FNV inbreng bij Staatscommissie rechtsstaat: Bescherm mensen, houd je aan je eigen wetten 

Op verzoek van de nieuwe Staatscommissie rechtsstaat heeft de FNV de ervaringen van de vakbond met de rechtstaat gedeeld. De staatscommissie heeft de opdracht om vanuit het perspectief van de burger het functioneren van de rechtsstaat te analyseren en voorstellen te doen voor versterking ervan.

Tuur Elzinga, voorzitter FNV: ‘De rechtsstaat en internationale verdragen die onze rechtsstaat borgen zijn voor veel mensen abstracte begrippen, maar ze zijn juist voor de bescherming van burgers van enorm groot belang. Denk aan de tienduizenden mensen die niet beschermd werden door de rechtsstaat toen het toeslagenschandaal hen trof.’ 

Internationale verdagen

Er zijn tal van internationale verdragen waar Nederland zich aan verbonden heeft. Het gaat hierbij om afspraken over bijvoorbeeld het beschermen van mensen tegen honger, slechte zorg, onderbetaling en andere slechte arbeidsomstandigheden.  
 
Elzinga: ‘Wat wij als FNV regelmatig zien, is dat Nederland verdragen wel onderschrijft, maar niet goed uitvoert. Het ‘ratificeren’ van zo’n verdrag is dan in feite betekenisloos. Zo discussieert de Nederlandse overheid al meer dan 10 jaar met de ILO, de Internationale Arbeidsorganisatie, over de naleving van een internationale afspraak over beroepsrisico’s. Toen de WIA werd ingevoerd, is er met werkgevers afgesproken dat zij werknemers in dienst zouden houden als ze minder dan 35% arbeidsongeschikt zouden zijn. Werkgevers houden zich nog steeds niet aan deze afspraak waardoor mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn hun baan verliezen. De Hoge Raad heeft inmiddels uitgesproken dat zulke sociaaleconomische verdragen wel degelijk moeten doorwerken in de Nederlandse rechtsorde, maar wij zien nog steeds dat de regering zich hier niet aan houdt.’  

Sociale advocatuur  

Een zorgelijke ontwikkeling waar de FNV de staatscommissie ook op wijst gaat over de sociale advocatuur. Elzinga: ‘De sociale advocatuur is er voor mensen die niet het geld hebben om een advocaat tegen een commercieel tarief in te huren. De sociale advocatuur en daarmee de toegang tot het recht voor mensen met lagere inkomens staat steeds verder onder druk. Je zou toch verwachten dat de overheid zich na het toeslagenschandaal achter de oren krabt en zich realiseert dat iedereen goede toegang tot rechtsbescherming moet hebben.’

Er is werk aan de winkel  

Elzinga: ‘Al met al zien wij in Nederland een gemankeerde rechtsstaat waarin veel internationale verdragen onvoldoende in nationale wet- en regelgeving zijn verankerd. Dat verzwakt de juridische positie van Nederlandse burgers. Er is veel werk aan de winkel voor de staatscommissie. Het is goed dat de staatscommissie begonnen is met het ophalen van ervaringen, maar wij houden een vinger aan de pols. Met name de bescherming van werknemers- en van vakbondsrechten en de toegang van burgers tot sociaaleconomische rechtsbescherming blijft een kerntaak van de FNV.’