Hoe is het gesteld met de positie van vrouwen in de spoorsector?
Women in Rail conferentie in Brussel
Op 2 september 2025 waren drie kaderleden van FNV Spoor aanwezig bij de Women in Rail (WIR) Conference in Brussel. De bijeenkomst bracht vakbonden, Europese instellingen en spoorbedrijven samen om de positie van vrouwen in de spoorsector te bespreken en te verbeteren.
Belang van samenwerking en sociale dialoog
De conferentie werd geopend door Matthias Rohman, voorzitter van de Social Dialogue. Hij benadrukte het belang van de aanwezigheid van vrouwen op dit podium.
Giorgio Tutti (voorzitter ETF Rail) vertelde waar de WIR (Women in Rail) vandaan komt en hoe de weg is geweest om de WIR op de kaart te zetten. Dit heeft geresulteerd in een verdrag dat in 2021 is goedgekeurd door de EU. Ook nu is er nog veel werk te verzetten om de spoorsector aantrekkelijker voor vrouwen te maken. Het is belangrijk om de positie van vrouwen te versterken en het werk aantrekkelijker te maken. Samenwerking binnen Europa is belangrijk, zeker ook voor de positie van vrouwen. Ook binnen de EU is er nog veel te doen. In de “Sociale Dialoog” -een krachtig instrument tussen de EU en de vakbonden- wordt geprobeerd om zaken op de kaart te zetten en daadwerkelijk te realiseren.
Alberto Mazolla (voorzitter CER) gaf aan hoe belangrijk gelijkwaardigheid is binnen de CER (Samenwerkingsverband van Europese Spoorweg- en Infrastructuurbedrijven). De CER maakt zich hard voor deze zaak en committeert zich aan het boeken van vooruitgang voor vrouwen, hun rechten en hun positie binnen de spoorwegen.
Livia Spera (Secretaris-Generaal ETF) gaf aan dat deze dag belangrijk is voor vrouwen. De spoorsector is een belangrijke, strategische en groeiende sector. Het is van groot belang dat er meer vrouwen in het spoor komen. Het is een uitdaging om vrouwen aan te trekken binnen de spoorwegen, dit is een uitdaging in andere sectoren binnen het transport in het algemeen. De ETF zet zich volledig in voor vrouwen en hun rechten, positie, salaris, enzovoort – niet alleen binnen de spoorwegen, maar voor iedereen. Om concurrerend te zijn met andere sectoren moet de spoorsector aantrekkelijk zijn om te werken.
Eva Schultz (lid van het kabinet van de Executive Vice President, Social Rights and Skills, Quality Jobs and Preparedness) benadrukte het belang van inzet op gelijkwaardigheid en dat er binnen de EU afspraken zijn gemaakt om dit te bewerkstelligen. Het draait om de mens die het werk doet: hun rechten, vaardigheden, toewijding, maar vooral gelijkwaardigheid, waaronder gendergelijkheid. Er valt nog veel te winnen op het gebied van rechten tot gendergelijkheid en het doorbreken van stereotypes. Er moet aandacht zijn voor het tegengaan van deze stereotypes. Het ontwikkelen van “quality jobs”, aannamebeleid, vaardigheden en een gelijkwaardige positie van werknemers – in veel gevallen vrouwen – is essentieel. De sector moet aantrekkelijk zijn of worden gemaakt voor jonge vrouwen en hun carrièremogelijkheden binnen de spoorwegen.
Ongelijkheid in cijfers en praktijk
Tina Weber (Gender Equality in the World of Work) gaf aan hoe de ongelijkheid en verdeling op de werkvloer tussen mannen en vrouwen is en hoe dit vanuit de werkvloer wordt ervaren. Er werden veel grafieken getoond om de verschillen duidelijk te maken, bijvoorbeeld op het gebied van werk-privébalans, zorg voor kinderen of familie, huishoudelijke taken, verwachtingen en mogelijkheden tussen mannen en vrouwen.
Sociaal gedrag is ook een belangrijk thema: gedrag tussen mannen en vrouwen, zoals pesten, seksisme, seksueel wangdrag tot aan misbruik en seksueel misbruik. Hierin is nog weinig verbetering en zijn vrouwen vaak slachtoffer.
Ook het verschil in lonen tussen mannen en vrouwen. In bepaalde landen is dit verschil groot, maar het loonverschil wordt kleiner. Toch moet er nog veel veranderen.
Loonverschillen tussen fulltime en parttime functies
Er zijn loonverschillen tussen fulltime en parttime functies, waarbij mannen naar rato vaak meer verdienen dan vrouwen. Het is belangrijk dat deze verschillen transparant zijn. Hoe definieer je gelijk werk en de gelijke waarde daarvan? Gendersegregatie (zoals het werd genoemd) is nog een groot probleem in alle sectoren. Het is vaak geen gelopen race en om tot gelijkheid te komen zal er nog veel geëvalueerd moeten worden. Sociale partners moeten de handen ineenslaan en blijven samenwerken.
New Women in Rail Report 2025
Het New Women in Rail Report 2025 werd gepresenteerd, waarin de voortgang en uitdagingen in kaart zijn gebracht.
PDF
Lees hier het rapport New Women in Rail Report 2025 (beknopte vesie)
PDF
Lees hier het rapport New Women in Rail Report 2025 (volledig rapport) Voorbeelden uit de sector
Tijdens de conferentie werden verschillende praktijkvoorbeelden gedeeld:
Gaf een presentatie over de “Vrouwenmaand” bij DB. Deze presentatie gaat over vrouwen en de carrièremogelijkheden binnen DB, met de focus op recruitment.
Gaf een presentatie over Vrouwendag bij de Oostenrijkse spoorwegen, en over de arbeidsbalans binnen OBB. Onderwerpen zijn veiligheid, (jonge) ouders, gezondheid, sanitaire voorzieningen, vrouwen boven de 50, enzovoort, een breed spectrum waarnaar gekeken wordt.
Vertelde over de situatie in Oostenrijk. Daar zijn veel kleine vervoerders en niet bij alle vervoerders is het goed geregeld. Soms zijn de sanitaire voorzieningen niet goed of ontbreken sanitaire faciliteiten voor vrouwen volledig, dit is vooral binnen het goederenvervoer een issue. Er wordt ook gekeken naar het aantal vrouwen in de spoorsector en daar wordt nog weleens de vergelijking getrokken naar het in het management terwijl de core business bij de medewerkers ligt en daar ook de aandacht moet liggen, want daar gebeurt het echte werk.
Vertelde over hun actieplan tegen geweld en voor meer respect voor de spoorwegmedewerkers. In Zwitserland ervaren ze een stijgende trend van seksueel geweld tegen vrouwelijk personeel, zowel door reizigers als collega’s, een zorgwekkende trend. SEV is daarom een campagne gestart tegen agressie en seksueel geweld, en voor meer respect voor de spoormedewerker. Wat men kan doen en waar men terecht kan. Er wordt in samenwerking met vakbonden en spoorondernemingen een kaart uitgegeven om de veiligheid in het openbaar vervoer te verbeteren; veiligheid voor iedereen: man, vrouw, LHBTQI.
Vertelde over het actieplan van SNCF tegen seksisme: hoe ermee om te gaan en welke acties je kunt ondernemen. Ook de CEO vertelde in een video over het zero tolerance-beleid en waar je terecht kunt en bij wie. Binnen SNCF zijn er genoeg gevallen van seksisme, en er wordt een hard beleid op gevoerd, maar het is een zorg dat het nog steeds een probleem is dat aangepakt moet worden.
Persoonlijke ervaringen
Daarnaast vertelden vrouwen uit verschillende spoorbedrijven over hun persoonlijke ervaringen. Ze vertellen waar ze tegenaan lopen en hoe ze zich daarbij voelen. Bij treinpersoneel hoor je wat er in de trein gebeurt: agressie, seksuele bejegening door reizigers, en het gedrag van mannelijke collega’s. Vrouwen in kantoorfuncties of leidinggevende posities moeten zich vaak meer bewijzen dan hun mannelijke collega’s, ondanks gelijke opleiding en vaardigheden en het feit dat zij net zo kundig zijn.
Seksisme op de werkvloer heeft een aanzienlijke impact op het welzijn van deze vrouwen, ook voelen ze zich vaak niet gesteund door hun leidinggevende en daardoor komt het voor dat ze het niet melden. Binnen bedrijven komt het vaak voor dat het een mannenbolwerk is en dat dat hen tegenhoudt om een klacht in te dienen tegen een collega, ze voelen zich veelal niet serieus genomen door hun leidinggevende en soms zelfs ook door de integriteitscommissies die bedrijven hebben. Deze gang van zaken doet wat met deze vrouwen en laat zien dat er nog veel moet gebeuren.
Women in Rail Implementation Project
Een panel van vertegenwoordigers van de Europese Commissie (EC), ETF en CER praatte over de implementatie van Women in Rail (WIR) in de spoorwereld, van de oprichting tot het tot stand komen van het WIR-agreement en de ontwikkeling daarvan.
- Er werd duidelijk aangegeven dat landen waar de sociale dialoog goed georganiseerd is, meer vooruitgang boeken. Deze sociale dialoog wordt ook op Europees niveau gevoerd, waarbij alle partijen (CER, ERA, ETF) zijn aangesloten. Deze bijeenkomsten vormen een belangrijk ‘tool’ om vooruitgang te boeken voor de WIR.
- Wat ook belangrijk is aan het WIR-agreement is dat het ook in veel gevallen mannen aangaat, iedereen wil veilig thuis wil komen en iedereen wil een veilige werkplek en iedereen wil minder agressie.
- Op dit moment gaan de ontwikkelingen langzaam en zou iedereen graag zien dat dit sneller gaat, niet alleen voor vrouwen, maar de diversiteit in zijn geheel is een belangrijk onderwerp. Culturele verschillen, uiteenlopende visies op diversiteit in sommige landen en politieke kwesties zijn vaak redenen voor de langzame voortgang van het WIR-agreement.
Kritische vragen
Tijdens het panelgesprek met o.a. voorzitter Matthias Rohrman en Jedde Hollewijn (ETF) stelden Franse collega’s kritische vragen over de snelheid van de vooruitgang, maar ook over de politieke situatie en het rechtse geluid in Europa en wat dat betekent voor de toekomst.
Namens FNV Spoor stelden wij* deze vragen: Wat is de rol van privatisering, commerciële bedrijven, private equity en wat is de invloed van rechtse partijen binnen de EU op de positie van het personeel in de spoorsector? Omdat er over rechtse partijen wel zorgen zijn over arbeidsrechten e.d. Op de vraag over de rol van rechtse partijen werd niet gereageerd. Wat betreft privatisering e.d. kwam er een ontwijkend en nietszeggend antwoord. De collega van ETF reageerde hierop en gaf aan dat commerciële spoorbedrijven negatief staan tegenover het WIR-agreement.
Conclusie
De conferentie maakte duidelijk dat er belangrijke stappen zijn gezet met het WIR-akkoord, maar dat de praktijk achterblijft. Seksisme, ongelijke kansen en een gebrek aan voorzieningen zijn nog altijd realiteit voor veel vrouwen in de spoorsector. Tegelijkertijd werd duidelijk dat samenwerking tussen vakbonden, Europese instellingen en spoorbedrijven noodzakelijk is om verandering te realiseren.
FNV Spoor blijft zich inzetten voor gelijke kansen, veiligheid en respect voor vrouwen in de spoorsector – in Nederland én in Europa.
* Namens FNV Spoor waren kaderleden Mathijs Zinger, Annet Korthuis en Silvana Francken in Brussel aanwezig. Silvana is ook vice-voorzitter van the Woman’s Committee van ETF, de European Transport Workers’ Federation.