OR en arbeidsvoorwaarden: een voorbeeld

De verzelfstandiging van een gemeentelijke afdeling naar een zelfstandige stichting maakte de komst van een andere cao noodzakelijk. De ondernemingsraad dacht dit varkentje zelf te kunnen wassen, maar dat bleek lastiger dan het leek. Pim Schuitema, dierverzorger bij Utrecht Natuurlijk én kaderlid van FNV Overheid, vertelt waarom dit traject hem dubbel zo blij heeft gemaakt met zijn vakbondslidmaatschap.

'Utrecht Natuurlijk brengt voor alle inwoners de natuur dichterbij en maakt Utrecht groener, gezonder en duurzamer. We hebben vijf stadsboerderijen en zes stadstuinen open voor publiek, en we organiseren activiteiten, cursussen en evenementen. We waren onderdeel van de gemeentelijke afdeling Natuur- en Milieueducatie, maar in 2015 zijn we verzelfstandigd. In 2019 werd bekend dat we zouden overgaan naar een andere cao omdat onze stichting niet meer onder de werkingssfeer van de cao Gemeenten viel. Om die reden hebben we gekozen voor de overstap naar de cao voor verzelfstandigde maatschappelijke organisaties. Ook moest er onderhandeld worden over een nieuw sociaal plan.'

Nieuwe or-voorzitter

'De directie zei: “Normaal doen we zo’n traject met de vakbonden, maar we willen een snelle overgang en de ondernemingsraad kent de functies en het personeel, dus we willen het overleg met de or voeren.” Maar ik wilde er ook het mijne van weten. Ik wilde meedenken en meepraten in dat cao-overgangstraject. Toevallig werd rond die tijd een nieuwe or gekozen, dus toen heb ik me kandidaat gesteld. Uiteindelijk ben ik de nieuwe or-voorzitter geworden.

Binnen de or overheerste het gevoel dat we het inderdaad heel goed konden. We vroegen onbeperkt tijd om breed informatie te kunnen inwinnen, om collega’s te kunnen bevragen, en de mogelijkheid om een adviseur te kunnen inschakelen. En er was zowel bij het personeel als de achterban het gevoel dat de bonden in 2015, toen we een zelfstandige stichting werden, iets te veel namens en niet mét het personeel had besloten.'

'Maar goed, ik ben hier dan wel al tien jaar dierverzorger, maar van een cao afsluiten, laat staan een sociaal plan, heb ik echt niet veel verstand. Dus ik dacht: ik ben niet voor niets FNV-lid, dus ik ga daar maar eens vragen wat de bond in dit geval voor mij kan doen. Ik kwam in contact met bestuurder Gijsbert Boggia die uitgebreid de tijd voor me nam. Hij zei dat het niet om de bond ging, maar om goede afspraken. Hij raadde me af om als or deze kar te gaan trekken, maar als we dat dan tóch wilden, dan kon hij nog wel een adviesbureau adviseren.'

De fnv kwam wel

'Utrecht Natuurlijk is een relatief kleine organisatie met 85 medewerkers in vaste dienst en we hebben al helemaal niet veel FNV-leden. Dus hebben we een adviseur ingeschakeld. Deze heeft de or wegwijs gemaakt in de cao en de eerste versies van het sociale plan. We hebben samen met de adviseur het sociaal plan verder doorontwikkeld. We konden daarna met een beter plan naar de vakbond stappen zodat die minder tijd en energie nodig had om het af te ronden. De adviseur had namelijk ontdekt dat de directie, anders dan de directie zelf beweerde, hierover niet met de or mocht onderhandelen. Dat stond in onze oude cao onder het kopje 'Overgang cao'.'

'We hebben zowel CNV als FNV benaderd. Het CNV was blij met de uitnodiging, zeiden ze, maar bedankte voor de eer wegens gebrek aan tijd en energie. De FNV kwam wel, opnieuw in de persoon van Gijsbert Boggia maar deze keer samen met zijn collega Sietske Smit. Sietske werd onze contactpersoon.'

Kennis en kunde

'Gaande het traject zijn we helemaal fan van Sietske geworden. Het contact verliep goed en heel vertrouwd. Zo hebben we onder meer afgesproken dat de medewerkers in de mogelijkheid werden gesteld een bijeenkomst bij te wonen waar zij konden aangeven wat voor hun belangrijk is. Ook het resultaat zou eerst aan de medewerkers worden voorgelegd voordat de FNV akkoord zou gaan. En in haar onderhandelingen met de directie was ze scherp. We dachten dat onze adviseur al veel wist, maar dat bleek peanuts vergeleken met de kennis en kunde van Sietske. Ik durf dan ook te stellen dat we in het proces veel zouden hebben gemist als we de bond niet hadden ingeschakeld.'

'Uiteindelijk hebben we als or en bond samen het hele traject doorlopen. Alle medewerkers hebben inspraak gekregen in het eindresultaat. Daarin gaat iedereen er op sommige punten iets op vooruit, maar op andere punten helaas soms ook iets achteruit. De speciaal benoemde belangrijke bestaande rechten blijven behouden zonder einddatum. De medewerkers hebben unaniem met het eindresultaat ingestemd.'

'Tijdens de laatste medewerkersbijeenkomst over de cao en het sociaal plan hebben veel collega’s aangegeven zeer tevreden te zijn over de inzet van FNV Overheid en het behaalde resultaat. Daardoor heeft de bond er nu bij Utrecht Natuurlijk meer leden bij. Ook als or hebben we de FNV beter leren kennen. We gaan zeker meer gebruik maken van de diensten van de bond.'