Versoepeling strafmaatregelen uitkeringsgerechtigden goede stap, nu verder
De FNV juicht de door demissionair staatssecretaris Dennis Wiersma aangekondigde versoepelingen van de strafmaatregelen voor uitkeringsgerechtigden toe, maar vindt dat ze niet ver genoeg gaan en waarschuwt ook voor willekeur.
Kitty Jong, vicevoorzitter FNV: ‘Een goede stap van de staatssecretaris, waar wij al jarenlang voor hebben gepleit. Maar we moeten nu doorpakken. De versoepelingen die nu zijn aangekondigd veranderen het systeem niet. We moeten naar een ander systeem waarin de overheid haar vertrouwen in de burger toont en waarin ruimte is voor het maken van fouten: dat kan immers iedere burger en dus ook uitkeringsgerechtigde overkomen. Het systeem is veel te ingewikkeld, teveel gericht op wantrouwen en het onderscheppen van iedere foutje dat wordt gemaakt. Daarbij wordt de uitkeringsgerechtigde als fraudeur gezien en de strafmaat is ook buitenproportioneel. En dat terwijl dezelfde overheid buitengewoon soepel is richting grote ondernemingen. Dat is in onbalans.’
Maatwerk wenselijk
De versoepelingen gaan over de terugbetalingstermijn als een uitkeringsgerechtigde te veel geld heeft ontvangen of als de uitkeringsgerechtigde per ongeluk een fout heeft gemaakt. Jong: ‘De staatssecretaris laat de invulling alleen wel over aan de gemeente, het UWV en de Sociale Verzekeringsbank. Je wil dus maatwerk, maar het gevaar van willekeur ligt op de loer. Dat kan nooit de bedoeling zijn.’
Meten met twee maten
Er wordt volgens de FNV ook gemeten met twee maten als het gaat om fraude. Jong: ‘Fraude in de sociale zekerheid wordt anders benaderd dan bijvoorbeeld vermogensfraude en faillissementsfraude. Terwijl uit cijfers blijkt dat de bedragen die met uitkeringsfraude samenhangen in het niet vallen bij de bedragen, gemoeid met vermogensfraude.’ Zo publiceerde RTL Nieuws in 2017 een artikel waarin de zender meldde dat op een bedrag van ruim 77 miljard aan uitkeringen slechts tussen de 120 en 150 miljoen aan fraude werd ontdekt. Jong: ‘Maar de uitkeringsgerechtigde die een tas met boodschappen van haar moeder aanneemt krijgt een boete en als je je miljoenen vermogen verzwegen hebt mag je gebruik maken van de inkeerregeling.’
Onredelijke stafmaat
Volgens de vakbond zijn ook de verhoudingen zoek als het gaat om de strafmaat en zorgt dat, naast de strikte toepassingen van de regels, voor veel onrecht en leed. In de toeslagenaffaire moest een ouder ruim 27.500 euro terugbetalen omdat er een bedrag van 77 euro niet was betaald. Jong: ‘Wij willen dat de staatssecretaris dat soort onredelijke straffen uitbant. De staatssecretaris wil daar nog over nadenken, maar waarom nog extra leed veroorzaken als dat niet nodig is?’
