zelfs een instemmingsrecht, bij het aanstellen van een nieuw bestuur.

Door de formele benoeming bij de Raad van Toezicht te beleggen heeft zij daarmee ook de mogelijkheid om als werkgever van het bestuur op te treden en bestuurders eventueel te schorsen of te ontslaan. Benoemen en ontslaan is juridisch niet te scheiden. We zien voorstellen voorbijkomen om de leden/de Bondsraad het bestuur te laten benoemen, maar dat betekent automatisch dat zij ook besluiten over het ontslag. Dat is onwenselijk omdat je toezicht op inhoud en personen wil scheiden van elkaar.

Wat hebben de toezichthouders precies extra nodig van de rechter?

De toezichthouders vragen om de bevoegdheid om de statuten te kunnen wijzigen tijdelijk bij de Raad van Toezicht te beleggen. Deze bevoegdheid ligt momenteel bij het Ledenparlement en zal op grond van de voorgestelde statuten in de toekomst bij de Bondsraad liggen.

Wordt de FNV straks als een bedrijf gerund als er uitvoering wordt gegeven aan de plannen van de tijdelijk toezichthouders?

De FNV is een grote organisatie met een maatschappelijke opdracht, dus moet zij professioneel worden bestuurd. Daarnaast is de FNV een vereniging, waarin de democratie vooropstaat en waar leden het dus voor het zeggen hebben. Dat zie je ook terug in het voorstel van de tijdelijk toezichthouders in onder andere deze punten:

Een sterke FNV heeft zowel democratische zeggenschap als professioneel bestuur nodig. Zonder dat laatste kan de eerste haar invloed niet effectief uitoefenen.

Wanneer verwachten we een uitspraak van de Ondernemingskamer?

De zitting vindt plaats op 28 november om 13.00 uur bij het Gerechtshof in Amsterdam. Omdat de urgentie groot is, hopen wij dat zij snel een uitspraak doet.

Kan er nog worden voorkomen dat er een zitting komt, als men er bijvoorbeeld toch nog met elkaar uit komt?

Op 31 oktober had het Ledenparlement kunnen instemmen met de hoofdlijnen van het voorstel van de tijdelijk toezichthouders, waarna de gesprekken over de verdere invulling hadden kunnen doorlopen. Dat pad is afgesneden toen het LP met 46 voor, maar 50 tegen het voorstel op hoofdlijnen koos. Omdat we het ons niet kunnen veroorloven nog langer stil te staan hebben de tijdelijk toezichthouders nu de Ondernemingskamer gevraagd hun mandaat uit te breiden.

Daarbij liggen de voorstellen liggen nu onder de rechter. Dat betekent dat ze ook niet meer kunnen veranderen totdat de rechter een uitspraak heeft gedaan.