Gezonde leefstijl en werk

De zin en onzin van leefstijlprogramma’s

Fitte medewerkers zijn minder ziek en ervaren meer werkplezier. Dat is de gedachte achter leefstijlprogramma’s op het werk. En die programma’s vallen vaak onder duurzame inzetbaarheid. Zoals BRAVO (Bewegen Roken Alcohol Voeding Ontspanning) voor de verhoging van de individuele belastbaarheid. Maar is zo'n programma nuttig? Of is er meer nodig voor fitte medewerkers?

Leefstijlmaatregelen hebben weinig effect

Maatregelen die de kwaliteit van het werk verbeteren, zorgen dat medewerkers gezonder en veiliger kunnen werken. Maatregelen op de leefstijl van medewerkers hebben nauwelijks effect op de inzetbaarheid van medewerkers. Dat blijkt uit verschillende onderzoeken.

Eerst een veilige werkplek

Jouw werkgever moet eerst voldoen aan de Arbowet. En problemen bij de bron aanpakken (primaire preventie). Dus niet een stoppen met roken cursus aanbieden, terwijl je nog blootstaat aan ongezonde lasdampen. Hij moet eerst die dampen weghalen. Dus niet een cursus mindfulness geven zodat je leert omgaan met werkdruk. Terwijl je te veel werk voor te weinig tijd hebt en meer collega’s nodig hebt voor minder werkdruk. Werkgevers doen steeds meer aan “pleisters plakken” en “paracetamolletjes geven”. En pakken niet de echte werkoorzaak van het probleem aan.Terwijl dat juist zo nodig is om gezond aan het werk te blijven.

Mogelijk gevaar voor privacy

Er zijn zorgen over de privacy bij leefstijlprogramma’s. Zo mag een werkgever geen gezondheidsgegevens verzamelen van medewerkers. Maar wat als je werkgever coachingprogramma’s of slimme horloges aanbiedt? Dan kan hij toch inzicht krijgen in jouw beweging, slaappatronen en andere privé-zaken. Maak dus vooraf afspraken dat de werkgever jouw persoonlijke gegevens niet mag inzien.

Mag mijn werkgever zich bemoeien met mijn leefstijl?

Iedereen in Nederland heeft recht op bescherming van zijn grondrechten. Voor leefstijl zijn dat:

  1. Respect van lichaam, geest en privacy. 
  2. Bescherming tegen inbreuk op of beschadiging van lichaam, geest en privacy. 

Je werkgever mag zich niet zomaar dwingend mengen in jouw privéleven. Maar als je een bepaalde leefstijl hebt waardoor je slecht functioneert, mag hij je hierop soms aanspreken. De werkgever heeft ook instructierecht. Als jij de werkinstructies meerdere keren weigert, mag de werkgever je schorsen, je loon weigeren bij ziekte of je ontslaan. 

In de volgende drie gevallen mag een gezonde leefstijl worden bevorderd. Bij:

  • Het voorkomen van schade aan anderen door de werknemer 
  • Het voorkomen van schade aan de werknemer door de werkgever
  • Het ingaan op een verzoek van de werknemer zelf. 

Hoe krijg je vitale medewerkers op jouw werk?

  • Als de werkgever op papier heeft staan dat hij alle werkrisico’s zoveel mogelijk vermindert. En dat hij aangeeft hóe hij dat doet voor elk risico. Zo voorkom je onveilige en ziekmakende werkomstandigheden.
  • Als de werkgever de echte werkoorzaken aanpakt. Dat staat in de Arbowet en heet bronaanpak.
  • Als het werk is aangepast aan de mens en niet andersom (Artikel 3 lid 1c van de Arbowet).
  • Met aandacht voor zwaar werk en belastende factoren. Zwaar werk:
    - lichamelijk zware belasting
    - geestelijk zware belasting
    - onregelmatige werk- en rusttijden (ook nachtarbeid) 
    - zware arbeidsomstandigheden door de ruimte waarin je werkt.
    Bij zwaar werk, in bijvoorbeeld de bouw, ben je na een werkdag lichamelijk te moe om te sporten. Je werkgever wil misschien dat je door sporten nog meer werk aankan. Maar hij kan beter eerst jouw werk minder zwaar maken.
  • Als je mag meepraten over veilig en gezond werken en gezonde werktijden. Jij bent specialist van je eigen werk en kent goede oplossingen.
  • Door eerst ongezonde situaties in je werk aan te pakken die zorgen voor een ongezond leven! Denk aan chauffeurs die lang onderweg zijn. Daardoor hebben ze minder mogelijkheden om te sporten. Ze zitten lang stil en eten op onregelmatige tijden. Zorg eerst dat de roosters goed zijn. En dat de chauffeurs gezond en warm eten kunnen krijgen onderweg en in de nacht. Nachtwerkers en medewerkers in ploegendienst hebben te maken met een verstoord slaappatroon en daardoor een verstoorde hormoonhuishouding. Bij deze groep worden vaker ongezonde leefpatronen uitgelokt door het werk dan bij medewerkers in dagdienst. 
  • Een persoonlijke scan of slim horloge is geen alternatief voor een verplichte risico inventarisatie en evaluatie (RI&E) of voor een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO). Vragen in deze scans gaan nauwelijks over de werkomstandigheden (en de arbeidsrisico’s) waaronder je werkt.
  • Als FNV promoten we veilig en gezond werken voortdurend. Wij willen ook gezonde medewerkers. Leefstijlprogramma’s (zoals mindfulness, stoppen met roken en afvalprogramma’s) blijken onvoldoende effectief. We willen afspraken maken over het voorkomen of verminderen van risico’s op het werk.

Wil je toch voor jou en je collega’s afspraken maken over een leefstijlprogramma? Beantwoord dan de volgende vragen:

  • Staat in jouw bedrijf op papier hoe de risico’s van het werk zoveel mogelijk worden voorkomen of verminderd? Wordt hier naar gewerkt op de werkvloer? Is er genoeg aandacht voor veilig en gezond werken?
  • Kun je vrijwillig leefstijlmaatregelen volgen?
  • Zijn de resultaten uit leefstijlprogramma’s (zoals een gezondheidscontrole) anoniem?
  • Zijn er goede voorwaarden voor leefstijlprogramma’s? (Is er bijvoorbeeld voldoende tijd voor een lunchpauze? Is het abonnement voor een sportschool niet 50 km verderop?)
  • Kun je zonder gevolgen de leefstijlprogramma’s volgen? (Bijvoorbeeld een afvalprogramma zonder targets of boetes.)

Fit over de finish

Wil  je fit over de finish komen en gezond van je pensioen genieten, dan heb je zoveel meer nodig dan een leefstijlprogramma. Zoals een veilige en gezonde werkplek, werkzaamheden en werktijden. Dat je zelf ook kunt meebepalen hoe je je werk veilig en gezond indeelt. Dat je weet dat je bij je werkgever terecht kunt, dat hij naar je luistert en dat hij daar dan ook wat mee doet. En dat je zo nodig een opleiding kunt volgen.

Het Arbo-Adviespunt

Heb je een vraag over Gezond en Veilig Werk? Bijvoorbeeld over bedrijfsongevallen, fysieke belasting, RSI of veiligheid? Bel het Arbo-Adviespunt, maandag t/m vrijdag, van 9.00 tot 13.00 uur.

WORD LID EN STA STERKER IN JE (WERK)SCHOENEN

  • Invloed op je arbeidsvoorwaarden
  • Altijd hulp bij een toekomstig arbeidsconflict
  • Hulp bij letselschade en beroepsziekte
  • Een goede cao voor jouw sector
  • Persoonlijk advies over werk en loopbaan
  • Korting met je ledenpas
Cookies op websites van de FNV

De FNV gebruikt functionele cookies die noodzakelijk zijn om de websites zo goed mogelijk te laten functioneren. Daarnaast maken we optioneel gebruik van statistische en marketing cookies. De functionele en statistische cookies maken geen gebruik van persoonsgegevens. De marketing cookies worden gebruikt voor het personaliseren van advertenties. Onderstaand kun je toestemming geven voor het gebruik van cookies. Voor meer informatie, of om op ieder moment je instellingen weer te wijzigen, kun je terecht op onze pagina over de cookies.

Functionele cookies: Cookies die nodig zijn om te zorgen dat de websites naar behoren functioneert.

Statistische cookies

:

Geven inzicht in hoe onze bezoekers de websites gebruiken.

Marketing cookies

:

Deze cookies gebruiken we om de websites op jouw voorkeur af te stemmen.