Mondiaal FNV geeft huishoudelijk werkers wereldwijd een stem

Corona heeft wereldwijd heel wat leed veroorzaakt onder huishoudelijk werkers. Die conclusie is te trekken uit de online ontmoeting tussen koks, schoonmakers en verzorgers uit India, Peru, Libanon en Nederland. Gelukkig konden en kunnen vakbonden iets voor hen betekenen. De bijeenkomst was georganiseerd door Mondiaal FNV, die zich al sinds 2006 hard maakt voor werknemers in deze sector.

Akelig inkijkje in levens huishoudelijk werkers

De online uitwisseling die Mondiaal FNV op 28 maart 2022  organiseerde, leverde een akelig inkijkje op in het leven van de  huishoudelijk werkers. Minstens zo akelig als twee jaar geleden al duidelijk was. Mondiaal FNV is al sinds 2006 verbonden met deze doelgroep. In Peru hebben we een samenwerkingsverband met de vakbond voor huishoudelijk werkers Sinttrahol, in India ondersteunen we de National Alliance of Domestic Workers (NADW) en in de Midden Oosten-regio migrantenorganisaties via de International Domestic Workers Federation (IDWF). Ook onderhoudt Mondiaal FNV banden met de FNV Domestic Workers Union (MDW/FNV) in Nederland. De bijeenkomst had als doel om deze groepen ervaringen te laten uitwisselen..

India: weinig respect, veel discriminatie

“Tijdens de covid-pandemie heeft 55 procent van mijn collega’s haar baan verloren”, vertelt een huishoudelijk werker uit India. “Ze konden niet reizen; werkgevers waren vaak niet bereid alternatieve reisvormen aan te bieden. Ook waren er problemen met de hygiëne. Door het verlies van hun baan raakten  ze in de schulden.” Er heerste veel angst, er was sprake van verwaarlozing, wettelijke bescherming ontbrak. De regering heeft – onder meer dankzij druk van de NADW – voor een kleine compensatie gezorgd.

Degenen die nog wel werk hebben, worden dagelijks geconfronteerd met een veelheid aan klussen voor weinig loon, dat nergens is vastgesteld. Vakantierechten bestaan niet, er heerst gebrek aan respect en er wordt veel gediscrimineerd. De kern is erkenning als werknemer. Dit is essentieel voor onder meer de aansluiting bij het sociale zekerheidssysteem in India. De NADW probeert dit bij de nationale regering op de agenda te krijgen.

Libanon: lage lonen, geen medische bijstand

In Libanon is de economische situatie erg kritiek. Hier werken veel arbeidsmigranten, zoals de Ethiopische Rahel, die nog wel haar baan in Libanon heeft, maar nauwelijks rechten. “In Ethiopië beschikken veel vrouwen niet over officiële documenten. Die heb je als arbeidsmigrant in Libanon wel nodig, anders kun je geen huis huren of een energiecontract afsluiten. Veel arbeidsmigranten kunnen dit dus niet.” Ook hier zijn de lonen laag. “Veel huishoudelijk werkers verdienen voor één uur werk twee dollar. De regering kijkt niet naar ons om. Ik kan wel huilen, omdat de economische crisis zo erg is. Er zijn hier vrouwelijke arbeidsmigranten met kinderen. Zij kunnen geen melk betalen, geen pampers, en ook geen kinderopvang. Ze kunnen dus ook niet aan het werk.” De IDWF helpt met juridische bijstand.

Aryce, die uit de Filipijnen naar Libanon kwam, vertelt over de erbarmelijke situatie van veel arbeidsmigranten. “Als een migrantziek is, kijkt niemand naar hem of haar om. Dat is verdrietig om te zien. In apotheken zie je oudere migranten vragen om medicijnen, maar dat krijgen ze niet. Want die zijn alleen bedoeld voor Libanezen.” Ze probeert zoveel mogelijk namen te verzamelen van huishoudelijk werkers die hulp kunnen gebruiken, om door te geven aan IDWF.

Peru: meer armoede, geen ziektekostenverzekering

Marcolina Infante Ramirez is actief vakbondslid van Sinttrahol. “Door corona heeft 86 procent van de huishoudelijk werkers haar baan verloren, zonder dat er staatssteun is. Er zijn veel particuliere initiatieven ontstaan om eten te verstrekken. Er waren ook huishoudelijk werkers die drie maanden lang in quarantaine in het huis van hun werkgever moesten blijven, permanent aan het werk bleven en geen sociaal leven hadden. De armoede onder de leden is toegenomen. We proberen hen te helpen met voedsel en met gesprekken met hun werkgevers om te zorgen dat zij de lonen uitbetalen. Ikzelf heb nu geen baan meer, en daardoor ook geen ziektekostenverzekering of pensioenopbouw. Zonder werk weten we niet hoe te overleven. In onze sector heerst veel armoede. Sinttrahol probeert ons te helpen. We scholen onszelf, versterken elkaar en we delen folders uit over rechten die we hebben.”

Carmen Almeida is voorzitter van Sinttrahol. “Historisch gezien is de sector van huishoudelijk werkers altijd apart geweest. Discriminatie in deze sector is een wereldwijd probleem. Daarnaast is er een heersend gebrek aan respect voor werknemersrechten.” In 2018 heeft Peru ILO-conventie 190 geratificeerd, onder andere dankzij de FNV. Nu is er een nieuwe wet, die de conventie heeft opgenomen. Hierin is onder meer een achturige werkdag en een minimumloon gegarandeerd. “Desondanks vinden er nog schendingen van rechten plaats. Corona heeft alles veranderd. Door corona is de geestelijke gezondheid verslechterd. We hebben overheidsorganisaties om hulp gevraagd. Als vakbond geven we advies , praten we met collega’s en geven voorlichting over de nieuwe wet.”

Nederland: geen status, geen ziekteverlof

MDW/FNV heeft leden uit alle windstreken: Azië, Latijns-Amerika en Afrika. De van oorsprong Filipijn Dan Borjal vertelt: “Onze grootste problemen zijn dat huishoudelijk werkers geen volwaardige status hebben, en dat de meeste huishoudelijk werkers ongedocumenteerde migranten zijn. Terwijl ze hier vaak al meer dan tien jaar werken. Ze hebben geen werknemer/werkgever-relatie. Geen ziekteverlof, geen betaling als je ziek bent. We voeren campagne voor ratificatie van de ILO-conventie 189, die Nederland nog steeds niet heeft geratificeerd. Daarom is die conventie zo belangrijk. Ook voeren we campagne voor het legaliseren van ongedocumenteerde huishoudelijk werkers.”

Doel is deze uitwisseling van ervaringen en oplossingen over enkele maanden te herhalen.