Rotterdam terecht op vingers getikt

De gemeente Rotterdam is op de vingers getikt door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). De kwestie draait om het feit dat duizenden Rotterdammers die een uitkering krijgen jarenlang zijn gescreend door een discriminerend algoritme van de gemeente. Dat blijkt uit een onderzoek van de Rekenkamer Rotterdam. Rotterdam wilde met wat aanpassingen gewoon doorgaan met deze manier van fraude opsporen, maar nu grijpt de Autoriteit Persoonsgegevens in.

Met het gebruik van het algoritme is namelijk mogelijk de privacywet (AVG)  overschreden. Vakbond FNV is blij met inmenging van de Autoriteit Persoonsgegevens. ‘Hopelijk komt er nu definitief een einde aan het gebruik van dit soort onethische profilering’, zegt Maureen van der Pligt, FNV bestuurder Uitkeringsgerechtigden.

De FNV verzet zich al langere tijd tegen het gebruik van dit soort algoritmes waarbij de burger totaal geen idee heeft waarom er ineens een vinkje achter zijn of haar naam staat als mogelijke verdachte van fraude. De vakbond heeft samen met Platform Burgerrechten in 2021 al een dringende brief geschreven aan de gemeente Rotterdam om hun zorgen te uiten. In die brief werd de gemeente opgeroepen om per direct te stoppen met de bestaande opsporingsmethode voor bijstandsfraude.

Discriminatie

De FNV vindt de algoritmen discriminerend omdat er bij het opsporen van fraude een hogere risico-score werd toegekend aan jonge alleenstaande moeders en mensen die het Nederlands niet goed machtig zijn. ‘Ondanks het feit dat de rechter heeft bepaald dat het gebruik van een dergelijk systeem in strijd is met de privacywet (AVG) is de gemeente Rotterdam de algoritmes blijven gebruiken’, legt FNV-bestuurder Van der Pligt uit. ‘Zolang er op deze manier mensen mogelijk onterecht in een fout rijtje komen te staan moet je er acuut mee stoppen en niet met wat aanpassingen denken gewoon door te kunnen gaan. Het moet afgelopen zijn met het voortdurende wantrouwen richting uitkeringsgerechtigden. Is er nu nog steeds geen lering getrokken uit de toeslagenaffaire?’

Rechtszaak

De FNV wil namens getroffen bijstandsgerechtigden naar de rechter stappen. ‘Wij willen onderzoeken of we een juridische claim kunnen indienen. De brief van de Autoriteit Persoonsgegevens zal ons daar zeker bij helpen’, aldus Van der Pligt. In de brief wordt de gemeente om opheldering gevraagd waarom ze door is gegaan met de inzet van algoritmes. Ook dient de gemeente de financiële en immateriële schade vast te stellen die burgers kunnen hebben geleden. Daar heeft de Rotterdam twee maanden de tijd voor gekregen.