De economische crisis te lijf - De plannen van de FNV

Het allerbelangrijkst op dit moment is dat we gezamenlijk een tweede golf voorkomen. Dat kan alleen als je veilig je werk kunt doen. Dat betekent dat werkgevers de plicht hebben maatregelen te nemen zodat je 1,5 meter afstand kunt bewaren en jezelf kunt beschermen. Maar het gaat verder dan dat. Als je in quarantaine moet omdat bijvoorbeeld een huisgenoot coronaverschijnselen heeft, moet je werkgever je loon doorbetalen. We willen tenslotte voorkomen dat mensen maar weer aan het werk gaan omdat ze anders zonder inkomen zitten. 

De coronacrisis slaat sneller toe dan welke eerdere economische crisis dan ook. Bedrijven en organisaties moeten de tijd krijgen zich aan te passen. Dan blijven zoveel mogelijk banen behouden. We willen daarom dat de steun die de overheid nu geeft, wordt verlengd. Hierbij gelden wat ons betreft wel twee voorwaarden: bedrijven moeten samen met de vakbond een plan maken voor de toekomst, en krijgen alleen steun als ze zich maatschappelijk verantwoord gedragen: sociaal en duurzaam. Het gaat immers om publiek geld. Wat in ieder geval níet mag gebeuren is dat bedrijven vaste medewerkers inruilen voor flexwerk. Het is al erg genoeg dat Nederland kampioen onzeker werk is.

Waarom wachten met werk, als er nu mensen zonder zitten? We kunnen extra investeren in sectoren als de zorg en woningbouw om het werken hierin aantrekkelijk te maken. Daarmee houden we mensen aan het werk en pakken we structurele problemen als werkdruk in de zorg, of woningtekort aan. 
Honderdduizenden woningen moeten duurzamer gemaakt worden. Op het gebied van duurzaamheid en innovatie kunnen we extra investeringen doen. We kunnen nú aan de slag. Zo kunnen we voor een groot deel voorkomen dat mensen thuis komen te zitten. Tegelijk zorgen we dan voor meer woningen en kunnen we onze economie duurzamer en milieuvriendelijker maken. 
Dit is hét moment voor de politiek om daar geld voor vrij te maken. Nederland wordt er beter van en het levert veel werkgelegenheid op. Het kost geld, maar we verdienen dit met z’n allen makkelijk terug. We voorkomen hiermee immers werkloosheid en koopkrachtverlies en zorgen dat de economie zo snel mogelijk weer opveert. En stel sociale voorwaarden aan deze publieke investeringen: geen herstel met onzekere banen, maar met goed werk. 

In sommige sectoren valt niet te voorkomen dat banen verdwijnen. Maar we moeten alles op alles zetten om te zorgen dat mensen niet werkloos worden. Dat betekent dat bedrijven, vakbonden en overheid samen moeten werken zodat mensen zo snel mogelijk klaar zijn voor ander werk. Er zijn immers ook bedrijven en organisaties waar juist extra mensen nodig zijn. Hierbij geldt: dat nieuwe werk moet goed werk zijn, fatsoenlijk betaald en met goede arbeidsomstandigheden. Niemand zit te wachten op een economie die drijft op pulpbanen of onderbetaald werk. En mensen houden zelf de regie, niemand wordt gedwongen.

Om ander werk te kunnen krijgen is vaak scholing nodig. Dat geldt zowel voor de mensen die op dit moment geen werk hebben, als voor mensen die mogelijk nog werkloos worden. Dit is hét moment om te investeren in scholing. Mensen die over willen stappen naar bijvoorbeeld de zorg, hebben soms een opleiding van een paar jaar nodig. Tijdens die opleiding moeten ze in hun levensonderhoud kunnen voorzien, daar moeten bedrijven en overheid samen voor zorgen. 

Het is zowel voor mensen als voor de economie van groot belang dat de koopkracht zoveel mogelijk behouden blijft. Als mensen hun baan verliezen, moet er een fatsoenlijk vangnet zijn. 
De sociale zekerheid is in Nederland de afgelopen jaren sterk uitgehold: mensen kregen minder recht op WW en de toegang tot de bijstand werd veel moeilijker. Nu gevreesd moet worden dat de komende tijd meer mensen afhankelijk worden van inkomenssteun, moet de sociale verbeterd worden. Bijvoorbeeld door de WW te verlengen en de toegang tot de bijstand te versoepelen.

Als er minder werk is, is het des te belangrijker om het werk eerlijk te delen. Sommige oudere werknemers willen graag eerder stoppen met werken of minder gaan werken. Dat levert banen op voor jongeren en mensen die anders werkloos dreigen te worden. De overheid kan dat financieel (bijvoorbeeld door een belastingvoordeel) aantrekkelijker maken, vooral in sectoren waar veel banen dreigen te verdwijnen. In ieder geval moet de zogeheten RVU-boete (een boete op eerder stoppen) zo snel mogelijk afgeschaft worden. 
In sectoren waar juist veel werk is, moet overwerken zoveel mogelijk worden voorkomen. Het is immers beter om extra mensen aan te nemen. Dat betekent overigens dat mensen fatsoenlijk betaald moeten worden, zodat ze niet afhankelijk zijn van overwerk om een goede boterham te verdienen.

Er zijn veel sectoren die in zwaar weer zijn gekomen door corona of de maatregelen. Er is maatwerk nodig om dit op te lossen of te verzachten. Maar we kiezen natuurlijk niet voor structurele versobering van arbeidsvoorwaarden. Liever zetten we in op mobiliteit, omscholing en herverdeling van werk. En we zijn scherp op bedrijven die het nu moeilijk hebben. Bedrijven kunnen deze crisis niet gebruiken om van vaste krachten af te komen, zodat ze goedkopere flexkrachten in kunnen zetten als het weer beter gaat. 

De coronacrisis heeft scherp duidelijk gemaakt welke sectoren van vitaal belang zijn voor onze samenleving. We kunnen niet zonder goede mensen in de zorg, de voedselvoorziening, veiligheid, onderwijs en vervoer. Het is dan ook niet meer dan fatsoenlijk dat zij een leefbaar loon verdienen. Daarom moet om te beginnen het minimumloon omhoog naar 14 euro per uur. 
Daarnaast is geld nodig om sectoren zoals de zorg en het onderwijs aantrekkelijk te houden om in te werken, bijvoorbeeld om de werkdruk te verminderen en de roosters aantrekkelijker te maken.

We moeten voorkomen dat deze crisis jongeren extra hard treft. Daarom willen we extra leer/werkplekken en stageplekken en ruimere mogelijkheden om extra opleidingen te kunnen volgen. De maximale studieduur en de studiefinanciering moet daarvoor verruimd worden. Bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid blijven nemen om ook in deze crisistijd mensen op te blijven leiden en stages te bieden. Het leenstelsel moet op de schop, dat zadelt studenten op met torenhoge schulden. 

Om deze crisis te lijf te gaan is veel geld nodig. Gelukkig komt de Nederlandse schatkist voorlopig nog niet in gevaar, maar de FNV vindt dat het tijd is om niet langer alleen te kijken naar de overheid. Het is niet meer dan eerlijk dat bedrijven en mensen die veel geld hebben ook hun steentje bijdragen in het herstel waar zij zelf ook van profiteren. Om dat te bereiken, willen we een tijdelijke solidariteitsheffing invoeren.