Succesvolle sociale dialoog in groente- & fruitsector Peru

Sociale dialoog is steeds meer ingeburgerd in Peru. En dat is bijzonder in een land waar tot tien jaar geleden eigenlijk geen sprake was van een vruchtbaar gesprek tussen werknemers en werkgevers. Maar wat levert dat op?

Mensen op weg naar hun werk op een blauwe bessenplantage in Peru

In de op exportgerichte groente- en fruitsector zien we een steeds betere relatie tussen werkgever en werknemers. Met als resultaat betere werkomstandigheden voor de mensen die in de velden werken aan de blauwe bessen, avocado’s en groene asperges die ook bij ons in de supermarkt liggen. Eén van de grootste bedrijven in de groente- en fruitsector in Peru geeft het voorbeeld: na een wilde staking in 2014 moest het écht anders. Mede dankzij Mondiaal FNV worden daar nu de vruchten van geplukt. 

Onvrede over werkomstandigheden 

“Ik was in 2011 voor de eerste keer in gesprek met Camposol”, herinnert Samuel – lokale consultant van Mondiaal FNV in Peru - zich. In 2013 had hij het vertrouwen van het bedrijf gewonnen en mocht hij het terrein op. Dat was de eerste doorbraak. “Ik trof destijds een hele andere situatie aan. De faciliteiten voor medewerkers – zoals toiletten – waren heel slecht. Bovendien was er veel onvrede onder de medewerkers: over de respectloze manier waarop ze werden behandeld door supervisors en over het feit dat ze geacht werden over te werken, zonder compensatie.” 

Samuel Machacuay

Stakingen met grote impact 

Die onvrede onder de medewerkers leidde in 2014 tot een heftige staking, mede onder leiding van de vakbonden die toen nog vrij klein waren. Een voormalig medewerker weet het nog goed: “Er werden dingen vernield, er werden stenen gegooid, ook naar het kantoor waar de managers zaten. We waren écht bang; het voelde alsof we vijanden waren! En dat terwijl we toch allemaal van hetzelfde bedrijf zijn.” De federatie CGTP adviseerde de bonden om te stappen met hun acties, maar die hadden daar geen oren naar. De maat was echt vol. Dat leidde uiteindelijk tot harde maatregelen vanuit het bedrijf: de leiders van de vakbonden werden verantwoordelijk gehouden voor de stakingen en werden gearresteerd en vervolgens zelfs ontslagen. Elidia – leider bij vakbond Sitecasa – vertelt: “Mijn man was in 2014 voorzitter van de bond en werd ontslagen.. dat was een ontzettend verdrietige en angstige tijd voor de vakbond, maar zeker ook voor mijn familie.” 

Aan de keukentafel 

De stakingen in 2014 blijken een keerpunt. Zowel het bedrijf als werknemers vonden: dit kan zo niet langer, we moeten aan tafel. Er werd een bijeenkomst georganiseerd in Lima, waarbij het management van Camposol, de vakbond en de vakcentrale CGTP aanwezig waren. “Dat was een informeel overleg, aan de keukentafel”, glimlacht Samuel, “een werkwijze die we nét hadden geleerd tijdens ons werkbezoek aan de FNV in Nederland. En daar – aan die keukentafel - werd voor het eerst door beide partijen gezegd: we hebben sociale dialoog nodig!”  

Investeren in continue dialoog 

Het samen aan tafel gaan werd een gewoonte binnen het bedrijf. “Vanaf 2014 hebben we iedere maand een ronde tafel met de vakbonden”, vertelt Sandro Zumaran – de huidige manager Mens en Cultuur van Camposol. Deze overleggen helpen zowel de medewerkers, maar ook het bedrijf. “Medewerkers kunnen aankaarten waar verbeteringen nodig zijn en daar worden wij als bedrijf natuurlijk ook beter van”, aldus Zumaran.  “We merken dat het sociale dialoog echt de ruimte creëert om omstandigheden te verbeteren.” Om dat gesprek op een goede manier te kunnen voeren is er – mede met support van de FNV en DECP – geïnvesteerd in onder andere win-win-trainingen voor vakbondsleiders én management.   

Van strijd naar win-win 

“Ook op dit moment zijn er nog steeds onenigheden tussen het bedrijf en werknemers, die zullen ook niet verdwijnen”, aldus Samuel. “Zolang er gewerkt wordt, zijn er ook conflicten. Sociale dialoog biedt een methode, de ruimte, om die conflicten op een goede manier met elkaar te bespreken en op te lossen, met begrip voor elkaars standpunten.”

Elidia ziet dat er veel veranderd is: “Toen mijn man ontslagen werd, waren de verhoudingen compleet anders. Ik merk dat het bedrijf nu oprecht een open dialoog voert met ons als medewerkers: het management leeft zich in onze leefwereld en onze cultuur.” En dat gaat zelfs zover dat Camposol de mens nu als belangrijkste waarde heeft benoemd van het bedrijf.

Manager Sandro over deze strategie: “We ontwikkelen tot een organisatie die mens centraal zet en dat is bij sociale dialoog ook het geval! Als ik andere bedrijven vertel over het nut van sociale dialoog, dan vertel ik ze wat de resultaten daarvan zijn: je productiviteit gaat omhoog, net als je reputatie én je pakt er ook je sociale verantwoordelijkheid mee: win-win dus!” 

Transport naar de velden is verbeterd door sociale dialoog

Tekst Marleen Laverman/fotografie Roderick Polak