Beperken ketens van onderaanneming in de Bouw
De ketens van onderaanneming op een bouwplaats zijn tegenwoordig enorm lang. Om kosten te reduceren, is het goedkoper om een activiteit én arbeid in te kopen op het moment dat dat nodig is. Tussen de 50% en 80% van de omzet van een groot bouwbedrijf gaat naar inkoop en/of uitbesteding. Er zijn zelfs bedrijven waar 100% van alle kernactiviteiten wordt uitbesteed.
Lange ketens zorgen voor moeilijk handhaven regels
Hoewel de hoofdaannemers vaak zeer grote ondernemingen zijn, is ongeveer 83% van de werknemers in de bouwsector in dienst van MKB-bedrijven (tot 150 werkenden). Het aantal bedrijven in de sector tot 50 werknemers, bedraagt zelfs 95%. De door opdrachtgevers en hoofdaannemers aan onderaannemers opgelegde druk om kosten te besparen en de krappe termijnen leiden vaak tot situaties waarin onderaannemers zich niet aan de regels houden. Hoe langer de onderaannemingsketen, hoe minder transparant en hoe moeilijker wetgeving en collectieve arbeidsovereenkomsten te controleren en te handhaven zijn.
Dingen die o.a. standaard in de keten misgaan zijn bijvoorbeeld:
- Inschaling in een verkeerde (te lage) loonschaal;
- Overschrijding van (sectorale en wettelijke) maximale arbeidstijden;
- Niet of onjuist betalen van overuren en/of ploegentoeslagen;
- Niet betalen van reisuren en reiskosten;
- Slechtere arbeidsomstandigheden dan medewerkers die vast in dienst zijn.
Allemaal zaken waarover we in de sector met elkaar prima afspraken hebben gemaakt. Alleen wanneer je als flexwerker of arbeidsmigrant werkt in de keten van onderaanneming krijg je vaak niet waar je recht op hebt. De lange ketens van onderaanneming maken naleving op wettelijke en sectorale afspraken ook nog eens tot een onmogelijke opgaaf. Wat dus over de rug van werkenden in onze sector leidt tot oneerlijke concurrentie en een gevecht om de laagste prijs i.p.v. om kwaliteit.
Ketens van onderaanneming beperken
FNV Bouwen en Wonen pleit daarom voor het beperken van de ketens van onderaanneming. Hoewel onderaanneming om bepaalde bedrijven in te huren voor de uitvoering van specifieke, technische taken een normale procedure is, mogen kunstmatig lange en ondoorzichtige onderaannemingsketens niet worden toegestaan. Lange onderaannemingsketens zijn geen economische, en ook geen operationele noodzaak, maar een bedrijfsmodel dat is gekozen om te concurreren op basis van de laagste prijs.
De keten van onderaanneming moet daarom beperkt worden tot maximaal één of twee lagen. Hierdoor krijgen hoofdaannemers voldoende flexibiliteit om met gespecialiseerde bedrijven in zee te gaan. Maar brengen we tegelijkertijd handhaving en naleving van sectorale en wettelijke afspraken weer terug tot normale proporties.
Daarnaast dient er op de bouwplaats altijd (een digitaal) overzicht te zijn van alle onderaannemers, werkenden en hoe zij zich tot elkaar (welke arbeidsrelatie) en de hoofdaannemer verhouden door middel van de Bouwplaats-ID.