Arbeidsmarkt wordt bepaald door spelregels

Opinie over arbeidsmarkt door kaderlid Anne van Dijk.

Er wordt gedaan alsof er een arbeidsmarkt is die van nature gegeven is. Niets is minder waar volgens mij. De spelregels die de gang van zaken bij aanstelling, ontslag, ziekte, opleiding bepalen zijn in wetten en cao's vastgelegd. Het is onmiskenbaar dat werkgeversorganisaties proberen bescherming van werknemers ongedaan te maken.

Toen in 1999 de uitzendvergunning werd afgeschaft, ontstond er een woud aan uitzendbureaus. Zelfs volgens de werkgeversorganisatie, overtrad de helft van die uitzendbureaus de regels en die regels waren en zijn helaas beperkt.

Uitzendbureaus concurreren op loon

De meeste uitzendbureaus concurreren op het loon van de uitzendkracht in plaats van service. Niet het loon van het inlenende bedrijf was en is bepalend. Hoe lager het loon van de uitzendkracht des te meer winst voor het uitzendbureau en het inlenende bedrijf.

De uitzendkrachten kregen niet de ploegentoeslag of onregelmatigheidstoeslag over hun vakantie- en snipperdagen. Inmiddels is dat rechtgezet, dankzij rechtszaken van de FNV. De pensioenopbouw van uitzendkrachten is vele malen slechter dan doorgaans bij de inlenende bedrijven. Uitzendkrachten werden ingezet om stakingen te laten mislukken.

Onderbetaling arbeidsmigranten uit Oostblok

De werknemers in dienst werden daarna nog een keer benadeeld doordat de CDA/VVD-regering het mogelijk maakte dat Oost-Europeanen hier eerder aan de slag gingen dan de ons omringende landen. Toenmalig CDA-minister Donner beweerde dat het niet zo’n vaart zou lopen. De praktijk heeft anders geleerd. Vakbonden vroegen waarborgen tegen onderbetaling en verdringing. Zij werden afgewezen. De onderbetaling van arbeidsmigranten uit het Oostblok is inmiddels goed bekend bij eenieder.

Volgens mij is bewust gestuurd op het beconcurreren van werknemers. De arbeidsinspectie werd alsmaar ingekrompen en die mocht alleen op minimumloon controleren, niet op naleving van de cao.

Noodgedwongen zzp'ers

De crisis (mogelijk gemaakt door gebrek aan toezicht en regels door dezelfde politieke partijen die werknemers blootstellen aan verdringing en onderbetaling) maakte dat veel werknemers ontslagen werden. Die kregen vaak het advies van het UWV om maar zzp'er te worden. Deze noodgedwongen zzp'ers ontdekten dat zij niet-kostendekkende tarieven kregen, waardoor er geen opbouw van pensioen plaatsvindt en geen arbeidsongeschiktheidsverzekering is.

Werkloze zzp'ers moeten huis opeten

De zzp'ers die na 1965 geboren zijn, moeten als zij werkloos worden en een eigen huis hebben, dat te gelde maken om een bijstandsuitkering te kunnen krijgen. Mensen die voor 1965 geboren zijn en na hun 50ste werkloos worden hoeven niet hun eigen huis “op te eten”. Het afschaffen is een cadeautje van de vorige VVD-regering.

Een ander cadeautje is het inzetten van "vrijwilligers" op banen die betaald horen te zijn. Zoals taxibanen. Deze misstand wordt door VVD verkocht als iets doen voor je uitkering. Alsof mensen geen premies hebben betaald.

Ontslagrecht

De vorige regering heeft volgens mij ook goede dingen gedaan. Het ontslagrecht is niet verslechterd maar deels verbeterd. Omstreden ontslagen om economische redenen worden beoordeeld door het UWV en mensen kunnen in beroep gaan tegen een uitspraak. Ontslagen om bij de persoon liggende redenen, dienen door de kantonrechter beoordeeld te worden en ook daar is beroep mogelijk.

Werkgeversorganisaties die zeggen dat mensen niet ontslagen kunnen worden, hebben ongelijk. Zij doelen op ontslagen om bij de persoon liggende redenen. Het enige wat de werkgevers moeten doen is een goede reden aanvoeren en die bewijzen. Als zij dat niet kunnen en het ontslag wordt afgewezen, hebben zij dat aan zichzelf te danken en niet aan het ontslagrecht.

Langere proeftijd leidt tot misbruik

De huidige regering heeft een arbeidsmarkt-bewustzijn met de strekking: "beschermende regels voor werknemers wegnemen is goed". De regering wil de proeftijd (waarin ontslag zonder reden kan plaatsvinden) verlengen van 2 naar 5 maanden. Deskundigen waarschuwen dat dit tot misbruik leidt. Volgens mij kan een blind paard dat zien aankomen.

Dagloner-cultuur

De regering wil ook dat werkgevers, met verschillende bij elkaar gesprokkelde redenen, ontslagen van werknemers via de kantonrechter mogelijk maken. Verder wil de regering tijdelijke contracten mogelijk maken over een periode van 3 in plaats van 2 jaar. Zo wordt de inmiddels in Nederland ontstane dagloner-cultuur niet bestreden. Wel positief is dat flexibele contracten leiden tot een hogere WW-premie voor de werkgevers.

Wat er moet gebeuren om de "arbeidsmarkt" te verbeteren is dat:

• het ontslagrecht niet verslechterd wordt;
• de periode van 2 jaar voor tijdelijke contracten gehandhaafd wordt;
• de cao en het pensioen wettelijk verplicht worden voor zowel in dienst zijnd personeel als voor ingeleend personeel.

Anne van Dijk, Rottevalle

De FNV heeft een nieuwe website. Hierdoor kan het zijn dat links op deze pagina niet werken of afbeeldingen niet zichtbaar zijn. Excuses voor het ongemak.