Week Kamerdebat Klimaatakkoord cruciaal voor slagen onderhandelingen

Het ontbreken van politiek leiderschap bij de klimaatonderhandelingen maakt dat er op dit moment geen zicht is op een ambitieus en eerlijk klimaatakkoord waarvan een arbeidsmarktplan deel uitmaakt. Dat is de conclusie die Milieudefensie en FNV trekken in de week voor het Tweede Kamerdebat over het klimaatakkoord op woensdag 31 oktober.

In een brief aan het kabinet en de Tweede Kamer benoemen de organisaties vijf punten, waarop het kabinetsbeleid volstrekt onvoldoende is. Om dit te doorbreken is het van het allergrootste belang dat het kabinet leiderschap toont en duidelijke kaders stelt aan het klimaatakkoord.

Donald Pols, directeur Milieudefensie: ‘Het klimaat wacht niet op onderhandelaars die jaren alleen maar praten. Het IPCC-rapport en de Urgenda-zaak laten zien dat haast geboden is. Nu al loopt het akkoord door uitstel vertraging op. Het kabinet moet voor de noodzakelijke snelheid zorgen door de onderhandelaars meer duidelijkheid te geven over budgettaire en beleidsmatige kaders, bijvoorbeeld door te garanderen dat de transitie voor huishoudens betaalbaar is door te zorgen dat ook grote vervuilende bedrijven meebetalen.'

Kitty Jong, vicevoorzitter FNV: ‘Het is van doorslaggevend belang voor het slagen van het Klimaatakkoord dat er genoeg draagvlak is bij de bevolking. Dit is niet louter een technologische transitie, maar vooral een maatschappelijke. Lusten en lasten moeten eerlijk verdeeld worden, de nieuwe sectoren in de energietransitie moeten echte, groene banen opleveren voor zowel jongeren als oudere werknemers die de overstap gaan maken. En werknemers in de fossiele industrie laten we niet in de kou staan.’

FNV en Milieudefensie willen dat het kabinet duidelijk richting geeft en kaders stelt aan het Klimaatakkoord op de volgende punten:

1. Een eerlijke verdeling van lusten en lasten, de omslag naar schone oplossingen moet voor iedereen betaalbaar zijn en iedereen moet mee kunnen doen. Dit is van cruciaal belang voor het verkrijgen van maatschappelijk draagvlak. Dit betekent dat grote industriële bedrijven betalen voor CO2-vervuiling, als prikkel voor eerlijk en effectief klimaatbeleid. Het Rijk regelt dat door onvoorwaardelijke invoering van een CO2-prijs en/of (energie/brandstof)belasting.

2. Een arbeidsmarktplan, toegesneden op nieuwe beroepen die ontstaan (bijvoorbeeld in de offshore windindustrie) en oude beroepen die niet meer nodig zijn (zoals kolencentrales). Tienduizenden mensen veranderen van baan en moeten worden opgeleid voor een nieuw vak. Jongeren moeten nieuwe opleidingen gaan volgen. Als er tekorten aan vakkrachten ontstaan, mislukt de energietransitie. Het arbeidsmarktplan moet landelijke afspraken en regionale actieplannen bevatten, vergelijkbaar met het plan in de Zorgsector. Dit betekent opdracht geven aan de sectortafels en budget beschikbaar stellen voor een arbeidsmarktplan waarin sociaal aanbesteden, vaste banen, veilige arbeidsomstandigheden en zeggenschap de norm zijn.

3. Het Rijk moet (conform SER advies) invulling geven aan zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid door het inrichten van een kolenfonds om de arbeidsmarkt- en sociale gevolgen voor werknemers in de hele kolenketen op te vangen, die langdurig werkloos dreigen te worden. Een kolenfonds waar het Rijk financieel aan bijdraagt is hier de oplossing.

4. In een ambitieus klimaatbeleid worden in deze kabinetsperiode 100.000 huurwoningen op hoog niveau gerenoveerd, bovenop het lopende renovatieprogramma van de woningbouwcorporaties. In het Klimaatakkoord moet gestart worden met de minst koopkrachtige huurders. Om te zorgen dat door de verduurzaming hun woonlasten niet stijgen moet er voldoende investeringsruimte bij de coöperaties zijn. Het kabinet moet daarom middelen vrijmaken waarmee de renovaties in de sociale huursector grotendeels kan worden gesubsidieerd.

5. In een ambitieus klimaatbeleid moeten we heel zuinig zijn op onze bossen en bodems, want het opslaan van CO2 daarin is een cruciale klimaatoplossing. Het klimaatakkoord dreigt juist bossen en bodems aan te tasten, want de verwachting een verviervoudiging van het gebruik van biomassa in Nederland. Het risico is groot dat dit leidt tot veel extra CO2-uitstoot, elders of later. Nodig is dat het kabinet garandeert dat het gebruik van biomassa in de klimaattransitie sociaal en ecologisch duurzaam is. Dit betekent dat landbouwgewassen niet gebruikt mogen worden voor biobrandstoffen en houtige biomassa alleen uit reststromen mag komen.

Als het kabinet niet bereid is aan de genoemde punten te voldoen, en ook het Tweede Kamerdebat over het Klimaatakkoord zou daar volgende week geen zicht op bieden, dan zien Milieudefensie en FNV absoluut niet hoe we in Nederland komen tot een maatschappelijk verantwoorde energietransitie. Beide organisaties zullen zich in dat geval beraden op hun positie in het verdere proces.

> brief Klimaatakkoord minister Wiebes FNV en Milieudefensie.pdf

> FNV-visie klimaatbeleid en energietransitie (pdf)

De FNV heeft een nieuwe website. Hierdoor kan het zijn dat links op deze pagina niet werken of afbeeldingen niet zichtbaar zijn. Excuses voor het ongemak.