VMP-programma: Bloemen

In ons VMP-programma voor de waardeketen bloemen willen we bereiken dat regeringen en werkgevers voor een veilige en gezonde werkomgeving zorgen, waarin de werkers gevrijwaard zijn van seksueel geweld en ze een leefbaar loon ontvangen. Lees hieronder hoe we te werk gaan.

Historisch gezien was Nederland altijd vooral bloemenexporteur. De afgelopen decennia zijn steeds meer bloementelers, waaronder Nederlandse, bloemen gaan telen in lagelonenlanden, vooral in Afrika. Het merendeel van die bloemen wordt verhandeld via Nederland, dat zo een knooppunt in de mondiale bloemenhandel is geworden.

Hoe ziet het werk eruit

Bij de teelt in Afrika doen vrouwen het zware en monotone werk, zoals het plukken. Ze worden daarvoor slecht betaald. Vaak moeten de vrouwen een heel gezin onderhouden, maar de lonen liggen te laag om aan basisbehoeften te voldoen. Gemiddeld verdienen vrouwen in de Afrikaanse bloemensector tussen de 25 en 50 euro per maand. Mannen doen het minder zware werk en verdienen meer.

Veiligheid en gezondheid

De vrouwen lopen veel risico’s, onder meer door het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Sommige, in Europa verboden, middelen veroorzaken kanker, ademhalingsproblemen en onvruchtbaarheid. Het werk, vaak in een onnatuurlijke houding met veel herhaalde bewegingen, leidt tot overbelasting en tot aandoeningen aan gewrichten, pezen en spieren. Werkgevers geven geen goede instructies en voorzien niet in beschermingsmiddelen en gezondheidschecks. Ook ontbreken voorzieningen voor kinderopvang of om borstvoeding te geven. Veel vrouwen stoppen daarom noodgedwongen met werken als ze kinderen krijgen. Seksuele intimidatie is wijd verbreid. De sterk hiërarchische verhoudingen tussen mannen en vrouwen en het onzekere werk dragen hieraan bij. Vrouwen missen vaak de zeggenschap om misbruik aan de kaak te stellen of worden niet gehoord.

Vakbonden en regelgeving

Veel bloemen producerende landen hebben de ILO-conventies C184 (voor gezondheid en veiligheid in de agrarische sector) en C190 (tegen geweld en intimidatie op de werkvloer) niet geratificeerd. En in landen die dat wel hebben gedaan, ontbreekt het vaak aan toezicht. Vakbonden kunnen moeilijk een vuist maken omdat werkgevers hen tegenwerken en werkers in de bloemensector zich niet organiseren uit angst hun baan te verliezen. Daardoor komen er maar weinig cao’s tot stand. Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in vakbonden, met name in de leiding. Bij  keurmerken die uitwassen moeten uitsluiten, zijn fatsoenlijk werk en vakbondsrechten vaak een ondergeschoven kindje. Bovendien zijn bonden niet betrokken bij de uitvoering en monitoring.

Ons doel

We willen dat regeringen en werkgevers voor een veilige en gezonde werkomgeving zorgen, waarin de werkers gevrijwaard zijn van seksueel geweld en ze een leefbaar loon ontvangen.

Hoe gaan we te werk?

We hanteren vier strategieën om ons doel te bereiken:

• Versterking van vakbonden. Die moeten inclusief zijn, dus open staan voor vrouwen, ook op leidinggevende posten. Waar vakbonden niet kunnen opereren, zoeken we naar andere vormen van vertegenwoordiging. Een belangrijke taak is het onderzoeken, aanklagen en uitbannen van seksuele intimidatie. Ook het opkomen voor een leefbaar loon en veilige en gezonde werkomstandigheden heeft hoge prioriteit.

• Bloemenbedrijven, veilingen en supermarkten beïnvloeden. Bij hen dringen we aan op het voeren van een sociale dialoog, het afsluiten van cao’s die een leefbaar loon garanderen en op overeenkomsten tegen onder meer seksuele intimidatie. Ook komen we op voor het recht om je te organiseren. Samen met het Dutch Employers' Cooperation Programme (DECP) ontwikkelen we in de productielanden een langetermijnvisie voor de sector. Via het Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO)-convenant rond bloemen werken we samen met bedrijven en inkopers aan ons doel.

• Meer aandacht voor arbeidsnormen bij keurmerken. We dringen er bij certificerende instanties op aan dat ze meer aandacht besteden aan fatsoenlijk werk en dat ze vakbonden betrekken bij de naleving van arbeidsnormen.

• Betere wetten en regels. We oefenen druk uit op regeringen van bloemen producerende landen om de ILO-conventies C184 en C190 te ratificeren en een minimumloon in te voeren of te verhogen.

Waar zijn we actief?

In Ethiopië, Oeganda en sub-Sahara Afrika*.

* We gebruiken de term ‘sub-Sahara Afrika’ omdat er verschillende landen betrokken zijn bij een (regionaal) project of programma.