Wet ingroeiquotum en streefcijfers
Of zelf aan de slag als ondernemingsraad?
Voor grote bedrijven in Nederland geldt sinds 1 januari 2022 een nieuwe wet die als doel heeft om de verhouding tussen vrouwen en mannen in de top en subtop evenwichtiger te maken, daarvoor zijn in het Burgerlijk Wetboek een aantal artikelen aangepast. De wet is bekend om het quotum – ook bekend als het ‘vrouwenquotum’ of ‘diversiteitsquotum’ – maar bevat ook andere regelingen.
De wet bestaat uit een ingroeiquotum voor de raad van commissarissen (rvc) voor de ongeveer 100 beursgenoteerde bedrijven in Nederland. Dat betekent dat minimaal 1/3 van het aantal commissarissen man moet zijn en minimaal 1/3 vrouw. Daarnaast bevat de wet een streefcijferregeling en transparantieverplichting voor de 5.000 ‘grote’ vennootschappen in Nederland. Die grote vennootschappen moeten aan de SER rapporteren over de man-vrouwverhouding in het bestuur, de rvc en de subtop. Ze moeten bovendien laten zien welke streefcijfers en bijbehorende plannen van aanpak ze hebben opgesteld om diversiteit in de (sub)top te vergroten. De or bij bedrijven die dit aangaat heeft instemmingsrecht op de plannen, het gaat hier om het aanstellingsbeleid.
Er kunnen daarnaast veel redenen zijn om als or kritisch te kijken naar het diversiteitsbeleid in de hele organisatie en niet alleen aan de top. Bijvoorbeeld door de krapte op de arbeidsmarkt (moeten we niet eens andere dan de gebruikelijke collega’s zoeken?), maatschappelijke verantwoordelijkheid etc. Voor ondernemingsraden die diversiteit belangrijk vinden biedt de wet kansen. Maar als je organisatie niet onder de verplichting valt zijn er ook handige haakjes om er mee aan de slag te gaan.
De SER heeft tools en hulpmiddelen ontwikkeld voor bedrijven om aan de wetgeving te voldoen. Deze zijn ook inspirerend voor andere bedrijven, die niet moeten maar wel willen. Zie https://www.ser.nl/nl/thema/diversiteitsportaal/tools .
Ondernemingsraden hebben verschillende mogelijkheden als het om diversiteit in de organisatie gaat:
Recht op informatie: je kunt laten uitzoeken hoe het personeelsbestand er jouw organisatie uitziet. Je kunt zelf een enquête houden, of gesprekken voeren met je collega’s.
Initiatief: je kunt als or zelf een initiatiefvoorstel maken op dit onderwerp.
Instemming: bij wijzigingen in het aanstellingsbeleid kun je diversiteit als criterium nemen om een voorstel te beoordelen.
Voordracht van een commissaris bij beurgenoteerde bedrijven die onder de wet vallen: let goed op, als je voordracht niet past in het quotum dan blijft de vacature leeg. Je mag dan als or een nieuwe voordracht doen, dat recht vervalt niet.