Vakbonden voor democratie – Solidariteit met Belarus

Terwijl de wereld worstelt met de opkomst van autoritaire regimes, wordt de cruciale rol van vakbonden als verdedigers van democratie vaak over het hoofd gezien. Een schrijnend voorbeeld hiervan is te vinden in het hart van Europa: Belarus.

Onafhankelijke vakbonden opgeheven

Deze week is het drie jaar geleden dat het autoritaire regime in Belarus de onafhankelijke vakbonden ontbond, hun leiders gevangenzette, velen dwong tot ballingschap en honderden vakbondsleden onderwierp aan arrestaties en martelingen.

Protest bij Belarussische ambassade Den Haag

Daarom staat de FNV vandaag op 16 april samen met een aantal andere maatschappelijke organisaties bij de ambassade van Belarus. Uit solidariteit met de vakbondscollega’s in Belarus en in ballingschap.

Het regime van Lukashenko heeft de onafhankelijke vakbonden als "extremistische" organisaties bestempeld. De leiders zijn via politieke showprocessen tot lange gevangenisstraffen veroordeeld. Omdat de regering zich bewust is van haar eigen gebrek aan legitimiteit zonder tenminste de schijn van vakbondsvertegenwoordiging,  heeft zij een door de staat gecontroleerde loyale vakbond opgezet. Dit is een van de meest grove schendingen van de fundamentele vakbondsrechten. 

Fundamentele arbeidsrechten

Ook aanwezig bij dit protest is Catelene Passchier, voorzitter van de werknemersgeleding bij de - tripartiet bestuurde - ILO: “Ondanks deze repressie laten de werknemers en onafhankelijke vakbonden van Belarus zich niet intimideren. Samen met de internationale vakbeweging  hebben zij – met inzet van alle toezicht mechanismen die de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) heeft – uiteindelijk bereikt dat de ILO Artikel 33 van de ILO-grondwet heeft ingezet. Dit houdt in dat de Belarussische regering wordt verplicht om de fundamentele arbeidsrechten te respecteren, waaronder vrijheid van vakvereniging en collectieve onderhandelingen, en dat de andere lidstaten van de ILO hun relaties met Belarus – voor zover ze die nog hebben - moeten heroverwegen en afbouwen”.

Vakbondswerk is geen misdaad

Zoals onze Belarussische collega's zeggen: vakbondswerk is geen misdaad. Integendeel, het vormt een essentieel fundament van democratie voor alle werknemers. Onderzoek van de Internationale Vakbondsconfederatie (ITUC) heeft opgeleverd dat waar werknemers fundamentele arbeidsrechten genieten, de democratie over het algemeen sterker en duurzamer is. De Global Rights Index van de ITUC classificeerde Belarus in 2024 als een van de tien slechtste landen ter wereld voor werknemersrechten. Het is dan ook geen verrassing dat Belarus volgens internationale democratie-indexen tot de minst democratische landen ter wereld behoort.

Internationale solidariteit is noodzaak

In een geglobaliseerde economie leven we steeds meer in een onderling verbonden politiek en sociaal systeem. Als vakbonden en werknemers in Nederland zijn we daarom solidair met onze collega-arbeiders, waar ter wereld hun arbeidsrechten en hun vakbonden ook worden aangevallen.