Europese sociale dialoog
Naast de informatievoorziening vanuit ETUC en de ETUFs (de concrete samenwerking tussen vakbonden en de gezamenlijke lobby richting EU-wetgeving en beleid) kennen we op EU-niveau een belangrijk instrument: de verdragsrechtelijke Europese sociale dialoog.
Sociale dialoog en sociale partners cruciaal
De Europese sociale dialoog is een fundamenteel onderdeel van het Europees sociaal model en een belangrijk instrument om als vakbond zelf samen met de werkgevers het voortouw te nemen op die onderwerpen die op de werkplek het verschil kunnen maken. Deze dialoog omvat de overeenkomsten, besprekingen, onderhandelingen en gemeenschappelijke acties van Europese sociale partners.
Consultatie van de EU sociale partners over EU wetsvoorstellen
Op grond van artikel 154 VWEU moet de Europese Commissie de EU sociale partners raadplegen voordat zij beleidsmaatregelen op sociaal en arbeidsmarktterrein neemt. De EU sociale partners kunnen reageren op zo’n mogelijk EU initiatief van de Europese Commissie in 2 fasen (de officiële consultatie van de EU sociale partners door de Commissie), maar het is uiteindelijk aan de Commissie of en in hoeverre zij gehoor geeft aan de reacties van de EU sociale partners.
De eigen onderhandelingen van EU sociale partners
De EU sociale partners kunnen er krachtens artikel 155 VWEU ook voor kiezen zelf te onderhandelen en tot een akkoord te komen (in het kader van de EU sociale dialoog). Zij hebben dan 9 maanden om te onderhandelen (gedurende die tijd mag de Europese Commissie zelf niets doen). Deze onderhandelingen tussen de EU sociale partners kunnen als uitkomst hebben:
- Een overeenkomst die de sociale partners zelf ten uitvoer leggen volgens hun eigen specifieke procedures en praktijken alsmede die van de lidstaten (de zogenoemde autonome overeenkomsten, die in Nederland veelal middels een Aanbeveling van de Stichting van de Arbeid ten uitvoer worden gebracht, of
- een overeenkomst waarbij EU sociale partners gezamenlijk de Europese Commissie verzoeken om aan de Raad een voorstel voor te leggen voor een besluit inzake de tenuitvoerlegging ervan (de zogenoemde quasi wetgevende rol van de EU sociale partners), of
- geen overeenkomst, in welk geval de Commissie verder gaat met de behandeling van het voorstel in kwestie.
De ‘quasi wetgevende rol’ van de EU sociale partners (punt 2.) is in het verleden dé motor achter EU sociale wetgeving geweest, en heeft voor belangrijke Europese richtlijnen gezorgd, zoals de Uitzendrichtlijn en de richtlijn Deeltijdarbeid.
In 2023 zijn we als Europese sociale partners op sectoroverstijgend niveau begonnen aan de onderhandelingen over tele-thuiswerk en het recht op onbereikbaarheid. Het is de bedoeling dat de uiteindelijke overeenkomst ex artikel 155 VWEU voorgelegd wordt aan de Commissie om om te zetten in een EU wetgevingsvoorstel.
We zetten ons er met ETUC voor in om de komende jaren nieuw élan te geven aan deze quasi wetgevende rol van de EU sociale partners.
Op de hoogte blijven?
Wil je op de hoogte blijven van ons Europese en internationale vakbondswerk? Meld je dan aan voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.