Simon: 'Grijp in, zoek uit hoeveel gevaar platformwerkers lopen'

Het is geen verrassing dat platformwerkers zich afvragen of ze kanker kunnen krijgen door vliegtuiguitstoot. Het is al decennia bekend dat het inademen van uitlaatgassen kan leiden tot kanker. Daarnaast verschilt kerosine niet heel veel van diesel. Het zijn tenslotte beide fossiele brandstoffen. Daardoor bevat de uitstoot van vliegtuigenmotoren, net als die van dieselmotoren, kankerverwekkende stoffen zoals PAK’s.

Arbodeskundigen van KLM en de Schiphol Group zijn zich bewust van deze overeenkomsten. In een gezamenlijk rapport uit 2007 schreef men: ‘In het roet van kerosine- en dieselmotoren bevinden zich stoffen die een verhoogd risico op longkanker en schade aan de hartfunctie geeft.’ Actie bleef desondanks uit. Economische belangen gingen voor. De titel van het rapport ‘Gooien kerosine en diesel roet in het eten?’, was niet alleen een woordspeling, maar ook een verwijzing naar dit belangenconflict. De gezondheid van platformwerkers moest wijken voor de zo goedkoop mogelijke groei van Schiphol.  

Grote hoeveelheden kankerverwekkende stoffen

Het is noodzakelijk dat de blootstelling aan vliegtuiguitstoot verminderd wordt. Platformwerkers ademen tijdens hun werk nog altijd grote hoeveelheden kankerverwekkende stoffen in. Volgens het RIVM gaat het om 21 verschillende stoffen die door de wet erkend zijn als kankerverwekkend.

Zwitsers onderzoek toont aan dat vliegtuigmotoren tijdens het opstarten en warmdraaien meer PAK’s uitstoten per kilogram brandstof dan dieselmotoren. Onderzoek van TNO laat zien dat platformwerkers die achter een vliegtuig staan, blootgesteld kunnen worden aan miljoenen ultrafijne deeltjes per kubieke centimeter. Door de drukte op het platform blijft die vervuilde lucht ook hangen. Metingen van IRAS/NKAL laten zien dat platformwerkers gemiddeld tussen de 70 duizend en 115 duizend ultrafijne deeltjes per kubieke centimeter inademen. Dat is twee tot drie keer zo veel als op de luchthaven van Kopenhagen. De conclusie is helder: Dit kan niet gezond zijn.

‘Sleep vliegtuigen weg’

Wat is er nodig om gezond te werken op het platform? Platformwerkers hebben daar een goede oplossing voor: Sleep ieder vliegtuig weg, zodat platformwerkers niet meer in de buurt zijn als de vliegtuigmotoren draaien.

Het praktische probleem is dat het uitvoeren van deze oplossing veel geld kost. De luchthaven moet heringericht worden en het vermindert de capaciteit tijdens piekuren. Daardoor worden er, ondanks de schokkende cijfers, nog steeds geen plannen gemaakt om alle vliegtuigen zo snel mogelijk weg te slepen. Integendeel, de Schiphol Group zaait nog steeds twijfel over vliegtuiguitstoot: ‘Dat kan (mogelijk) slecht zijn voor je gezondheid.’ Alsof daar nog aan kan worden getwijfeld.

Het onderzoeken van de kans op kanker door vliegtuiguitstoot is de meest logische stap als je oprecht twijfelt en wil voorkomen dat platformwerkers kanker krijgen. Dit onderzoek geeft meer inzicht in het risico en de dosisresponsrelatie, zodat duidelijk wordt hoeveel vermindering nodig is. Toch is onafhankelijk onderzoek naar de kans op kanker nog niet opgestart. Werkgevers en overheid wijzen naar elkaar en ontkennen hun eigen verantwoordelijkheid, terwijl ze allebei geld verdienen aan Schiphol. Met als gevolg de kwalijke situatie dat platformwerkers gevaar lopen, maar niemand uitzoekt hoe groot dat gevaar is. Het is hoog tijd dat deze selectieve en eenzijdige betrokkenheid stopt. Verantwoordelijkheid en medemenselijkheid worden niet geborgd door rollen uit te besteden, maar door in te grijpen wanneer er iets mis gaat.

Simon van der Stoel

Beleidsadviseur veilig en gezond werken