Hoe marktwerking taxivervoer in de wielen rijdt
Tea: ‘De markt behandelt ons waardeloos’
Door marktwerking staan de arbeidsvoorwaarden van taxichauffeurs onder druk en keldert de kwaliteit van het contractvervoer. Een van de taxichauffeurs die dat van dichtbij meemaakt is Tea Panneman, al 17 jaar werkzaam in het doelgroepenvervoer.
‘Als WMO-taxichauffeur breng ik mensen van en naar het ziekenhuis. Dit varieert van dialysepatiënten en kankerpatiënten die bestraald moeten worden tot ouderen die bijvoorbeeld slecht ter been of dementerend zijn. Mijn klanten hebben allemaal aparte zorg nodig. Daar moet je mee kunnen omgaan.’
‘Taxichauffeur in het doelgroepenvervoer is een vak dat wordt onderschat. Tot vorige zomer reed ik zestien jaar op leerlingenvervoer. Acht jongeren met ADHD rondrijden kan zwaar zijn, het kan tenslotte flink escaleren. Elke dag weer moet je ze corrigeren. Als chauffeur moet je orde houden in de bus én het verkeer in de gaten houden. Daarvoor moet je sterk in je schoenen staan.’
‘TAXICHAUFFEUR IN HET DOELGROEPENVERVOER IS EEN VAK DAT WORDT ONDERSCHAT’
‘Ik ervaar aan den lijve wat de gevolgen van de marktwerking zijn. Gemeenten besteden het vervoer aan en hebben een heel eisenpakket. Vervoersbedrijven schrijven te laag in omdat ze het werk graag willen hebben. Ze gaan snel akkoord met een lage prijs. Om toch nog iets te verdienen, beknibbelen ze vervolgens op het loon van de werknemers. Ze gaan hierin heel ver. Toeslagen worden niet uitbetaald, werkkleding niet vergoed en werktijd wordt geregeld weggezet als pauze. Op die manier snoepen ze geld weg bij chauffeurs. Tanken en het wassen van de auto normeren ze op één uur per maand, terwijl dit ons in praktijk veel meer tijd kost. Natuurlijk zouden we gewoon betaald moeten worden voor deze uren, maar dat is nu niet het geval.’
‘We krijgen niet het loon waar we recht op hebben. Als je het uitzoekt en erover klaagt, dan corrigeren ze het vaak wel. Maar een maand later gebeurt weer precies hetzelfde, en moet je het wederom aankaarten. Als je steeds benadeeld wordt door je werkgever en elke maand moet zeuren om je centen, dan word je daar ziek van. Soms letterlijk.’
‘De onvrede leidt tot een uitstroom van chauffeurs. Die gaan wat anders zoeken. Veel chauffeurs kennen hun eigen cao niet. Sommige werkgevers maken hier misbruik van. Bijvoorbeeld als ze het contract van een chauffeur willen terugbrengen van 40 naar 32 uur. Dan dreigen ze met ontslag als je niet tekent. Chauffeurs die niet weten wat hun rechtspositie is tekenen dan wel.’
‘VERVOERDERS DOEN ALLES OM DE KOSTEN TE DRUKKEN’
‘Vervoerders doen alles om de kosten te drukken. Ze maken misbruik van mensen met een uitkering die verplicht aan het werk moeten op de taxi. De eerste drie maanden werken zij met behoud van uitkering. Omdat ze dan weinig kosten, worden ze soms 60 uur per week aan het werk gezet. Zodra ze via het uitzendbureau komen en dus duurder uit zijn, gaan ze direct terug in uren.’
‘De meeste chauffeurs hebben een band met de mensen die ze vervoeren. Cliënten vertellen je lief en leed, dat geeft voldoening. Het werk zelf is prachtig, maar de manier waarop we behandeld worden door werkgevers en gemeenten, is waardeloos. En dit gebeurt allemaal uit naam van marktwerking.’
Overheid, kies anders!
De doorgeslagen marktwerking is een keuze, vindt de FNV. Daarom zeggen wij tegen de politiek en overheid: kies anders! In een socialer Nederland hebben we twee opties:
Keuze 1: Niet alles hoeft naar de markt. Je kunt als overheid echt dingen zelf blijven doen.
Keuze 2: Sta voor goed werk, ook als overheid en opdrachtgever:
- Borg goede arbeidsvoorwaarden bij aanbestedingen. Gelijk werk = gelijk loon en gelijke kosten;
- Zorg voor voldoende budgetten. Oormerk ze, als het geld naar provincie of gemeente gaat;
- Zorg wettelijk voor goede overgang van het personeel, als een ander bedrijf het werk overneemt;
- Geef werknemers inspraak op de voorwaarden van een aanbesteding.