Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) onderzocht de arbeidsomstandigheden op Zuid-Afrikaanse wijnplantages en kwam 28 januari met een rapport. Daaruit blijkt dat werknemers worden geconfronteerd met te lage lonen om van te leven, ondermaatse huisvesting op boerderijen, gezondheidsrisico’s door onzorgvuldig gebruik van pesticiden, en verzet tegen vakbonden. 20-25% van de verkochte wijn in Nederland komt uit Zuid-Afrika.
Zuid-Afrikaanse vakbond CSAAWU bracht de situatie op 5 plantages in kaart voor de studie. De bond heeft een zware dobber aan het verbeteren van arbeidsomstandigheden op wijnplantages, slechts 4 procent van de werkenden is lid. Het rapport schetst een sfeer van onderling wantrouwen – een situatie waarin de arbeidsverhoudingen zwaar onder druk staan. Arbeiders zijn van hun werkgever afhankelijk voor huisvesting, wat bijdraagt aan een ongelijke machtsverhouding. De boeren bedreigen vakbondsleden en organizers en bieden voordelen aan werknemers die geen lid zijn van een bond.
Jos Hendriks, FNV bestuurder voedingsindustrie, geeft aan dat Nederlandse supermarkten hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor de wijze waarop hun wijn tot stand komt: ‘De 5 grote supermarkten uit dit rapport blijken geen effectief beleid te voeren om misstanden bij wijnproductie te voorkomen. Zij hebben een verantwoordelijkheid om hierin stappen te zetten, zeker bij de schending van vakbondsrechten in hun eigen toeleveringsketen.’
De FNV Werkgroep Internationale Zaken Industrie/Agrarisch uit haar solidariteit met de Zuid-Afrikaanse vakbond met de verklaring: FNV supports CSAAWU in their struggle for fair labour conditions in the wine industry in South Africa!